10. kadencja, 26. posiedzenie, 2. dzień (09-01-2025)
10. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej (druk nr 906).
Poseł Katarzyna Ueberhan:
Dziękuję.
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Lewicy w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej, zawartego w druku nr 906.
Już pierwszego dnia swojego urzędowania w resorcie sprawiedliwości minister sprawiedliwości Adam Bodnar złożył wniosek do premiera Rzeczypospolitej Polskiej Donalda Tuska o przystąpienie Polski do Prokuratury Europejskiej, a 29 lutego 2024 r. Komisja Europejska podjęła decyzję potwierdzającą udział Polski. Zgodnie z wypowiedziami europejskiej prokurator generalnej nasz kraj to jeden z najważniejszych elementów Prokuratury Europejskiej, która została już przewidziana w traktacie lizbońskim i powołana na podstawie rozporządzenia Rady 2017/1939 i która jest niezależnym organem Unii Europejskiej, zapewniającym skuteczne, zsynchronizowane i jednolite ściganie przestępstw na szkodę budżetu Unii.
Zgodnie z mechanizmem wzmocnionej współpracy określonym w art. 326-334 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej grupa państw członkowskich może podjąć współpracę w ramach danej dziedziny, oczywiście z wyłączeniem zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji całej Unii Europejskiej. I tak we wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej uczestniczą obecnie 22 państwa członkowskie z 27, z wyłączeniem Irlandii oraz Danii. Ale te państwa co do zasady nie biorą udziału w budowaniu traktatowej unijnej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości - to cytat. Jedynymi państwami członkowskimi, które do tej pory nie brały udziału w tej współpracy, były Polska, Węgry oraz Szwecja, przy czym po notyfikacji złożonej przez Polskę Szwecja także zapowiedziała przystąpienie do Prokuratury Europejskiej.
Rozporządzenie Rady 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej jest stosowane bezpośrednio, ale niniejsze przedłożenie rządowe ma na celu dostosowanie przepisów krajowych do rozwiązań zawartych w rozporządzeniu. Zawiera punktowe i szczegółowe rozwiązania określające sposób realizacji zadań organów Prokuratury Europejskiej w Polsce oraz tych elementów nieuregulowanych bezpośrednio przez samo rozporządzenie.
Przystępując do tej formy wzmocnionej współpracy, Polska wspólnie z innymi krajami członkowskimi będzie przyczyniać się na poziomie unijnym do efektywnego ścigania i zwalczania nadużyć finansowych na szkodę interesów finansowych Unii Europejskiej. Prokuratura wszczyna postępowania przygotowawcze, wnosi akty oskarżenia, pełni funkcję oskarżyciela publicznego przed sądami państw członkowskich. Udział polskich prokuratorów w pracach Prokuratury Europejskiej pozwoli skutecznie ścigać przestępstwa przeciwko interesom państw członkowskich, w tym oczywiście przeciwko Polsce. Te przestępstwa to m.in. transgraniczne oszustwa związane z podatkiem VAT, korupcja, sprzeniewierzenie środków finansowych Unii Europejskiej, ale też proceder prania pieniędzy. Efektywne zwalczanie nadużyć finansowych ograniczy zmniejszanie budżetu Unii, sprawi, że Wspólnota będzie dysponowała większymi środkami na realizowanie swoich celów.
Przystąpienie do Prokuratury wpłynie na lepszą współpracę między wymiarem sprawiedliwości Polski oraz państw Unii Europejskiej. Oczywiście do tej pory Polska współpracowała z Prokuraturą Europejską, ale jedynie na poziomie technicznym, na podstawie art. 615a k.p.k., co utrudniało de facto prowadzenie spraw o charakterze właśnie transgranicznym, które są często bardzo złożone i wielowątkowe. Do tej pory na podstawie tego art. 615a k.p.k. była prowadzona współpraca w zakresie pomocy prawnej świadczonej sądom, prokuratorom oraz współpraca w realizacji europejskiego nakazu dochodzeniowego i europejskiego nakazu aresztowania.
Przystąpienie Polski do Prokuratury Europejskiej to ważny krok na drodze przywracania praworządności i wzmacniania demokracji oraz rozwoju europejskiej Wspólnoty, pogłębianiu europejskiej integracji w ramach Unii Europejskiej. Z uwagi na powyższe, na wagę i potrzebę wprowadzenia przedłożonych zmian klub Lewicy popiera niniejsze przedłożenie. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia