10. kadencja, 27. posiedzenie, 1. dzień (22-01-2025)
4. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej (druki nr 879 i 903).
Poseł Michał Woś:
Bardzo dziękuję.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony projekt realizuje ideę tzw. ucywilnienia Służby Więziennej. Jest to pomysł, który co jakiś czas wraca w różnych formach, gdzie jest statystyczne powoływanie się na różne państwa, różne rozwiązania, jakie są przyjmowane w Europie. Natomiast obecnie Ministerstwo Sprawiedliwości, które mówiło chociażby związkom zawodowym, że będzie przedstawiało kompleksową ustawę, kompleksowe rozwiązania, wyszło z jednym projektem i jeden projekt wysłało do konsultacji. Ten projekt, według informacji Rządowego Centrum Legislacji, a także informacji na stronie Sejmu, był poddawany konsultacjom społecznym i spotkał się ze skrajnie negatywną opinią wszystkich związków zawodowych, które występują w Służbie Więziennej. O ile o samej idei, pani minister, można rozmawiać, można dyskutować - to nie jest tak, że ktoś chce twardo powiedzieć ˝nie˝ temu pomysłowi, bo oczywiście pracownicy cywilni są też w Służbie Więziennej jako eksperci - o tyle poważne zastrzeżenia budzi projekt, jego konstrukcja, forma, w jakiej państwo skierowali go do parlamentu. Przepisy zawarte w tym projekcie umożliwiają chociażby to, że Centralny Zarząd Służby Więziennej, całe kierownictwo Służby Więziennej może być złożone wyłącznie z cywilów, może tam nie być ani jednego funkcjonariusza Służby Więziennej. I tak ucywilniony zarząd Służby Więziennej miałby zarządzać umundurowaną, uzbrojoną formacją.
Szanowni Państwo! Ja miałem zaszczyt, przyjemność nadzorowania Służby Więziennej przez kilka lat w rządzie Zjednoczonej Prawicy. Kiedy po lutym 2022 r. sytuacja geopolityczna świata się zmieniła, bardzo wielu funkcjonariuszy, bardzo wielu oficerów Służby Więziennej mówiło, że pomysły związane z ucywilnieniem byłyby sensowne, ale nie w tej sytuacji geopolitycznej, którą mamy, nie w sytuacji, w której z jednej strony próbujemy budować armię, dbamy o bezpieczeństwo, a z drugiej strony umundurowaną, zhierarchizowaną formację dostępną na rozkaz dla rządu, także mającą swoje zadania, ważną przecież pod względem zapewnienia Polakom bezpieczeństwa, mielibyśmy doprowadzić do tak szerokiego ucywilnienia. Na to nie może być zgody.
A więc to jest pierwsze podstawowe zastrzeżenie. Proponowaliśmy na posiedzeniu komisji, żeby państwo przemyśleli w ministerstwie, żeby większość rządowa także przemyślała to, aby wprowadzić pewne ograniczenia. To znaczy na pewno nie możemy poprzeć ustawy, w której dopuszczają państwo możliwość składu kierownictwa Służby Więziennej złożonego wyłącznie z pracowników cywilnych, a nie z funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Dalej. Mówią państwo, że takie same przepisy są w Policji i takie same przepisy są w Straży Granicznej. Sprawdziliśmy, jak to się przyjęło w Policji i w Straży Granicznej. Rzeczywiście w Policji nawet jest pewne ograniczenie do pracowników administracyjno-finansowych. W państwa ustawie w ogóle nie ma tego ograniczenia. Każdy może być, każdy przyjdzie i każdy będzie ekspertem. Państwo mówią o takim ograniczeniu, a w ustawie tego nie wprowadzają. Sprawdziliśmy: w Policji do poziomu komendantów wojewódzkich, czyli na całe kierownictwo komendy głównej, stołecznej, komend wojewódzkich, szanowni państwo, na kilkadziesiąt etatów kierowniczych znaleźliśmy dwóch cywilów, z czego jeden wkrótce będzie na emeryturze. Powołują się państwo na przykład Straży Granicznej, że tam też ustawa to dopuszcza. W Straży Granicznej na całe kierownictwo, i centralne, komendę główną, i oddziały, bo są poszczególne oddziały, regionalne, nazwijmy to, ilu jest tych funkcjonariuszy? Zero.
To pokazuje, że tu jest inny problem - nie sama możliwość ustawowa, ale to, czy te osoby w ogóle tego chcą. Bo nie jest tajemnicą dla nikogo, kto zajmuje się sprawami mundurowymi, że etat mundurowy jest dużo, dużo bardziej atrakcyjny. W związku z tym, szanowni państwo - na posiedzeniu komisji też rozmawialiśmy o tym, co państwo proponują - mówiliśmy, żeby ten etat, jeżeli już ma być cywilny, to żeby był atrakcyjny. Państwo w komisji mówili o profesorach SGH-u. Proszę bardzo, tylko jak w obecnym stanie - ta ustawa nie zapewnia żadnego finansowania, żadnego dodatkowego finansowania, nie przewiduje finansowania dla dodatkowej Służby Więziennej - państwo chcą to zrobić?
W związku z tym, szanowni państwo, klub Prawa i Sprawiedliwości, w imieniu którego mam przyjemność przedstawiać to stanowisko, w tym kształcie tej ustawy, tego projektu poprzeć nie może. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia