10. kadencja, 29. posiedzenie, 1. dzień (20-02-2025)

2. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 981 i 1015).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska:

    Panie Marszałku! Przyniosłam ten projekt, aby zobaczyć, jak projekt ustawy był przygotowywany, konsultowany razem ze środowiskiem, którego będzie dotyczył, czyli sprzedających innowacyjne produkty dotyczące waporyzacji, czyli tego spalania niektórych produktów, wydzielania pary wodnej, niektórych substancji. Jako poseł sprawozdawca chciałabym przedstawić Wysokiemu Sejmowi sprawozdanie, druk nr 1015, z przeprowadzonych prac w Komisji Finansów Publicznych nad projektem, druk nr 981, o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Będę mówiła o nowoczesnych produktach, substytutach.

    Na samym początku chciałabym powiedzieć, czym jest waporyzacja. To zjawisko fizyczne. Chodzi o wydzielanie pary wodnej przy spalaniu niektórych substancji. Myślę, że wszyscy wiedzą, jakie to są substancje: e-papierosy, inne jednorazowe czy wielorazowe substancje do spalania, a także saszetki nikotynowe. I w tym przypadku chcę poinformować, że projekt był szeroko konsultowany. Mimo że wpłynął do Sejmu 24 stycznia 2025 r., od kwietnia 2024 r. był konsultowany. W konsultacjach wzięły udział 34 podmioty.

    Czego dotyczy ten projekt? Obejmuje podatkiem akcyzowym jednorazowe substancje do waporyzacji substancji wielorazowych, a także niektóre urządzenia do waporyzacji i substytuty wyrobów tytoniowych. Sama aksjologia, to zjawisko pojawiło się na naszym rynku. Chodzi o te substytuty wyrobów tytoniowych. Wyroby te zyskują coraz większą popularność, zwłaszcza wśród młodych ludzi, wyróżniając się atrakcyjnymi formami, barwami i szeroką gamą smaków i armatów. Bardzo dużą popularnością cieszą się takie wyroby jak płyn do e-papierosów, wyroby nowatorskie, urządzenia służące do waporyzowania, czyli tego spalania, e-papierosy, podgrzewacze, urządzenia wielofunkcyjne, w przypadku których mogą być waporyzowane zarówno płyn, jak i wyroby nowatorskie. Jak wskazano w uzasadnieniu do Biura do spraw Substancji Chemicznych w 2018 r. zgłoszono 18 rodzajów jednorazowych e-papierosów. Nie będę mówiła o wszystkich latach, ale w 2019 r. były 23 nowe urządzenia, a w 2022 r. - już 2283.

    Wprowadzone zakazy sprzedaży wyrobów nikotynowych nieletnim też są ważną rzeczą, o której mówimy. Chcemy, aby osiągnęły one określony skutek. Ograniczenie dostępności papierosów elektronicznych, w tym tych jednorazowych wersji, przyczyni się do zmniejszenia potencjalnego zagrożenia dla środowiska, bo materiały użyte w jednorazowych waporyzatorach sprawiają, że w przypadku ich wyrzucenia stanowią one potencjalne zagrożenie dla ludzi i środowiska, ponieważ zawarte w nich szkodliwe substancje, takie jak substancje znajdujące się w bateriach i elementach plastikowych oraz nikotyna, mogą przedostać się do środowiska. Dzisiaj na rynku pojawiają się również wyroby beztytoniowe zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny, które nie mieszczą się w obowiązującej definicji wyrobów nowatorskich, a tym samym dotychczas nie podlegały akcyzie. Są to wyroby, w których tytoń jest zastępowany dowolnym, nadającym się do tego celu surowcem. W związku z tym powstała potrzeba objęcia podatkiem akcyzowym oraz obowiązkiem oznaczenia znakami akcyzy również tych wyrobów przez dostosowanie obecnej definicji wyrobów nowatorskich do zmian na rynku substytutów wyrobów tytoniowych.

    Ważnym zagadnieniem jest ustawa o zdrowiu publicznym. W celu stymulowania prozdrowotnych wyborów konsumentów od 1 stycznia 2021 r. wprowadzona została opłata od środków spożywczych, tzw. opłata cukrowa, która wpływa na wzrost cen napojów słodzonych oraz napojów z zawartością kofeiny lub tauryny. Opłata została wprowadzona, aby zachęcić producentów do redukcji ilości substancji słodzących, a konsumentów do wybierania zdrowszych produktów.

    Projektowane przepisy w zakresie zmian w ustawie o podatku akcyzowym, po pierwsze, stanowią uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie z dnia 18 października 2024 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, która przewiduje istotne podwyżki podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe i płyn do e-papierosów. Po drugie, zawierają regulacje, które mają na celu zmniejszenie przystępności cenowej substytutów wyrobów tytoniowych poprzez obciążenie tych substytutów podatkiem akcyzowym, głównie przez ich opodatkowanie jako wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych.

    Proponowane zmiany w ustawie o podatku akcyzowym są następujące. Proponuje się objęcie podatkiem akcyzowym nowych kategorii wyrobów akcyzowych, urządzeń do waporyzacji, zestawów części do urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych oraz innych wyrobów nikotynowych. Projekt ustawy przewiduje objęcie wszystkich nowych wyrobów akcyzowych rozwiązaniami, które są już stosowane w przypadku wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych, m.in. płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich. Proponuje się również rozszerzenie definicji wyrobów nowatorskich w celu objęcia podatkiem akcyzowym wyrobów nowatorskich beztytoniowych. W obecnym stanie prawnym ustawa definiuje wyroby nowatorskie jako wyroby będące mieszaniną, w której składzie znajdują się tytoń lub susz tytoniowy, lub mieszaniną, o której mowa w lit. a, oraz zawierające odrębnie płyn do papierosów elektronicznych.

