10. kadencja, 27. posiedzenie, 1. dzień (22-01-2025)

7. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia bohaterów Rewolucji 1905 roku w 120. rocznicę jej wybuchu (druki nr 911 i 944).

Poseł Andrzej Kryj:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta dyskusja, która się w tej chwili wywiązała, także na posiedzeniu komisji... (Gwar na sali)

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Przepraszam, panie pośle.

    Panie pośle Tumanowicz, bardzo proszę, dajmy się wypowiedzieć panu posłowi Kryjowi.

    (Poseł Witold Tumanowicz: Przepraszam.)

    Bardzo proszę, panie pośle.

    Poseł Andrzej Kryj:

    Szanowni Państwo! Powtórzę jeszcze raz. Ta dyskusja, która w tej chwili się wywiązała i która trwała także w komisji, pokazuje, że do tej pory ten problem postawiony przez historyków, czy to było czwarte powstanie, czy pierwsza rewolucja, jest bardzo istotny. Cieszę się, że ta uchwała powstała, bo wymieniony jest mój rodzinny Ostrowiec Świętokrzyski, ale trzeba by było dobitnie podkreślić, że w moim Ostrowcu Świętokrzyskim robotnicy, ale nie tylko, opanowali na 2 tygodnie to miasto i utworzyli Republikę Ostrowiecką, na której czele stał Ignacy Boerner, bardzo bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego. Ona przetrwała 2 tygodnie, spotkała się z represjami, ale do tej pory w Ostrowcu jest wspominana. (Dzwonek)

    W tej uchwale piszą państwo, że dzięki działaniom rewolucjonistów, a także wieloletnim pracom Ligi Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej ˝Zet˝ w prywatnych szkołach Królestwa Polskiego i urzędach gmin pojawił się język polski. Trzeba byłoby dobitnie powiedzieć o strajku szkolnym, o tym strajku, który rozpoczął się w Warszawie, ale rozszerzył się na wszystkie większe miasta Polski pod zaborem rosyjskim. Na dodatek jeszcze rozszerzył się na szkoły ludowe. I to pokolenie, które walczyło w tych strajkach, później zasilało legiony. To była ogromna szkoła patriotyzmu.

    Kolejna sprawa. Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Mianowicie jest pomyłka: nie ligii narodowej, tylko Ligi Narodowej. To jest ewidentny błąd, trzeba by było to poprawić.

    Będę głosował za tą uchwałą, mimo że też mam wątpliwości dotyczące tych działań, które były prowadzone, szczególnie w ramach Imperium Rosyjskiego. Proszę państwa, ta uchwała powinna nazywać się: uchwała czcząca bohaterów polskich, którzy walczyli. Bo kimś innym byli ci, którzy byli w Rosji, którzy mieli na sztandarach przede wszystkim ten pierwiastek klasowy, a kimś innym ci nasi, którzy walczyli o niepodległość. Okrzeja, ˝Montwiłł˝ Mirecki, Piłsudski i inni byli, proszę państwa, przede wszystkim polskimi patriotami. I to trzeba by było podkreślić. Chwała bohaterom! Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia