10. kadencja, 27. posiedzenie, 1. dzień (22-01-2025)
3. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej (druki nr 906 i 958).
Poseł Sprawozdawca Dominik Jaśkowiec:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Globalizacja systemów ekonomicznych i rozwój technologiczny stworzyły szansę dla ogólnoświatowego rozwoju gospodarczego. Niestety przyczyniły się również do zaistnienia sprzyjających okoliczności dla międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, co doprowadziło do wzrostu i rozprzestrzenienia się grup przestępczych prowadzących swoją działalność już nie tylko w ramach poszczególnych państw, lecz także w ramach regionów geopolitycznych i całych kontynentów. W reakcji na to państwa były zmuszone połączyć siły w celu stworzenia instrumentów prawnych opartych na współpracy międzynarodowej, które byłyby w stanie zapewnić konieczne narzędzia do przeciwdziałania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Niewątpliwie jednym z takich instrumentów jest Prokuratura Europejska. Przystąpienie do niej Polski ułatwi ściganie międzynarodowych zorganizowanych grup przestępczych, w szczególności w zakresie przestępczości związanej z wyłudzeniami podatku VAT, i wzmocni pozycję państwa polskiego jako zaufanego partnera w walce z międzynarodowymi nadużyciami finansowymi.
Rozporządzenie 2017/1939, wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, ustanawia prokuraturę Unii Europejskiej jako urząd właściwy do dochodzenia, ścigania i stawiania przed sądem w sprawach dotyczących przestępstw finansowych. Ponadto wprowadza ono system kompetencji dzielonych pomiędzy Prokuraturę Europejską a organy krajowe w zwalczaniu tego typu przestępstw. Rozporządzenie ustanawiające prokuraturę Unii Europejskiej w ramach wzmocnionej współpracy ma zastosowanie do 24 uczestniczących państw członkowskich, w tym Polski. Irlandia oraz Węgry mogą do niego dołączyć w dowolnym momencie. Na mocy klauzuli opt-out Dania na stałe odstąpiła od udziału w działaniach Unii Europejskiej dotyczących sądownictwa karnego.
Prokuratura Europejska ma zdecentralizowaną strukturę. Organ ten posiada uprawnienia do ścigania, dochodzenia i sądzenia, co istotne, przed sądami krajowymi w sprawach dotyczących przestępstw wpływających na budżet Unii Europejskiej, do których należą m.in. nadużycia finansowe powyżej 10 tys. euro, korupcja, pranie pieniędzy, sprzeniewierzanie lub transgraniczne wyłudzenia VAT w kwocie powyżej 10 mln euro.
Prokuratura Europejska jest zorganizowana na dwóch szczeblach. Szczebel centralny stanowi prokuratura centralna z siedzibą w Luksemburgu. W skład prokuratury centralnej wchodzą: europejski prokurator generalny, jego dwoje zastępców, prokuratorzy europejscy - po jednym z każdego uczestniczącego państwa członkowskiego - oraz dyrektor administracyjny. Szczebel krajowy stanowią delegowani prokuratorzy europejscy, którzy działają w swoich własnych państwach członkowskich.
Omawiany rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do wzmocnienia współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej zawiera trzy grupy przepisów. Po pierwsze, przepisy o charakterze organizacyjnym, regulujące umiejscowienie polskiego prokuratora europejskiego oraz polskich delegowanych prokuratorów europejskich w strukturze prokuratury, zakres ich obowiązków i uprawnień wynikających z ustawy o prokuraturze oraz relacje z prokuratorami krajowymi. Po drugie, przepisy regulujące uprawnienia prokuratora europejskiego oraz delegowanych prokuratorów europejskich w stosunku do służb policyjnych, umożliwiające im prowadzenie postępowań europejskich. Trzecią grupę stanowią przepisy odnoszące się już bezpośrednio do procesowych aspektów prowadzenia postępowania europejskiego.
W tym miejscu należy nadmienić, że Prokuratura Europejska działa w każdym z uczestniczących państw członkowskich na podstawie prawa krajowego danego państwa członkowskiego, zatem w Polsce będzie działać na podstawie prawa polskiego, a nie hiszpańskiego, francuskiego czy niemieckiego. Przytoczone rozporządzenie oraz procedowany projekt ustawy nie wprowadzają żadnych zmian w zakresie sankcji karnych przewidzianych przez polski Kodeks karny. Nie powodują również zmiany właściwości polskich sądów powszechnych. Nieuprawnioną, wręcz absurdalną tezą jest ta o możliwości ścigania przez Prokuraturę Europejską czynów nieobjętych sankcjami karnymi przewidzianymi w polskim Kodeksie karnym.
Do kategorii political fiction należy również zaliczyć tezę, że rozporządzenie wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanawiania Prokuratury Europejskiej lub tym bardziej omawiane przedłożenie rządowe wprowadzają nowe, nieprzewidziane do tej pory w polskim Kodeksie karnym kategorie przestępstw lub innych czynów zabronionych. Pragnę raz jeszcze podkreślić, że jedynym uprawnieniem Prokuratury Europejskiej jest dochodzenie, ściganie i sądzenie przed krajowymi sądami spraw dotyczących przestępstw wpływających na budżet Unii Europejskiej, do których należą: nadużycia finansowe, korupcja, pranie pieniędzy, sprzeniewierzanie lub transgraniczne wyłudzenia VAT w kwocie powyżej 10 mln euro.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm na 26. posiedzeniu w dniu 9 stycznia 2025 r, zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 21 stycznia 2025 r., wnosi, aby wysoki Sejm raczył go uchwalić. W trakcie posiedzenia przyjęto poprawki techniczne, legislacyjne oraz poprawkę zgłoszoną przez pana posła Macieja Tomczykiewicza. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia