10. kadencja, 29. posiedzenie, 1. dzień (20-02-2025)

1. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz ustawy o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (druki nr 955 i 968).

Poseł Joanna Wicha:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polski program energetyki jądrowej to historia sięgająca dalej niż pół wieku. Już od ponad 50 lat Polska stara się zrealizować ambitny projekt budowy elektrowni jądrowej. Niestety dopiero w 2011 r. uchwalono ustawę mającą na nowo otworzyć drogę do realizacji tej kluczowej inwestycji. Jednak mimo upływu kolejnych lat budowa elektrowni wciąż nie ruszyła.

    Tymczasem struktura polskiego miksu energetycznego ewoluuje, choć nadal w dużym stopniu opiera się na paliwach kopalnych, zwłaszcza na węglu. W ubiegłym roku węgiel odpowiadał za 57% produkcji energii elektrycznej w Polsce. To ogromna ilość zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, przyczyniających się do powstawania smogu i negatywnie wpływających na zdrowie publiczne. Każdego roku zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do przedwczesnej śmierci ok. 50 tys. osób. Ponadto prowadzi do skrócenia średniej długości życia i wzrostu liczby zachorowań na choroby układu oddechowego, co generuje ogromne koszty dla systemu ochrony zdrowia.

    Skutki spalania paliw kopalnych nie ograniczają się jedynie do kwestii zdrowotnych. Mają one także destrukcyjny wpływ na klimat. Polska już teraz odczuwa konsekwencje zmian klimatycznych, czego przykładem są ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak intensywne opady deszczu, które spowodowały powódź w południowych rejonach kraju, czy coraz częstsze i długotrwałe susze dotykające całej powierzchni naszego kraju. Wszystkie te zdarzenia powodują olbrzymie straty materialne, wielkie cierpienia ludzi i ogromne koszty dla gospodarki.

    Emisje dwutlenku węgla objęte są opłatami w ramach systemu EU ETS, co dodatkowo podnosi koszt produkcji energii elektrycznej z węgla. Wydobycie węgla staje się coraz bardziej kosztowne, co bezpośrednio przekłada się na wyższe ceny prądu. Wysokie rachunki uderzają w portfele Polek i Polaków, wpędzając wiele rodzin w ubóstwo energetyczne.

    Mrożenie cen energii jest rozwiązaniem, ale tymczasowym. W perspektywie długoterminowej potrzebne są tanie i nieemisyjne źródła energii. Droższa energia obniża konkurencyjność polskiej gospodarki, zwiększając koszty produkcji przemysłowej i ograniczając możliwość rozwoju sektorów wymagających stabilnych i tanich dostaw energii, takich jak branża produkcyjna, centra obliczeniowe czy sztuczna inteligencja. Właśnie stabilność jest kluczową zaletą elektrowni jądrowych. Bez inwestycji w energetykę jądrową nie będzie możliwa skuteczna transformacja energetyczna Polski.

    Odnawialne źródła energii, takie jak energia wiatrowa czy słoneczna, choć niezbędne w nowoczesnym miksie energetycznym, mają też swoje ograniczenia. Elektrownie wiatrowe nie dostarczą energii, gdy zabraknie wiatru, a farmy fotowoltaiczne nie pracują nocą. Tutaj pojawia się przestrzeń dla elektrowni jądrowej, która zapewnia stabilność i możliwość szybkiego zwiększenia produkcji energii w razie potrzeby, niezależnie od warunków atmosferycznych.

    Warte podkreślenia jest, że energetyka jądrowa charakteryzuje się wysokim poziomem bezpieczeństwa. Współczesne elektrownie jądrowe są projektowane z uwzględnieniem najbardziej rygorystycznych standardów oraz z zastosowaniem zaawansowanych systemów ochrony. Nowoczesne technologie, wielopoziomowe zabezpieczenia oraz dublowanie kluczowych układów zapewniają niemal bezawaryjną eksploatację reaktorów. Ponadto ciągłe badania i rozwój technologii jądrowych prowadzone na całym świecie sprawiają, że obecnie budowane reaktory są jeszcze bardziej bezpieczne niż te poprzednich generacji.

    Polska, decydując się na energetykę jądrową, może skorzystać z najlepszych dostępnych rozwiązań technologicznych, minimalizując ryzyko i zapewniając bezpieczne dostawy energii na długie dekady. Budowa elektrowni jądrowej stanowi dla Polski ogromne wyzwanie, ale niesie też ze sobą liczne korzyści. Pozwoli zdobyć nowe kompetencje, stworzy nową gałąź przemysłu i wygeneruje wiele stabilnych miejsc pracy.

    Tak duża inwestycja wymaga naturalnie znacznej ilości środków finansowych oraz wsparcia państwa. Zaproponowany model finansowania, w ramach którego budżet państwa pokryje 1/3 kosztów budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, a więc ponad 60 mld zł, jest rozwiązaniem rozsądnym i koniecznym dla powodzenia tego przedsięwzięcia.

    Klub parlamentarny Lewicy jednoznacznie popiera nowelizację ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej. Popieramy wszystkie inicjatywy, które przyczynią się do ochrony klimatu, zapewnienia czystej i stabilnej energii oraz zwiększenia suwerenności energetycznej Polski. Bardzo dziękuję.

Przebieg posiedzenia