10. kadencja, 29. posiedzenie, 2. dzień (21-02-2025)

Oświadczenia.

Poseł Barbara Bartuś (tekst niewygłoszony):

    Oświadczenie poselskie w 111. rocznicę urodzin Józefa Batorego, żołnierza ZWZ - AK, szefa łączności zewnętrznej IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, żołnierza niezłomnego

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! 111 lat temu, 20 lutego 1914 r., we wsi Werynia urodził się Józef Batory ps. Argus - bohater walk o niepodległość Polski, oficer Wojska Polskiego, żołnierz ZWZ - AK, działacz WiN, w którym to m.in. kierował łącznością zewnętrzną IV Zarządu Głównego.

    W trakcie kampanii wrześniowej jako podporucznik Wojska Polskiego dowodził plutonem w 2. Pułku Strzelców Podhalańskich. Jego oddział poniósł ciężkie straty w trakcie walk odwrotowych, a sam pułk przestał istnieć już po 2 tygodniach wojny. Jednak Józefowi Batoremu udało się uniknąć niewoli i powrócić w rodzinne strony. Niedługo później wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, gdzie służył początkowo jako oficer łączności, a później, w latach 1942-1944, jako adiutant Komendy Obwodu Armii Krajowej Kolbuszowa. Jesienią 1944 r. został przeniesiony do Obwodu Armii Krajowej Rzeszów, gdzie objął stanowisko adiutanta komendanta obwodu - płk. Mieczysława Kawalca. W tym samym roku Józef Batory otrzymał awans na stopień kapitana.

    Po rozwiązaniu AK Józef Batory rozpoczął działalność w organizacji ˝NIE˝, a następnie w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. Jesienią 1945 r. zagrożony aresztowaniem zdecydował się wyjechać do Krakowa, gdzie podjął dalszą działalność konspiracyjną w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość. Wpierw kierował łącznością Okręgu Krakowskiego, następnie zaś łącznością zewnętrzną Obszaru Południowego. Piastował również funkcje szefa archiwum i kancelarii tegoż obszaru. Latem 1946 r. objął stanowisko szefa łączności zewnętrznej IV Zarządu Głównego WiN. Co warte zaznaczenia, od jesieni 1945 r. do końca 1947 r. był stałym łącznikiem WiN-u z prymasem Augustem Hlondem.

    Józef Batory został aresztowany przez UB 2 grudnia 1947 r. w Warszawie na ul. Książęcej. Śledztwo w jego sprawie trwało 3 lata i charakteryzowało się niezwykłą brutalnością. 14 października 1950 r. wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie został skazany na dwukrotną karę śmierci. Wyrok został wykonany poprzez strzał w tył głowy. Egzekucja odbyła się 1 marca 1951 r. w więzieniu mokotowskim. Oprócz Józefa Batorego komuniści zamordowali w tym dniu także innych czołowych działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN, m.in. prezesa Łukasza Cieplińskiego. To właśnie dla upamiętnienia tego tragicznego wydarzenia, upamiętnienia żołnierzy niezłomnych został wybrany dzień 1 marca i na wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 marca zostało ustanowione święto państwowe - Narodowy Dzień Pamięci ˝Żołnierzy Wyklętych˝. Cześć i chwała bohaterom!

Przebieg posiedzenia