10. kadencja, 30. posiedzenie, 3. dzień (07-03-2025)

23. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Maciej Wróbel:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podsumowując działalność naukową, o którą pytała też pani poseł Urszula Augustyn, delikatnie mówiąc, oceniamy, że instytut w sposób niedostateczny realizował zadania badawcze, a szybko rosnąca liczba pracowników w ogóle nie przekładała się na wzmacnianie potencjału naukowego. Poprzednie kierownictwo swoją polityką kadrową doprowadziło do tego, że z ponad 220 pracowników jedynie 7% wykazywało się dorobkiem naukowym, w dodatku część z nich była zatrudniona także w innych instytucjach. Widoczne było zdominowanie działalności instytutu przez projekty określane jako popularyzacja historii, także w ocenie obecnych pracowników. Były potrzebne wtedy, gdy tego wymagała ówczesna władza. O stosunku do działalności naukowej może świadczyć fakt, że nie obsadzono w instytucie stanowiska wicedyrektora ds. naukowych. To stanowisko jest zapisane w ustawie. Ten przerost zatrudnienia, także pracowników, szczególnie pracowników nienaukowych, widoczny był także w oddziałach zamiejscowych. W Berlinie liczba zatrudnionych osób doszła do 30. W tym oddziale oczywiście żaden pracownik nie jest zatrudniony na stanowisku naukowym.

    Kontynuując odpowiedź na pytanie pani poseł Elżbiety Gapińskiej, jeżeli chodzi o przyszłość instytutu, powiem, że obecnie w instytucie trwają zmiany organizacyjne. Instytut przechodzi ogromną reformę. Zdecydowano o nieprzedłużeniu umów czasowych i umów na okres próbny. Zlikwidowano wszystkie długoterminowe umowy cywilnoprawne. Opracowano program działania oddziału w Szwajcarii. Rozpoczęto tworzenie planu działań i racjonalizacji placówki w Stanach Zjednoczonych. Zmiany czekają także oddział w Berlinie. Docelowo podział pracowników instytutu ma wyglądać następująco: 45% zatrudnionych ma się zajmować badaniami naukowymi, 20% - obecnością historii w przestrzeni publicznej, 5% - organizacją wydarzeń, 10% to pracownicy oddziałów zamiejscowych, 20% - administracja i finanse.

    Misją instytutu ma być prowadzenie najwyższej jakości badań w sposób jak najbardziej obiektywny i odpowiadający wymogom współczesnej nauki. Instytut będzie też proponował stypendia dla naukowców z Polski i z zagranicy, by pobudzać zainteresowanie historią Polski, ale i wspierać badania nad funkcjonowaniem różnych społeczeństw w kontekście opresyjnych rządów XX w. W naszej ocenie placówka powinna stać się aktywnym i poważanym miejscem międzynarodowego dialogu naukowego, inicjującym i koordynującym projekty badawcze i popularyzacyjne z zakresu historii, które będą istotne i dla Polski, i dla innych krajów, nie tylko z naszej części Europy. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia