10. kadencja, 29. posiedzenie, 2. dzień (21-02-2025)

18. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 949 i 1022).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Małgorzata Baranowska:

    Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za dzisiejszą dyskusję dotyczącą rządowego projektu ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Polski.

    Jak państwo zauważyliście, temat dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy w Polsce jest bardzo ważny i budzi bardzo wiele emocji. Z jednej strony widzimy, że pracownicy cudzoziemscy są potrzebni, aby uzupełniać braki kadrowe w wielu branżach i regionach na lokalnych rynkach pracy, z drugiej strony bardzo ważne jest również zapewnienie bezpieczeństwa polskiego rynku pracy i miejsc pracy dla polskich pracowników.

    Ta ustawa to również kamień milowy w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Chciałabym przypomnieć, że w zeszłym roku minęło 20 lat od uchwalenia obowiązującej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która do tej pory regulowała kwestie zatrudnienia zagranicznych pracowników w Polsce. Przepisy te w tym czasie były wielokrotnie nowelizowane i uzupełniane, co spowodowało, że poszczególne regulacje stały się nieczytelne i trudne do stosowania.

    Jednocześnie liczba cudzoziemców na polskim rynku pracy przez ostatnie 20 lat znacząco wzrosła. Zagraniczni pracownicy często uzupełniają braki kadrowe, jak sami państwo wspominaliście, w wielu branżach i regionach. Dlatego konieczna jest kompleksowa oraz dostosowana do aktualnej sytuacji gospodarczej naszego kraju zmiana przepisów, która zapewni uczciwy i bezpieczny rynek pracy zarówno dla przyjeżdżających cudzoziemców, jak i przede wszystkim dla polskich pracowników i przedsiębiorców. Pierwsze prace komisji nadzwyczajnej nad tym projektem już się zakończyły. Wykazały one również pilną potrzebę wprowadzenia nowych regulacji oraz udoskonalenia projektu ustawy. Serdecznie dziękuję wszystkim posłom i posłankom, którzy w tej komisji pracowali, zgłaszali swoje uwagi i byli zaangażowani.

    Kilka słów o samym projekcie ustawy. Projekt zwiększa ochronę pracowników, przede wszystkim polskich, ale też cudzoziemskich, przed nieuczciwymi pracodawcami. Przepisy ustawy mają na celu przeciwdziałanie tworzeniu się równoległego rynku dla cudzoziemców w najcięższych i najgorzej płatnych sektorach gospodarki naszego kraju, gdzie przepisy prawa pracy nie są prawidłowo przestrzegane. Regulacje ograniczają nadużycia towarzyszące zatrudnianiu cudzoziemców, takie jak zaniżanie wynagrodzeń czy wyzysk, które często nie tylko odbijają się negatywnie na zagranicznych pracownikach, lecz także mają duży wpływ na polskich pracowników, wypychają ich z rynku pracy. Tym samym chronimy uczciwych pracodawców przed tymi, którzy łamiąc prawo i oszukując pracowników, obniżają koszty prowadzenia swojej działalności.

    Przedstawiony projekt ustawy to kompleksowe rozwiązanie w zakresie zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Wprowadza jasne i skuteczne zasady, które ograniczają nadużycia związane z wyłudzaniem zezwoleń na pracę i nielegalnym wjazdem do strefy Schengen. To kluczowy krok w zapewnieniu bezpieczeństwa naszego rynku pracy. Dziś nieuczciwe firmy czerpią ogromne zyski z organizowania pracy w szarej strefie. Niestety obowiązujące przepisy są niewystarczające, dlatego wprowadzamy zmiany, które z jednej strony uproszczą i usprawnią procedury zatrudniania cudzoziemców, a z drugiej zapewnią większą kontrolę i transparentność. Proponowane regulacje pozwolą nam lepiej chronić polski rynek pracy. Projekt ustawy wychodzi także naprzeciw oczekiwaniom polskich przedsiębiorców, rolników i sadowników, dla których ważne są sprawne procedury legalizacji pracy cudzoziemców. Nowe narzędzia informatyczne pozwolą na skrócenie procesu wydawania dokumentów oraz na szybsze załatwianie spraw drogą elektroniczną. Ponadto, aby nie dopuścić do nadużyć, które były w ostatnim czasie i są państwu znane, również opinii publicznej, projekt ustawy wprowadza skuteczne narzędzia do walki z nieuczciwym procederem uzyskiwania i wykorzystywania polskich dokumentów do celów wyłudzania wiz oraz ułatwiania wjazdu na terytorium strefy Schengen cudzoziemcom bez zamiaru podjęcia pracy. Projekt zawiera także rozwiązania ułatwiające integrację cudzoziemców na polskim rynku pracy.

    Wysoka Izbo! Stoimy przed ważną decyzją, która wpłynie na przyszłość polskiego rynku pracy i jego bezpieczeństwa. Liczę na państwa poparcie dla tej ustawy. Wspólnie możemy stworzyć lepsze, bezpieczne i bardziej przejrzyste zasady zatrudniania cudzoziemców, dlatego tak ważna jest ta ustawa. Na szczegółowe pytania, które dziś padły, spróbuję państwu odpowiedzieć. Na te, na które dziś nie odpowiem, odpowiemy państwu na piśmie.

    Złożyliście państwo propozycję odrzucenia ustawy. Spowoduje to, że nie będzie w ogóle żadnych regulacji, jeśli do tego dojdzie, dotyczących zatrudniania cudzoziemców. Każdy będzie mógł sobie przyjeżdżać i wyjeżdżać, jak będzie chciał.

    Jeśli chodzi o ułatwienia - padło takie pytanie - w tej ustawie dotyczące rolników, sadowników, warzywników, jest to przede wszystkim praca na wszystkich typach umów. To nieprawda, że cudzoziemcy nie będą mogli pracować na różnych typach umów, jest to nieprawda. Jeśli zaś chodzi o możliwość pracy przez większą liczbą godzin niż wskazana w zezwoleniu, rolnicy, przedsiębiorcy, sadownicy będą mogli się dogadać z osobami, które przyjeżdżają tutaj do pracy, żeby mogły one pracować w większej liczbie godzin. W komisji wprowadziliśmy także wiele ułatwień dla rolników i sadowników. Będą również programy aktywizacyjne dla cudzoziemców. Zostały wprowadzone w 2022 r., proszę państwa, podczas rządów poprzedniej władzy, o tym też nikt nie wspomniał. Ponieważ przepisy dotyczące integracji społecznej i zawodowej sprawdziły się w obecnie obowiązującej ustawie, my do tej nowej ustawy wprowadziliśmy te przepisy, przenieśliśmy je tylko, ponieważ były dobre i nikt ich nie kwestionował. Tak że nie wiem, dlaczego programy aktywizacyjne budziły tutaj dzisiaj tyle emocji. O sadownikach i rolnikach już państwu wspominałam, że na każdym rodzaju umowy można być zatrudnionym, a przede wszystkim będzie to umowa o pomocy w rolnictwie. Więc jest to nieprawda. Zresztą już większości posłów nie ma, którzy o tym mówili, widocznie nie chcą tego wysłuchać, mają swoją wizję. Uprościliśmy wiele przepisów specjalnie na wniosek rolników i sadowników, którzy też pracowali w komisji nadzwyczajnej i których głos był uwzględniany w tych pracach.

    W odniesieniu do obywateli Gruzji, mogą oni wjechać do Polski i Unii Europejskiej w ramach ruchu bezwizowego. Jest to decyzja Parlamentu Europejskiego, więc nie jest prawdą, że wykorzystują tutaj celowo oświadczenia o powierzeniu pracy.

    Jeśli chodzi o test rynku pracy, bo też takie pytanie padło, ten test pracy został zniesiony na wniosek pracodawców i zastąpiono go innym narzędziem. To starosta będzie decydował wspólnie z radą rynku o tym, w jakich zawodach czasowo mogą pracować cudzoziemcy.

    Odnośnie do pytania pana posła z Koalicji Obywatelskiej, to urzędy pracy są samorządem i to samorządy decydują o tym, na co te środki będą przyznawane, ponieważ pieniądze są z Funduszu Pracy i one idą do samorządów. To samorząd decyduje, na jakie formy ma wydać te środki.

    Jeśli chodzi jeszcze o ustawę, to ona znacząco ogranicza działania podmiotów, które masowo do tej pory ściągają cudzoziemców do Polski, aby zarobić na nich, a nie w celu powierzenia im pracy. A rozwój tych podmiotów był w poprzednich latach bardzo znaczący. Zatrudnianie pracowników sezonowych reguluje też unijna dyrektywa sezonowa. Jesteśmy najbardziej liberalnym krajem, wprowadziliśmy najwięcej ułatwień dla rolników.

    Odnośnie do obywateli Ukrainy, to mają oni otwarty dostęp do polskiego rynku pracy na mocy ustawy o pomocy Ukrainie. Nie wprowadzamy zmian w tym zakresie. Wystarczy tylko, że pracodawca powiadomi elektronicznie urząd pracy o tym, że zatrudnił obywatela Ukrainy. Dziękuję bardzo.

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela)

Przebieg posiedzenia