10. kadencja, 26. posiedzenie, 2. dzień (09-01-2025)

11. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 864).

Poseł Anita Kucharska-Dziedzic:

    Pani Marszałkini! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam honor w imieniu klubu parlamentarnego Lewicy zaprezentować stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

    Przede wszystkim chciałabym podziękować państwu wnioskodawcom za konsekwentne zainteresowanie się tematem i przedstawianie inicjatyw poselskich próbujących odnaleźć prawne i proceduralne remedium na patologie ściśle związane z rozwojem usług cyfrowych i telekomunikacyjnych oraz ułatwieniami komunikacyjnymi i coraz szerszymi możliwościami korzystania z przywileju prezentowania własnej opinii czy stanowiska szerszemu gremium czy dotarcia do poszczególnego adresata. Ten przywilej stał się normą, ale nie wszyscy potrafią z niego korzystać. Sieć i social media stały się przestrzenią do swobodnego siania dezinformacji, ale też nienawiści, pogardy i nieskrępowanej realizacji własnych fiksacji na tle przemocowym czy przemocowo seksualnym. Potrzebujemy regulacji, ale potrzebujemy kompleksowych rozwiązań. Nad takimi projektami winno się procedować łącznie, np. z oczekiwanym projektem z Ministerstwa Sprawiedliwości realizującym nasze zobowiązania unijne co do ochrony przed mową nienawiści. Tu liczę na rozszerzenie definicji mowy nienawiści, zgodnie chociażby z propozycją Rady Europy.

    Czekamy też na zapowiadane przez Ministerstwo Sprawiedliwości efekty pracy nad wprowadzeniem ochrony przed SLAPP-em. Przypominam, że w państwie Prawa i Sprawiedliwości Polska była rekordzistą w SLAPP-ie i to nie korporacje czy firmy ścigały aktywistów wskazujących na naruszenia, ale instytucje państwa.

    W projekcie przygotowanym przez Ministerstwo Cyfryzacji także znajdują się rozwiązania mające służyć usprawnieniu postępowania w przypadku naruszenia dóbr osobistych. O ile ślepy pozew chroniący osoby prywatne jest nam bardzo potrzebny, o tyle ślepy pozew chroniący interesy osób prawnych raczej SLAPP-owi się przysłuży, a nie powinien.

    Mam swoje doświadczenia, jak pewnie większość osób na sali, jako że zajmuję się swojej pracy społecznej i poselskiej kwestiami przemocy seksualnej, przemocy w rodzinie, przemocy wobec kobiet i dzieci. Po każdej mojej wypowiedzi na ten temat rzeka plugastwa kierowanego wobec mnie, a także pokrzywdzonych tymi typami przemocy leje się szerokim ściekiem. Gdybym miała wszystkich nienawistników szukać, nawet znanych z nazwiska i tożsamości pozywać, miałabym co robić przez kilkaset następnych lat. Tymczasem w komisji regulaminowej czeka na mnie pozew złożony przez urażonego użytkownika anonimowego konta Twittera. Przysłowiowe leśne ruchadło może pozwać każdego z nas, jeśli skrytykujemy jego wypowiedź.

    Regulujecie państwo też rzeczy już uregulowane. Myślę tu o art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i kwestii nieodpłatnego udostępniania danych, o których mowa w ust. 1-5, organom państwa uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Skoro państwo regulujecie, to diagnozujecie problem niewystarczającego stosowania istniejących przepisów.

    Wprowadzenie retencji wobec podmiotów świadczących usługi drogą elektroniczną pociągnie za sobą również rozszerzenie kompetencji służb w zakresie dostępu do danych. Przypuszczam, że czeka nas bardzo emocjonalna dyskusja w kontekście prawa do prywatności.

    Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego polegają na ustaleniu, że do właściwości sądów okręgowych należeć będą sprawy o roszczenia wynikające z naruszenia obowiązków określonych w przepisach aktu o usługach cyfrowych, a także na wprowadzeniu trzech nowych postępowań odrębnych w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści w sieci Internet: postępowania w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o znanej tożsamości, postępowania w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o nieustalonej tożsamości i postępowania w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko dostawcom usług pośrednich. Wszystkie te kwestie wymagają bardzo szczegółowych rozwiązań, ale też dyskusji wstępnej. Zmierzymy się także z problemem egzekwowania stosowania przepisów wobec dostawców, gdyż niejednokrotnie przedsiębiorcy ci mają siedziby poza granicami Polski. Obowiązkami w głównej mierze zostaliby obciążeni polscy usługodawcy, co mogłoby stawiać ich w mniej korzystnej pozycji na rynku względem konkurentów.

    Jesteśmy jako Lewica za tym, żeby nad tym projektem procedować, żeby o nim dyskutować, a także żeby był on częścią kompleksowych rozwiązań chroniących przede wszystkim dobra osób krzywdzonych przemocą w sieci. Dziękuję państwu.

Przebieg posiedzenia