10. kadencja, 29. posiedzenie, 2. dzień (21-02-2025)

18. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 949 i 1022).

Poseł Sprawozdawca Joanna Frydrych:

    Bardzo dziękuję.

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących rynku pracy oraz cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z przebiegu prac nad projektem ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to projekt o kluczowym znaczeniu dla polskiego rynku pracy, uwzględniający zarówno dynamicznie zmieniające się potrzeby gospodarki, jak i konieczność zapewnienia przejrzystych oraz sprawiedliwych zasad zatrudniania cudzoziemców.

    W ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem cudzoziemców. Dane z lat 2015-2021 pokazują, że liczba wydawanych zezwoleń na pracę wzrosła niemal ośmiokrotnie, a liczba oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcom zwiększyła się dwuipółkrotnie. Wzrost cen wynika z niedoborów pracowników w wielu branżach, w tym w budownictwie, rolnictwie, transporcie, logistyce oraz usługach opiekuńczych. Prognozy wskazują, że popyt na pracę cudzoziemców będzie nadal wzrastał, co wynika m.in. z postępujących procesów demograficznych, takich jak starzenie się społeczeństwa oraz odpływ pracowników krajów Europy Zachodniej. W obliczu tych zmian niezbędne jest wprowadzenie przepisów, które pozwolą na bardziej efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi, a jednocześnie zapewnią ochronę zarówno pracownikom, jak i uczciwie działającym przedsiębiorcom.

    Obecnie obowiązująca ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004 r., mimo licznych nowelizacji, nie odpowiada na nowe wyzwania, przed jakimi stoi polski rynek pracy. Chociaż była ona wielokrotnie dostosowywana do uregulowań unijnych oraz reagowano na nowe sposoby obchodzenia przepisów, to obecna sytuacja wymaga wprowadzenia fundamentalnych zmian systemowych. Procedowany projekt ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi krok milowy w kierunku dostosowania regulacji do potrzeb gospodarki oraz sektora zatrudnienia. Projekt ten jest częścią kompleksowej reformy, której celem jest zastąpienie dotychczasowej ustawy o promocji zatrudnienia nowymi, bardziej efektywnymi rozwiązaniami. Jest to jeden z dwóch projektów, które stanowią spójną koncepcję dostosowania polskiego rynku pracy do obecnych wyzwań. Głównym celem tej ustawy jest ograniczenie nadużyć związanych z zatrudnianiem cudzoziemców, usprawnienie procedur oraz pełna elektronizacja postępowań. Zaproponowane zmiany mają na celu zwiększenie efektywności działania urzędów oraz dostosowanie polskiego rynku pracy do aktualnych potrzeb gospodarki.

    W trakcie prac nad projektem ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgłoszono kilka istotnych poprawek mających na celu uszczegółowienie i poprawę przepisów. Jedną z nich jest umożliwienie Państwowej Inspekcji Pracy oraz Straży Granicznej przeprowadzenia tzw. kontroli krzyżowych dotyczących legalności zatrudnienia cudzoziemców. Dzięki tej zmianie obie instytucje będą mogły współpracować w celu skuteczniejszego monitorowania i zwalczania nielegalnego zatrudnienia, co przyczyni się do zwiększenia transparentności na rynku pracy oraz ochrony praw pracowników. Kolejną kwestią jest wprowadzenie 3-letniego okresu ważności zezwoleń na pracę. Przepis ten ma na celu zapewnienie stabilności i przewidywalności zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Dzięki dłuższemu okresowi zezwolenia pracodawcy zyskują pewność co do zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników, co przekłada się na długoterminowe plany rozwoju i inwestycje w kadry. Pracownicy natomiast mogą czuć się bardziej stabilnie i skupiać się na rozwijaniu swojej kariery zawodowej w Polsce.

    Inną również bardzo ważną kwestią jest tworzenie wyspecjalizowanych punktów wspierania cudzoziemców na rynku pracy w powiatowych urzędach pracy. Jest to zadanie fakultatywne, którego wymaga Komisja Europejska. Ma to na celu ułatwienie funkcjonowania urzędów pracy oraz poprawę dostępności usług dla cudzoziemców. Dzięki wyspecjalizowanym punktom cudzoziemcy mogliby otrzymywać kompleksową pomoc w zakresie legalizacji pracy, adaptacji na rynku pracy oraz innych kwestii związanych z zatrudnieniem. Rządowa propozycja pozostawienia tego przepisu w projekcie ustawy jest zatem uzasadniona. Zapewnia ona lepsze wsparcie dla cudzoziemców, co może przyczynić się do ich szybszej integracji na rynku pracy oraz zwiększenia efektywności działania urzędów pracy.

    Projekt ustawy przewiduje możliwość wprowadzenia limitów w zakresie wydawania zezwoleń na pracę i przyjmowania oświadczeń o zatrudnieniu cudzoziemca. Limity te mogą być wprowadzone w sytuacjach, gdy istnieje zagrożenie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego lub ryzyko, że wysoka liczba wydanych zezwoleń na pracę utrudni zatrudnienie obywateli polskich lub cudzoziemców mających swobodny dostęp do rynku pracy. Jednym z kluczowych elementów projektu jest zaostrzenie sankcji za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców. Pracodawcy, którzy nielegalnie zatrudniają cudzoziemców, będą podlegać surowszym karom. Złamanie przepisów będzie zagrożone karą grzywny w wysokości od 3 tys. do 50 tys. zł za każdy przypadek takiego zatrudnienia. Ma to na celu zwiększenie odpowiedzialności pracodawców oraz eliminację nielegalnych praktyk na rynku pracy.

    Należy również zwrócić uwagę na nowe usprawnienia dla wojewodów, którzy będą mieli możliwość odmawiania wydania zezwolenia na pracę pracodawcy, który np. nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy cudzoziemcowi w danym okresie lub działa głównie w celu ułatwienia cudzoziemcom wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

    Ta zmiana ma na celu eliminację nieuczciwych praktyk oraz zwiększenie transparentności w procesie zatrudniania cudzoziemców. Dodatkowo poszczególne powiaty będą miały możliwość decydowania, w jakich branżach i w jakim okresie na terenie danego powiatu ograniczyć możliwość powierzenia pracy cudzoziemcom. Dzięki temu lokalne władze będą mogły dostosować regulacje do specyficznych potrzeb i warunków panujących w danym regionie, co pozwoli na skuteczniejsze zarządzanie lokalnym rynkiem pracy. Wprowadzenie nowych przepisów jest konieczne, aby zapewnić odpowiednie warunki zatrudniania cudzoziemców, zwiększyć transparentność na rynku pracy oraz przeciwdziałać nadużyciom związanym z wydawaniem zezwoleń na pracę.

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących rynku pracy oraz cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po rozpatrzeniu powyższego projektu na posiedzeniach w dniach 3, 6 oraz 19 lutego 2025 r. wnosi, by Wysoki Sejm raczył uchwalić przyjęty przez komisję projekt ustawy. Ponadto komisja, zgodnie z art. 43 ust. 3 regulaminu Sejmu, przedstawia na żądanie wnioskodawców sześć wniosków mniejszości.

    Korzystając z okazji, chciałam jeszcze bardzo serdecznie podziękować przewodniczącemu komisji panu Markowi Sowie, moim koleżankom i kolegom z komisji, ministerstwu, legislatorom, pracownikom sekretariatu komisji oraz stronie społecznej za pracę nad tym projektem ustawy, która przebiegała bardzo sprawnie i efektywnie. Bardzo serdecznie dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia