10. kadencja, 29. posiedzenie, 1. dzień (20-02-2025)
5. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (druki nr 933 i 957).
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Arkadiusz Marchewka:
Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Posłowie! Zacznę może od ostatniego pytania pana posła Wosia.
(Poseł Michał Woś: 10 mln t.)
Panie pośle, w kontekście nowych inwestycji to my przez rok zrobiliśmy dużo więcej niż wy przez 8 lat.
(Poseł Michał Woś: Pewnie.) (Dzwonek)
Chcę panu powiedzieć jasno, porównując rok do roku, ostatni rok waszych rządów do pierwszego roku rządów premiera Donalda Tuska. Wyniki finansowe największych portów morskich - wzrost zysku netto o ponad 26% rok do roku. Po 2 latach spadku za waszych rządów jest rekord (Dzwonek), jeśli chodzi o przeładunki kontenerów w Polsce, nigdy wcześniej nie było tak dużych przeładunków kontenerów w naszych portach. Jest to absolutny rekord i absolutny rekord w wynikach finansowych naszych portów. Wystarczył rok i nasze porty zarobiły ponad 100 mln zł więcej.
(Poseł Michał Woś: 10 mln t.)
Po drugie, prawdą jest to, że w 2023 r. sprowadziliście do Polski rekordowe ilości węgla z zagranicy, które do dzisiaj zalegają na hałdach. I to jest prawda, że w roku 2024 przeładowano 10 mln t węgla mniej niż w 2023 r., ale czy to jest dla pana powód do dumy? Raczej to nie powinien być powód do zadowolenia dla waszego rządu. Wyniki finansowe najlepsze w historii. Przeładunki kontenerów po 2 latach spadków najlepsze w historii i jeszcze perspektywa na dalszy rozwój.
Co do poprawki, którą złożył pan poseł Wałęsa, to chcę państwu powiedzieć następującą rzecz. To były papiery skarbowe, obligacje przekazane w 2020 r. na realizację m.in. falochronów i infrastruktury dostępowej do portów. Najpierw zostały dane obligacje, a potem zostały przyjęte programy wieloletnie, np. na budowę terminala kontenerowego w Świnoujściu, czyli te obligacje dla portu Szczecin-Świnoujście. Konieczność wykorzystania tych środków to jest 2007 r., a potem został przyjęty harmonogram budowy portu, który kończy się na 2029 r. Więc tą poprawką dajemy możliwość dostosowania wydatkowania tych pieniędzy do realnych harmonogramów, które zostały przyjęte. Poza tym, jeśli chodzi o kwestię portu w Gdyni, na który też są pieniądze z obligacji, do czerwca zostanie wyłoniony w procedurze podmiot, który będzie realizował inwestycję związaną z budową portu zewnętrznego. Została już podpisana umowa na budowę tego falochronu, który będzie falochronem osłaniającym port w Gdyni. Więc te pieniądze, które zostaną, bo mamy ceny lepsze, niż się spodziewaliśmy, niż mamy, można powiedzieć, zasoby finansowe na to, chcemy, aby można było wykorzystać w dłuższym czasie, żeby nie było takiej sytuacji, że te pieniądze, które zostaną, będą musiały zostać zwrócone, więc to jest tylko i wyłącznie dostosowanie do harmonogramów i danie możliwości wykorzystania na inne pozostałe inwestycje, m.in. w Gdyni. Więc ta poprawka jest pozytywnie zaopiniowana przez Ministerstwo Infrastruktury.
I teraz odnosząc się do pytań, chcę powiedzieć w ten sposób, że na początku pan przewodniczący Szymański mówił o pozwoleniach na realizację badań naukowych dla podmiotów zagranicznych. Jaka jest gwarancja zachowania bezpieczeństwa? Gwarancja zachowania bezpieczeństwa jest właśnie gwarantowana przez to, że jest opiniowanie. Zanim zostanie takiemu podmiotowi wydana zgoda, szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu musi pozytywnie zweryfikować ten podmiot. Inaczej taki podmiot nie dostanie pozwolenia, co oznacza, że bezpieczeństwo jest zagwarantowane dzięki współpracy z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencją Wywiadu.
Pan poseł Szałabawka pytał o kwestie nurków. Chcę tu panu powiedzieć, panie pośle: Proszę się nie obawiać w żaden sposób. Tutaj na mocy tej ustawy dyrektor urzędu morskiego będzie wydawał zaświadczenie, jeśli chodzi o liczbę i lokalizację wraków, które są udostępnione do nurkowania. Dzisiaj ktoś, kto chce nurkować na wrakach, i tak musi zgłosić wniosek o takie nurkowanie. Do tego jest specjalnie przygotowane rozporządzenie. My chcemy z tym rozporządzeniem skończyć po to, żeby to zostało uregulowane w ustawie w ten sposób, że to dyrektorzy urzędów morskich będą wskazywali listę wraków, na które potrzebne jest to pozwolenie, a te, które nie będą tym objęte, nie będą tego oczywiście wymagały, więc tutaj żadnych utrudnień nie ma. Wręcz odwrotnie, jest to element, który można porównać do pewnego rodzaju deregulacji.
Pan poseł Śliwka pytał o Zalew Wiślany. Tutaj chcę powiedzieć, że będzie obowiązywało to samo prawo, bo przecież Zalew Wiślany to są też morskie wody wewnętrzne, więc tutaj nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Będzie dokładnie tego obszaru dotyczyć to samo prawo. Pytał pan również o uzgodnienia z Ministerstwa Obrony Narodowej. Ministerstwo Obrony Narodowej zarówno na etapie wydawania pozwoleń, jak i na etapie przygotowywania tego projektu ustawy było podmiotem, jeżeli chodzi o szerokie konsultacje na każdym etapie w tym zakresie.
(Poseł Andrzej Śliwka: Czy jest decyzja... odnośnie do konsultowania?)
Jest. W ustawie jest zapisane, że Ministerstwo Obrony Narodowej również jest podmiotem, który jest w konsultacjach. Przeczytam panu może tylko tę ustawę. W ustawie w art. 1 pkt 3 wskazano, że badania na polskich obszarach morskich mogą być prowadzone przez obce państwa po uzyskaniu pozwolenia ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej wydanego w drodze decyzji po uzgodnieniu z ministrami właściwymi do spraw klimatu, środowiska, gospodarki, kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, spraw wewnętrznych, szkolnictwa wyższego i nauki, obrony narodowej, szefem ABW oraz szefem Agencji Wywiadu. Więc ta konsultacja jest przewidziana.
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Panie ministrze, bardzo przepraszam, ale procedujemy nad projektem ustawy, wszyscy posłowie powinni ten projekt znać.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Arkadiusz Marchewka:
Cieszę się, że mogę przybliżyć po raz kolejny szczegóły w tej sprawie.
Pan poseł Ciecióra pytał, jakie obszary zostaną wskazane i zbadane w tym zakresie. Mogę państwu powiedzieć, kiedy dokładnie to się wydarzyło. 21 stycznia Urząd Morski w Gdyni opublikował informację o wyborze najkorzystniejszych informacji w ramach przetargów, które dotyczyły neutralizacji zagrożeń i sprawdzenia dokładnie dna morskiego na obszarach niebezpiecznych. W tym wypadku będą realizowane cztery zadania. Pierwsze dwa będą realizowane na morskich wodach wewnętrznych, czyli to są: miejsce lokalizacji wraku statku Franken, miejsce lokalizacji wraku statku Stuttgart i obszary w wyłącznej strefie ekonomicznej, czyli Głębia Gdańska i Rynna Słupska. W sumie zostanie przebadanych 1 tys. km?. Środki finansowe, jakie przeznaczymy na ten cel z Krajowego Planu Odbudowy, to ponad 100 mln zł.
Pan przewodniczący Płażyński pytał o sprawę związaną z poprawką, którą złożył pan poseł Wałęsa, i obligacje, więc w tej sprawie już udzieliłem odpowiedzi.
Pan poseł Porzucek pytał o konsultacje. Tak, projekt był konsultowany z Ministerstwem Obrony Narodowej, Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencją Wywiadu na każdym etapie pracy nad tym projektem.
Pan poseł Smolarz pytał o środki finansowe, które zostaną przeznaczone na te działania. Chodzi o to, że ta ustawa nie przewiduje środków na neutralizację materiałów niebezpiecznych, bo to będzie dopiero następstwo tych działań, które zostaną zrealizowane dzięki ustawie. Ale ustawa zakłada przeznaczenie środków finansowych na dokładne zbadanie miejsca zalegania wraków i tych miejsc, obszarów, w których znajdują się materiały niebezpieczne. Tak jak wspomniałem - 1 tys. km? za ponad 100 mln zł.
Pan poseł Łącki i pan poseł Wałęsa pytali o plany inwestycyjne. Plany inwestycyjne są bardzo ambitne. Chcę powiedzieć jasno, że już w pierwszym roku podjęliśmy kluczowe działania, które będą wzmacniać rolę naszych portów, jeśli chodzi o filar związany z bezpieczeństwem zarówno energetycznym, jak i ekonomicznym. To jest najistotniejsze z naszego punktu widzenia, bo rozpoczęliśmy realizację zadania, które dotyczy budowy największego w Gdańsku terminala zbożowego, zrealizowanego w 100% przez spółkę Skarbu Państwa, Port Gdański Eksploatacja. W ciągu najbliższych 2 lat planujemy zwiększyć zdolności przeładunkowe zboża do 2 mln t, co da możliwość zwiększenia potencjału przeładunkowego w porcie w Gdańsku, w największym polskim porcie, jednym z czterech kluczowych dla gospodarki narodowej. To jest projekt, który zostanie zrealizowany w 100% przez spółkę Skarbu Państwa.
Jeśli chodzi o budowę terminala kontenerowego w Świnoujściu, to przez rok uzyskaliśmy decyzję lokalizacyjną dla realizacji tej inwestycji, a kilka tygodni temu ostateczną decyzję środowiskową. Wczoraj został ogłoszony przetarg z Krajowego Planu Odbudowy na realizację inwestycji, modernizację tzw. Nadodrzanki, czyli linii kolejowej CE 59, bo myślimy o tym, żeby inwestycje, które będą na zapleczu terminala, były realizowane równolegle. Chodzi o to, żeby towary, które przypłyną kontenerami do portu w Świnoujściu, były sprawnie transportowane na południe Polski, do naszych sąsiadów, ale też w drugą stronę. Na tę inwestycję wydamy ponad 0,5 mld zł. To jest konkretne działanie realizowane na zapleczu inwestycji, którą będzie budowa morskiego terminala kontenerowego w Świnoujściu.
W przypadku Portu Gdynia, tak jak wspomniałem, została podpisana umowa na budowę falochronu dla portu zewnętrznego. Jeśli chodzi o sprawy związane z portem w Gdańsku, to dzięki odblokowanym środkom z Krajowego Planu Odbudowy Komisja Europejska wyraziła zgodę na przeznaczenie jako pomoc publiczna kwoty blisko 900 mln zł na realizację terminala instalacyjnego morskich farm wiatrowych w Gdańsku. Oprócz tego realizujemy działania związane z budową infrastruktury dostępowej w portach serwisowych, czyli w Ustce, Łebie i Darłowie. Na to przeznaczymy kolejne setki milionów złotych, które zostały pozyskane z Krajowego Planu Odbudowy.
Następnymi działaniami będą działania wzmacniające nasze bezpieczeństwo energetyczne. Już państwo wiecie, że zaczęły się instalacje pierwszych elementów morskich farm wiatrowych, które są przewidziane na Bałtyku, przez spółkę Orlen Neptun i spółkę należącą do PGE. Te działania są rozwijane w porcie w Świnoujściu, gdzie jest realizowany drugi port instalacyjny. Również zakończono działania, które zostały przeprowadzone przez Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, przed czasem. Uzyskaliśmy pozwolenia na użytkowanie nabrzeży, które są przy terminalu. Te prace postępują więc zgodnie z planem, a nawet, mogę powiedzieć, są bardzo rozpędzone.
Poza tym podjęliśmy decyzję o tym, żeby pogłębić ostatni kilometr toru podejściowego do portu w Elblągu, czego poprzedni rząd nie chciał zrobić. Co więcej, ogłosiliśmy przetarg na realizację i przygotowanie odpowiedniej dokumentacji, która pozwoli jeszcze poprawić parametry tego toru podejściowego, dlatego że wartości parametrów, które pierwotnie zostały założone przez poprzedni rząd, nie dawały gwarancji ani możliwości wpływania dużych statków bez asysty holowników. Chcemy, aby do portu w Elblągu wpływały 100-metrowe statki o zanurzeniu do 4,5 m. Chodzi o to, by mogły one samodzielnie wpływać do portu w Elblągu. Właśnie temu będzie służyć przygotowanie na pierwszym etapie dokumentacji projektowej, która zakłada szerokość rzeki w dnie wynoszącą 36 m, co pozwoli na wpływanie tam większych statków, a nie 20 m, jak pierwotnie zostało założone przez poprzedni rząd.
Odpowiadając na ostatnie pytanie, pana posła Wosia, który tyle mówił o wielkich inwestycjach, chciałbym tylko zapytać, gdzie są efekty tych waszych działań po 8 latach. Mieliście 8 lat na to, żeby zrealizować inwestycje, o których tyle mówicie. Port kontenerowy. Kiedy przejęliśmy władzę, była jedynie podpisana umowa przedwstępna, a realizacja uchwały dotyczącej toru podejściowego już w momencie przyjmowania tego przez poprzedni rząd, tuż przed wyborami, była opóźniona o prawie 1,5 roku. To wygląda mniej więcej tak: za żadną sprawą inwestycyjną i wielkim przedsięwzięciem, o których opowiadacie (Dzwonek), nie idą żadne efekty, które byście osiągnęli. Wszystko zostało na slajdach i w opowieściach. Jesteśmy zdeterminowani, aby zrealizować wszystkie ambitne projekty dla polskiej gospodarki morskiej, o czym zresztą w ubiegłym tygodniu mówił pan premier Donald Tusk z ministrem finansów Andrzejem Domańskim, zwracając uwagę na to, że ten rok będzie rokiem przełomu, a najważniejsze inwestycje to będą też inwestycje związane z portami i gospodarką morską. Dziękuję, pani marszałek. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia