10. kadencja, 28. posiedzenie, 1. dzień (05-02-2025)

7. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (FSDN) (druk nr 989).

Poseł Małgorzata Gromadzka:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, druk nr 989, dotyczy dostosowania krajowych przepisów prawnych do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej w odniesieniu do zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych, w szczególności wprowadzenia do polskiego porządku prawnego rozwiązań służących stosowaniu rozporządzenia nr 1217/2009 z dnia 30 listopada 2009 r.

    Od 2025 r. rachunkowość rolna FADN zostaje przekształcona w sieć danych na temat zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych. Konwersję reguluje rozporządzenie 2023/2647 obowiązujące od grudnia 2023 r.

    Przesłanki przekształcenia sieci: przede wszystkim gromadzenie danych niezbędnych do realizacji celów wspólnej polityki rolnej, strategii ˝Od pola do stołu˝ i różnorodności biologicznej; dostarczenie obiektywnych, aktualnych i istotnych informacji na temat wyników i poziomu zrównoważenia gospodarstw w Unii Europejskiej do analizy i rozwoju unijnego sektora rolnego i wspólnej polityki rolnej; wspieranie kreowania polityki w oparciu o dowody, rezultaty i analizy sektorów rolnych w Unii jako całości i w poszczególnych państwach członkowskich w wymiarze ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, co pozwoli na ocenę postępów i da cenne wskazówki decydentom politycznym; konieczność udoskonalenia zbierania danych na poziomie gospodarstw rolnych.

    Główne założenia przekształcenia to również utrzymanie i wzmocnienie sieci danych jako jedynego źródła zharmonizowanych danych produkcyjnych, ekonomicznych, a w przyszłości, czyli od 2025 r., także środowiskowych i społecznych na poziomie gospodarstwa rolnego, wzmocnienie przydatności danych do kształtowania oceny polityki rolnej, rozszerzenie dotychczasowego zakresu gromadzenia danych o wymiar środowiskowy i społeczny, uproszczenie i unowocześnienie obecnego systemu zbierania danych, wzmocnienie zachęt dla rolników do udziału w badaniach, zmniejszenie obciążenia gospodarstw przekazujących dane i podmiotów je zbierających, wsparcie państw członkowskich w procesie gromadzenia danych.

    Podstawowe punkty zawarte w rozporządzeniu to przede wszystkim dobrowolne uczestnictwo rolników w badaniach, a państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą stosować zachęty dla rolników. W przypadku Polski jest to gratyfikacja finansowa. Dane nie będą wykorzystywane do celów kontroli zgodnie z rozporządzeniem Unii Europejskiej oraz do celów podatkowych. Chodzi też o maksymalizację wykorzystania zebranych danych z gospodarstw rolnych w myśl: gromadź dane raz i wykorzystuj je wielokrotnie, czyli zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla rolników i podmiotów zbierających dane; dostęp do innych krajowych baz danych przez tzw. agencję łącznikową i pomoc Komisji Europejskiej w procesie przekształcania tej sieci danych; tematy obejmujące trzy wymiary, tak jak wcześniej wspomniałam, zrównoważonego rozwoju, czyli czynniki ekonomiczne, środowiskowe i społeczne.

    We wszystkich państwach członkowskich należących do Unii Europejskiej głównym celem sieci jest zbieranie danych rachunkowych z gospodarstw rolnych służących do corocznego określania dochodów gospodarstw rolnych funkcjonujących na terenie Wspólnoty, analizy działalności rolniczej, oceny skutków projektowanych zmian dotyczących rolnictwa Wspólnoty.

    Rachunkowość ta ma również za zadanie spełnienie celów pośrednich dostarczających dane dla ośrodków decyzyjnych władz Rzeczypospolitej Polskiej, które służą do negocjowania na forum Komisji Europejskiej narodowych programów wsparcia rolnictwa, organizacji przedstawicielskich rolników, które są konieczne do negocjowania z władzami warunków funkcjonowania gospodarstw rolnych, środowisk naukowo-badawczych, pracowników zajmujących się udzielaniem porad dla rolników.

    Skutki przekształcenia sieci dla Polski są takie: to jest zmniejszenie próby z 12 100 gospodarstw do 9 tys. gospodarstw rolnych. Myślę, że będzie to skuteczne narzędzie do określenia wspólnej polityki rolnej oraz kształtowania polityki rolnej na poziomie krajowym. Dlatego też klub Koalicji Obywatelskiej jest za dalszym procedowaniem nad projektem ustawy. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia