10. kadencja, 29. posiedzenie, 1. dzień (20-02-2025)
6. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 924 i 1010).
Poseł Urszula Nowogórska:
Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga mam zaszczyt wygłosić stanowisko klubu w odniesieniu do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zawartego w drukach sejmowych nr 924 i 1010. Projekt ustawy analizowany był na posiedzeniach Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz przeszedł procedurę wysłuchania publicznego.
Zapisy zawarte w projekcie ustawy stanowią wzmocnienie mechanizmów ochrony granicy poprzez przeciwdziałanie zjawisku wykorzystywania migracji przez Białoruś, która w kooperacji z Rosją i międzynarodowymi organizacjami przestępczymi organizuje przerzut migrantów do krajów Unii Europejskiej. Stanowi to element poważnej destabilizacji sytuacji wewnętrznej w Polsce oraz pozostałych państwach Unii Europejskiej. W tym celu projekt ustawy stwarza możliwość czasowego ograniczenia prawa do azylu, przewidując w dodatkowych przesłankach również możliwość pozbawienia kogoś statusu uchodźcy. Będzie się to działo w dwóch przypadkach: kiedy uchodźcy będą stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub jego obywateli albo kiedy takie osoby zostaną skazane prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwa.
Aby wprowadzić czasową możliwość ograniczenia ubiegania się azyl, muszą być spełnione przesłanki, przesłanki jasne, transparentne i, jak myślę, powszechnie rozumiane: musi wystąpić instrumentalizacja migracji, czyli wykorzystanie migracji do walki hybrydowej, działania podejmowane w ramach walki hybrydowej muszą stanowić poważne i rzeczywiste zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, a także brak musi być innych środków, które mogą zabezpieczyć cały ten proceder.
Z czasowego ograniczania prawa do ochrony międzynarodowej wyłączone będą również grupy wrażliwe. Wybrzmiało to tutaj również we wcześniejszym wystąpieniu. Chodzi m.in. o kobiety w ciąży, małoletnich bez opieki, osoby wymagające szczególnego traktowania ze względu na wiek albo stan zdrowia czy osoby, które mogą być narażone na krzywdę w państwie, z którego pochodzą.
W projekcie ustawy wskazuje się również dotychczasowe działania, które były podejmowane na granicy, czyli budowę zapory i uszczelnienie zapory czy też wprowadzenie czasowego ograniczenia przebywania w strefie nadgranicznej. Autorzy proponowanej noweli jasno i słusznie wskazują, że dotychczasowe rozwiązania nie dają 100-procentowej pewności bezpieczeństwa na granicach, co wynika z wykorzystywania przez migrantów systemu azylowego opartego na przepisach konwencji dotyczącej statusu uchodźców opracowanej w Genewie 28 lipca 1951 r. i uzupełnionej protokołem dotyczącym statusu uchodźców w Nowym Jorku 31 stycznia 1967 r. Zgodnie z tymi dokumentami wszczęcie postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy jest równoznaczne z wpuszczeniem cudzoziemca na terytorium państwa bez względu na to, w jaki sposób przekroczył granicę państwową, czy było to związane z niszczeniem infrastruktury granicznej, użyciem przemocy, a także jaki był ostateczny cel przekroczenia granicy.
Nieuczciwe nadużywanie prawa azylowego przez osoby, które zostały poddane presji migracyjnej przez reżimy leżące głównie za naszą wschodnią granicą, sprawiło, że ponownie muszą zostać poddane rewizji procesy i procedury azylowe nie tylko w Polsce, ale generalnie w całej Unii Europejskiej. Zmianie musi ulec przede wszystkim podejście do procesu migracji jako czynnika, który jest głównie czynnikiem destabilizującym sytuację wewnętrzną państw. Choć projekt ustawy o zawieszeniu azylu w Polsce ma na celu ograniczenie nielegalnej migracji, poprawę bezpieczeństwa granic, to wywołuje również wiele dyskusji i krytykę organizacji praw człowieka i instytucji narodowych. Trzeba znaleźć złoty środek i rozwiązanie tego problemu, bo materia dotyka jednak kwestii humanitarnych i społecznych.
Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy to rozwiązanie na tę chwilę, to ustawa o charakterze incydentalnym, bo stwarza i daje możliwość utrzymania bezpieczeństwa zarówno państwa, jak i jego granic. Moi drodzy, sytuacja, jak wszyscy wiemy, wymaga ustabilizowania, kontroli i monitorowania, dlatego mój klub będzie popierał tę ustawę, ten projekt rządowy, mając również nadzieję, że wszystkie wprowadzone procedury będą jasne, czytelne i zostaną przedstawione w ramach posiedzeń Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, na co umówiliśmy się na poprzednim posiedzeniu komisji. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia