10. kadencja, 26. posiedzenie, 2. dzień (09-01-2025)
8. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Dariusz Mazur:
Dziękuję bardzo.
Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Pani Posłanko! Oczywiście zarówno Ministerstwo Sprawiedliwości, jak i rząd dostrzegają problem związany ze sprawcami wypadków drogowych, którzy korzystają z dróg w sposób szczególnie niebezpieczny, przez co sprowadzają ryzyko nie tylko na siebie, ale także na zupełnie niewinnych, postronnych uczestników ruchu drogowego. W związku z tym zostały podjęte prace legislacyjne w celu poprawienia bezpieczeństwa na polskich drogach. Przy czym chcę podkreślić, że to nie jest taki projekt działań, który ma polegać na doraźnym załataniu dziur na odcinku: bezpieczeństwo drogowe. To jest program kompleksowych, głębokich działań, który ma raczej doprowadzić do wymiany nawierzchni na tym odcinku.
Prace były prowadzone od września ub.r. przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Infrastruktury. Zmiany mają na celu skuteczniejsze zwalczanie przestępstw drogowych, szczególnie tych stwarzających zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego i - jak mówiłem - mają charakter kompleksowy. To nie jest tylko takie proste, populistyczne zaostrzenie kar za przestępstwa w ruchu drogowym. To będą zmiany, które obejmują w sumie 10 aktów prawnych, m.in. Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, Kodeks wykroczeń, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, Prawo o ruchu drogowym, ustawę o kierujących pojazdami i inne akty prawne.
Jednym z priorytetów jest eliminowanie z ruchu drogowego recydywistów z wielokrotnymi zakazami prowadzenia pojazdów. Istotnym elementem projektu jest zaostrzenie sankcji wobec kierowców, którzy łamią sądowe zakazy prowadzenia pojazdów. W przypadku naruszenia zakazu zgodnie z projektem sąd co do zasady ma orzekać dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Istnieje także możliwość orzeczenia przepadku pojazdu i obowiązek orzeczenia minimalnego świadczenia pieniężnego w wysokości 10 tys. zł. W przypadku gdy osoba łamiąca zakaz będzie miała w dodatku ponad 1,5‰ stężenia alkoholu, wówczas ten przepadek pojazdu jest obligatoryjny. Generalnie w przypadku sprawcy wypadku drogowego, który w momencie spowodowania wypadku będzie miał stężenie alkoholu od 1,5‰ w górę, co do zasady wymierzana będzie bezwzględna kara pozbawienia wolności i przepadek pojazdu, którym sprawca się poruszał.
Znaczne modyfikacje obejmą także prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu. Jeżeli kierowca będzie miał od 0,5‰ do 1,5‰ alkoholu we krwi lub jest objęty zakazem prowadzenia pojazdów, sąd będzie mógł zdecydować o przepadku pojazdu. W sytuacji gdy stężenie alkoholu przekroczy 1,5‰, sąd będzie miał taki obowiązek, poza sytuacjami absolutnie wyjątkowymi, uzasadnionymi, szczególnymi okolicznościami. Proponowane jest także podwyższenie kar za wypadek ze skutkiem śmiertelnym w przypadku udziału w nielegalnym wyścigu, rażąco niebezpiecznej, brawurowej jazdy czy złamania zakazu prowadzenia pojazdów. W szczególnie drastycznych przypadkach istnieje możliwość wymierzenia kary nawet do 20 lat pozbawienia wolności. W przypadku kierowców, którzy prowadzą pojazd i mają powyżej 1,5‰ stężenia alkoholu we krwi, planowane jest wprowadzenie do Kodeksu karnego przepisu, który ograniczy możliwość orzekania kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Wśród propozycji jest również kryminalizacja pewnych zachowań będących niejako na przedpolu tych zdarzeń drogowych, które wywołują nielegalne skutki, a więc już sam udział w takim nielegalnym wyścigu czy brawurowa jazda. O brawurowej jeździe jest mowa m.in. wtedy, gdy prędkość na drodze szybkiego ruchu przekracza półtorakrotnie prędkość dopuszczalną, a w innych miejscach ruchu przekracza dwukrotnie prędkość dopuszczalną. Samo takie zachowanie będzie już penalizowane i zagrożone karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Tak że tutaj nastąpiły zarówno zidentyfikowanie i penalizacja różnego rodzaju niebezpiecznych zachowań, bo jako wykroczenie karalne jest również traktowany tzw. drift, czyli wprowadzenie pojazdu w poślizg, które z założenia jest kontrolowane, ale często okazuje się niekontrolowane i niebezpieczne, jak i podwyższenie kar za najcięższe przestępstwa drogowe.
Natomiast na koniec chcę podkreślić, że te planowane zmiany, chociaż bardzo kompleksowe, mają jednak charakter selektywny. To nie jest tak, że przeciętny uczestnik ruchu drogowego musi się obawiać tych zmian. (Dzwonek) Tych zmian powinny i będą się obawiać osoby, które albo mają skłonność do jazdy na podwójnym gazie, albo mają skłonność do jazdy ekstremalnej. Taki jest cel tych zmian. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia