10. kadencja, 27. posiedzenie, 2. dzień (23-01-2025)
Oświadczenia.
Poseł Tadeusz Tomaszewski (tekst niewygłoszony):
Oświadczenie poselskie w sprawie przywracania zasobów wodnych na terenie Powidzkiego Parku Krajobrazowego
Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Wielkopolska Wschodnia od wielu już lat boryka się z problemem drastycznie obniżającego się poziomu wód w jeziorach Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Sytuacja ta spowodowana jest z jednej strony wieloletnią eksploatacją złóż węgla brunatnego przez Kopalnię Węgla Brunatnego w Koninie, z drugiej trudną sytuacją klimatyczną. Degradacja jezior i zmniejszająca się ilość wody w akwenach bardzo mocno wpływa na rozwój gospodarki lokalnej, w tym turystyki, a także na stan środowiska przyrodniczego terenów Powidzkiego Parku Krajobrazowego.
W 2022 r. pojawiła się nadzieja na realne rozpoczęcie działań w kierunku poprawy zasobów wodnych w regionie. W listopadzie 2022 r. podpisano list intencyjny pomiędzy PGW Wody Polskie, ZE PAK SA, województwem wielkopolskim, Nadleśnictwem Miradz oraz samorządami lokalnymi, dotyczący współpracy w zakresie realizacji zadania pn. ˝Zwiększenie retencji i ochrony przeciwpowodziowej środkowej Warty poprzez wykorzystanie potencjału zbiorników wyrobiskowych w zlewni Biskupiej Strugi oraz przystosowanie Kanału Ślesińskiego do przerzutu wód˝. Koncepcja przerzutu wód do zbiorników po odkrywkach wspierana była przez parlamentarny Zespół ds. Ochrony Pojezierzy Wielkopolski Wschodniej.
30 października 2024 r. odbyło się posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski oraz wszystkich interesariuszy ww. projektu w celu poznania ich stanowisk i stopnia faktycznego zaangażowania w działania związane z uruchomieniem projektu. W trakcie spotkania PGW Wody Polskie, tj. RZGW w Poznaniu i Bydgoszczy, przekazały informację o tym, że przeprowadziły wewnętrzną analizę dotychczas proponowanego zestawu zadań: 25 zadań, które były planowane i przeznaczone dla wschodniej Wielkopolski.
W wyniku tej analizy sześć zadań zostało odrzuconych jako zadania pozastatutowe Wód Polskich, w tym zadanie dotyczące przerzutu nadmiaru wody z Warty do zbiorników po odkrywkach Jóźwin II B. Pozostałe zadania zostały odpowiednio zhierarchizowane. Należy nadmienić, że wypełnienie odkrywki Jóźwin II B to najlepszy sposób na zatrzymanie odpływu wód z jezior Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Naturalne zapełnienie zbiornika Jóźwin II B potrwa ok. 35 lat. W tym czasie jeziora Powidzkiego Parku Krajobrazowego zdążą całkowicie wyschnąć, a region będzie mierzył się z problemem na miarę katastrofy ekologicznej. Przywrócenie wody w akwenach będzie wówczas dużo trudniejsze. W związku z tym absolutnie zasadne wydaje się wspomożenie procesu wypełniania odkrywki Jóźwin II B i realizacja ww. projektu, tym bardziej, że zostały wynegocjowane z Komisją Europejską środki na realizację tego strategicznego projektu dotyczącego zasobów wodnych w Wielkopolsce Wschodniej, w tym wspominanego przerzutu, w kwocie 120 mln zł z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Środki te muszą zostać wykorzystane i rozliczone do końca 2029 r. Patrząc na tempo prac oraz zupełnie nowe podejście PGW Wody Polskie do realizacji wcześniej poczynionych założeń, wykorzystanie tych środków w zasadzie wydaje się niemożliwe. Pieniądze przepadną, projekt nie zostanie zrealizowany, a problem odpływu wód z jezior będzie tylko narastał.
ZE PAK SA, realizujący zadania rekultywacyjne odkrywek Kopalni Węgla Brunatnego w Koninie, jest gotowy do zaangażowania zarówno operacyjnego, jak i finansowego w realizację projektu, a realizacja przerzutu wód do zbiorników po odkrywkach przyczyni się do odtwarzania wód w jeziorach, ciekach i mokradłach. Zadania wyznaczone mu w listopadzie 2022 r. wykonuje zgodnie z założeniami. Województwo wielkopolskie z siedzibą Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego wynegocjowało i zabezpieczyło środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Samorządy lokalne również gotowe są ponieść część kosztów. Jedynie podejście PGW Wody Polskie wydaje się stać na przeszkodzie, bowiem instytucja ta nie wykazuje faktycznej chęci wypracowania konkretnych rozwiązań, które usprawnią i przyspieszą realizację projektu. Jeziora Powidzkiego Parku Krajobrazowego są własnością Skarbu Państwa zarządzaną przez PGW Wody Polskie i to właśnie tej instytucji powinno najbardziej zależeć na realizacji projektu.
Mając na uwadze powyższe, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski w pełni popiera starania samorządów lokalnych wschodniej Wielkopolski w zakresie przywracania zasobów wodnych Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Jednocześnie apelują do ministra infrastruktury oraz minister klimatu i środowiska o pilne i rzetelne zajęcie się tą sprawą oraz stworzenie warunków, w których PGW Wody Polskie będą mogły w sposób priorytetowy oraz pełnoprawny realizować powyższy projekt.
Przebieg posiedzenia