10. kadencja, 29. posiedzenie, 2. dzień (21-02-2025)
28. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny (druk nr 830).
Poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ogromny zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska stanowisko dotyczące projektu zmiany ustawy - Kodeks karny.
Zaproponowane zmiany ustawy - Kodeks karny, druk nr 830, przewidują wprowadzenie do Kodeksu karnego, po pierwsze, nowego typu przestępstwa spowodowania śmierci człowieka w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, tzw. zbrodni zabójstwa drogowego. To art. 173a projektu. Chodzi także o wprowadzenie nowej okoliczności w postaci kierowania pojazdem bez wymaganych uprawnień albo pomimo cofnięcia uprawnień jako, po pierwsze, obciążającej, w przypadku popełnienia niektórych przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, art. 178 § 1 projektu, stanowiącej znamiona przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających, art. 178 § 1 i 4 projektu, a także powodującej obligatoryjne orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, art. 178 § 6.
Z uzasadnienia zmian wynika, że nowelizacja Kodeksu karnego ma zaostrzyć odpowiedzialność karną za spowodowanie szczególnego rodzaju wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym poprzez wprowadzenie nowego czynu zabronionego, czyli zabójstwa drogowego.
Jak wynika z uzasadnienia przytoczonego przez wnioskodawców, głównymi przesłankami proponowanych zmian były ostatnie zdarzenia na drogach, które w wyniku nadmiernej prędkości doprowadziły do śmierci kilku osób. To zdaniem wnioskodawców zrodziło oczekiwania społeczne dotyczące jak najszybszego zaostrzenia kary. Wnioskodawcy nie przeprowadzili żadnej analizy, dając do zrozumienia, że samo zaostrzenie odpowiedzialności karnej wyeliminuje takie zdarzenia w przyszłości.
Słyszałam w wypowiedzi pana posła Adamczyka, jakie są statystyki, ale dopiero teraz. Nie ma ich w uzasadnieniu do zmiany ustawy. Pozwolę sobie zacytować kilka liczb. Z dostępnych danych jasno wynika, że w latach 1999-2023 liczba stwierdzonych przestępstw drogowych spadła o 53%, a w ostatnich czterech latach, czyli w latach 2019-2024 - aż o 28%. I tak jak powiedział pan poseł Adamczyk, jednym z podstawowych filarów tej zmiany były właściwe rozwiązania, jeśli chodzi o bezpieczeństwo ruchu drogowego, edukacja i budowa dróg. Co do tego nie mamy żadnych wątpliwości. Należy również zauważyć, że nastąpił też spadek wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym. Przestępstwa stwierdzone z art. 177 też zachowują tendencję spadkową.
Wnioskodawcy nie przeprowadzili analizy aktualnego stanu prawnego, a także nie dokonali badania orzecznictwa sądów powszechnych. Zaproponowane zmiany przepisu budzą szereg wątpliwości, a przykładem niech będzie art. 173a. Biorąc pod uwagę wysokość proponowanej kary za zabójstwo drogowe, czyli karę pozbawienia wolności, przy czym dolna granica to 12 lat, a górna to dożywocie, to jest ona wyższa niż chociażby takie przestępstwa jak wszczęcie wojny napastniczej, art. 117 § 1 k.k., czy ludobójstwo, art. 118 § 1 k.k. Nowy typ przestępstwa zabójstwa drogowego byłby zagrożony karą surowszą aniżeli zabójstwo typu podstawowego, art. 148 § 1. Powyższe przykłady pokazują, że proponowane zmiany mogą budzić szereg wątpliwości, w szczególności brak zachowania warunków proporcjonalności przewidzianych w konstytucji Rzeczypospolitej, art. 31.
I na koniec przytoczę opinię co do proponowanego projektu zmiany przedstawioną przez Krakowski Instytut Prawa Karnego: Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny z 30 października nie spełnia podstawowych standardów prawidłowo stworzonych przepisów prawa karnego. Jego naprawienie w procesie legislacyjnym nie jest racjonalnie możliwe. Z tego powodu projektowi nie należy nadawać dalszego biegu w procesie legislacyjnym.
Proszę państwa, co do zasadności wprowadzenia zmian jesteśmy absolutnie zgodni. Uważamy, że należy zastanowić się bardzo głęboko i mocno nad tym, w jaki sposób oprócz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, budowy nowych dróg i edukacji (Dzwonek) należy jeszcze wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa i spowodować, żeby śmierci było na naszych drogach jak najmniej. Jednak myślę, że właśnie to, o czym panowie posłowie mówiliście, czyli dalsza praca nad projektem, który chociażby jest w trakcie przygotowywania przez ministerstwa sprawiedliwości i infrastruktury, będzie dla niego najlepszym czasem.
Dlatego, panie marszałku, w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska - Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zielenina, przepraszam, Zieloni...
(Poseł Andrzej Adamczyk: Zielenina.)
Zieloni, panie pośle. Pan się nie myli?
(Poseł Andrzej Adamczyk: Nie, to pani się pomyliła.)
...na podstawie art. 39 ust. 2 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wnoszę o odrzucenie przedstawionej zmiany przepisów Kodeksu karnego. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia