10. kadencja, 30. posiedzenie, 3. dzień (07-03-2025)
23. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Adam Nowak:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi odpowiem na pytanie przed chwilą zadane przez grupę posłów reprezentowaną przez pana przewodniczącego, pana posła Mirosława Maliszewskiego. Kwestia dotyczy bardzo ważnego wyzwania dziejowego, takiego powiedziałbym mającego bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców polskiej wsi, ale równie wielki wpływ na ochronę środowiska naturalnego i przede wszystkim na przeciwdziałanie zjawiskom suszy i odpowiedniego zagospodarowania zasobów wodnych w naszym kraju. Mówimy o środkach z Krajowego Planu Odbudowy, który został przyjęty decyzją Rady 1 czerwca 2022 r. Niestety z ubolewaniem muszę stwierdzić, że przez 2 lata, od roku 2022 do roku 2024, poza pewnymi decyzjami administracyjnymi i przerzucaniem się odpowiedzialnością pomiędzy ministerstwem, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, przy wielu wnioskach ze strony samorządów województw w kontekście inwestycji B3.1.1 dotyczących gospodarki wodno-ściekowej oraz inwestycji B3.3.1 dotyczącej zwiększenia potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich, nie zostało w obszarze praktycznym zrobione nic. I działania, jedne z pierwszych, podjęte od stycznia 2024 r. przez obecne kierownictwo resortu zmierzały, po pierwsze, w kierunku włączenia samorządów województw do udziału w realizacji tych przedsięwzięć jako jednostki wspierające, a po drugie, odpowiedniego przygotowania kryteriów, aby środki, które na ten cel zostały przeznaczone, zostały pomimo tego wyjątkowego reżimu czasowego sprawnie, szybko i efektywnie wydatkowane.
Jeśli mówimy o inwestycji B3.1.1, czyli chodzi o inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową, to samorządy województw, które obecnie na podstawie zawartych umów pomiędzy ministrem rolnictwa a każdym z 16 samorządów województw pełnią rolę jednostek wspierających dla inwestycji, przeprowadziły już nabory wniosków i opublikowały listy rankingowe informujące o kolejności przyznawania pomocy w ramach tej inwestycji. Obecnie w samorządach województw trwa ocena tych wniosków i w dalszej kolejności nastąpi podpisywanie umów o objęcie przedsięwzięcia wsparciem z ostatecznymi odbiorcami wsparcia, którymi są samorządy gmin wiejskich i miejsko-wiejskich z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców. Nabory w ramach tej inwestycji cieszyły się wyjątkowo dużym zainteresowaniem ze strony samorządów. Ano cieszyły się dużym zainteresowaniem, bo wyjątkowo duże są potrzeby samorządów gmin wiejskich w tym zakresie. Według danych opracowanych przez Związek Gmin Wiejskich luka inwestycyjna i potrzeby samorządów gmin wiejskich w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przekraczają 30 mld zł, więc te 880 mln zł, które w ramach środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczyliśmy na ten cel, są kroplą w morzu tych potrzeb.
Należy dodać, że kwota wsparcia, o jaką zawnioskowali wnioskodawcy, wyniosła 5 229 194 383 zł, czyli ponad 5 mld zł, co sześciokrotnie przekracza tę przewidywaną alokację na ten cel wynoszącą 880 mln zł. W samym tylko województwie mazowieckim zostały złożone wnioski na ok. 84% puli alokacji. Wpływ na tak duże zainteresowanie miały m.in. bardzo korzystne dla samorządów warunki. Otóż dofinansowaniu podlega cała kwota netto, po stronie samorządów pozostaje jedynie wartość podatku VAT. Jeśli mówimy o łącznej liczbie wnioskodawców, to było 1416 złożonych wniosków na wskazaną przed chwilą kwotę. Na co chciałbym zwrócić uwagę, mówiąc o gospodarce wodno-ściekowej? Już wspomniałem - na dane Związku Gmin Wiejskich, czyli ponad 30 mld zł w zakresie potrzeb. Niestety w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 nie ma środków na tego typu inwestycje, które wspieramy w ramach KPO. Dofinansowaniu będą mogły podlegać jedynie systemy przydomowego oczyszczania ścieków. Stąd też nie dziwi gigantyczne zainteresowanie samorządów gminnych i składane przez nich wnioski o to, aby tę kwotę zwiększyć, bo grono tych gmin, które zostały przewidziane do finansowania, jest faktycznie dużo mniejsze wobec tych bardzo dużych oczekiwań.
Chciałbym dodać Wysokiej Izbie, że w ramach ˝Programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014-2020˝ negocjowanego i przygotowanego jeszcze przez rząd Platformy Obywatelskiej Polskiego Stronnictwa Ludowego, przez pana ministra Marka Sawickiego, były przewidziane środki w wysokości ponad 5 mld zł na podobne inwestycje. (Dzwonek) Dziś tych środków nie ma.
Pani marszałek, jeśli mogę minutę jeszcze w kontekście...
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
25 sekund, panie ministrze. Spieszymy się.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Adam Nowak:
Jeśli mówimy o punkcie drugim, którego dotyczyło pytanie, czyli chodzi o zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi i zwiększenie potencjału na obszarach wiejskich, to jesteśmy na etapie już podpisanych umów z samorządami województw. Samorządy województw na chwilę podpiszą umowę na działania z zakresu retencji wodnej, przywracania funkcji odwadniająco-nawadniającej na ciekach wodnych oraz budowania małej retencji, a tam wnioskodawcami będą mogły być samorządy gmin, spółki wodne oraz grupy rolników. Bardzo dziękuję za zadane pytania.
Przebieg posiedzenia