    Kolejne proponowane zmiany to opodatkowanie akcyzą zestawów części do urządzeń do waporyzacji, wprowadzenie wyższej akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych zawarty w jednorazowych papierosach elektronicznych i jednocześnie zdefiniowanie jednorazowych papierosów elektronicznych na potrzeby stosowania wyższej akcyzy na zawarty w nich płyn.

    Oczekiwanym efektem zmian wprowadzonych w ustawie o podatku akcyzowym jest, po pierwsze, ograniczenie dostępności cenowej urządzeń - myślę, że poprzez cenową podwyżkę - które służą do waporyzacji płynów i wyrobów nowatorskich, szczególnie jednorazowych, zwłaszcza dla młodszej części społeczeństwa rozpoczynającej swój kontakt z używkami prowadzącymi do uzależnień skutkujących nieodwracalnymi szkodami zdrowotnymi. Po drugie, opodatkowanie akcyzą saszetek nikotynowych, innych wyrobów nikotynowych oraz wyrobów nowatorskich beztytoniowych ze względu na ich substytucyjność w stosunku do szeroko rozumianych wyrobów tytoniowych. Te propozycje dotyczące zmian w zakresie stawek akcyzy przy jednorazowych wyrobach, urządzeniach do waporyzacji to przedział ok. 35-50 zł, a przy wielorazowych urządzeniach ten wzrost to ok. 50 zł.

    W ustawie zaproponowano również zmiany w ustawie o zdrowiu publicznym poprzez wprowadzenie zmian w zakresie wysokości dodatkowej opłaty od środków spożywczych mających na celu miarkowanie dodatkowej opłaty w zależności od stopnia i sposobu stwierdzenia uchybienia. Dodatkowa opłata będzie określana w odniesieniu do wysokości zaniżenia opłaty, a nie w odniesieniu do całej należnej opłaty.

    Zmiany odnośnie do jednorazowych papierosów elektronicznych będą polegały na uzupełnieniu katalogu wyrobów akcyzowych, wobec których następuje wykonanie orzeczenia sądu o ich przepadku przez ich zniszczenie. Mówimy o urządzeniach do waporyzacji, czyli wielorazowych papierosach elektronicznych, podgrzewaczach i urządzeniach wielofunkcyjnych, zestawach części do urządzeń do waporyzacji, saszetkach nikotynowych, innych wyrobach nikotynowych oraz jednorazowych e-papierosach. Obecnie w katalogu tych wyrobów znajdują się wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie. Dodanie specjalnego zapisu określającego te wyroby w art. 31 § 6 Kodeksu karnego skarbowego spowoduje wykonanie orzeczenia sądu o przepadku przez zniszczenie, które będzie następowało zarówno w stosunku do tych dodanych wyrobów, a także urządzeń, maszyn do ich produkcji lub pakowania. To także uwzględnienie jednorazowych papierosów elektronicznych oraz urządzeń do waporyzacji, zestawów części do tych urządzeń, saszetek nikotynowych, wyrobów nikotynowych w katalogu określeń wymienionych w art. 53 § 30d Kodeksu karnego skarbowego, które mają w tym przypadku nowe znaczenie nadane im w zakresie ustawy o podatku akcyzowym. Proponujemy również wprowadzenie zmiany w art. 56b § 2 Kodeksu karnego skarbowego do obowiązujących regulacji z 2021 r. w zakresie rejestracji w podatku akcyzowym.

    W przepisie wykreślono powiadomienia, które nie będą już składane przez pośredniczące podmioty węglowe. Zróżnicowanie potencjalnej wysokości dodatkowej opłaty jest zaproponowane, tak jak włączenie stosowania dodatkowej opłaty w przypadku, gdy podmiot złożył korektę informacji z wykazaną opłatą w prawidłowej wysokości lub złożył informację z wykazaną opłatą w prawidłowej wysokości oraz wpłacił opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami.

    Proponowane zmiany, które są zawarte w innych ustawach, to m.in. zmiany Kodeksu karno-skarbowego dotyczące m.in. opodatkowania akcyzą nowych wyrobów akcyzowych oraz zwiększenia akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych...

    Od 2021 r. powiadomienia zostały zastąpione obowiązkiem dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego. Dodatkowo z przepisów wykreślono jedno nieaktualne odwołanie - już nie będę cytowała tego artykułu. Projekt przewiduje również zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które to zmiany będą konsekwencją nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym, tj. dodania specjalnych przepisów. W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wydatki na dodatkową opłatę od środków spożywczych nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

    Skupiłam się na przedstawieniu tego sprawozdania w taki sposób, w jaki ono było przedstawione. Chcę również powiedzieć, że z uczestniczącymi w pracach przed przygotowaniem tego protokołu, tego sprawozdania podmiotami, które są podmiotami działającymi na rynku, przyprowadzono bardzo szeroką dyskusję. Wszystkie podmioty, każda strona społeczna zainteresowana tą dyskusją miała możliwość wzięcia udziału w dyskusji. Chcę również poinformować, że nie uczestniczyły w niej, zgodnie z przepisami ustawy o lobbingu, podmioty, które były zarejestrowane jako podmioty lobbingowe. Czemu ma służyć ta ustawa? Zdrowiu publicznemu, temu, abyśmy pali mniej papierosów. Będą one droższe, więc może niektóre osoby zrezygnują z palenia papierosów.

    Dziękuję bardzo w imieniu Komisji Finansów Publicznych państwu za uwagę podczas omawiania tego sprawozdania. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia