10. kadencja, 31. posiedzenie, 1. dzień (19-03-2025)
6. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie wyborów prezydenckich na Białorusi (druki nr 1003 i 1088).
Poseł Sprawozdawca Paweł Bliźniuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do przedstawienia sprawozdania, chciałbym przywitać pana Pawła Łatuszkę, zastępcę szefa tymczasowego gabinetu zjednoczonego Białorusi, który jest obecny na galerii. Witamy serdecznie. (Oklaski)
W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych przypadł mi zaszczyt przedstawienia sprawozdania tejże komisji o poselskim projekcie uchwały w sprawie wyborów prezydenckich na Białorusi. To jest druk nr 1003, a sprawozdanie jest zawarte w druku nr 1088. Komisja rozpatrzyła projekty przedstawionej uchwały na swoim posiedzeniu w dniu 6 marca. Stanowisko komisji jest takie, aby przyjąć uchwałę w przedstawionym brzmieniu.
Chciałbym tylko powiedzieć jeszcze kilka zdań na temat pracy nad tym projektem uchwały w ramach komisji. Do tego mnie obligują przepisy regulaminu Sejmu. Otóż, szanowni państwo, projekt tej uchwały został zaprezentowany przez panią poseł Aleksandrę Uznańską-Wiśniewską i pana posła Marcina Bosackiego. Jest to projekt posłów Koalicji Obywatelskiej. On został niezwłocznie złożony do laski marszałkowskiej tuż po wyborach prezydenckich na Białorusi, które miały miejsce 26 stycznia tego roku. Zajęliśmy się pracą nad tym projektem również bardzo szybko, jeżeli chodzi o komisję. W trakcie posiedzenia odbyła się moim zdaniem bardzo rzeczowa, merytoryczna, konkretna debata, gdzie padały różnego rodzaju uwagi co do ostatecznego brzmienia treści tej uchwały. One były zgłaszane ponad partyjnymi podziałami. Pod projektami poprawek podpisywali się posłowie Koalicji Obywatelskiej razem z posłami Prawa i Sprawiedliwości. Mam wrażenie, absolutną pewność, że ten projekt uchwały ma fundamentalne znaczenie, jeśli chodzi o obronę demokratycznych zasad na Białorusi, obronę wolnej Białorusi. Chodzi o to, żebyśmy dali taki sygnał, świadectwo jako Sejm, nie tylko w Polsce, ale również na świecie, jakie zdanie mamy na temat tego procesu wyborczego, pseudowyborczego, który miał miejsce na Białorusi, ale o tym za chwilę. Mam takie poczucie że to jest temat, który nas łączy. To jest jeden z elementów, fundamentalnych filarów naszego bezpieczeństwa. Mimo, że głosy ostatecznie rozłożyły się równomiernie, mam poczucie, że dzisiaj tutaj, w tej Izbie będziemy rozmawiali na temat tego projektu uchwały w sposób absolutnie merytoryczny.
Wysoka Izbo! Temat wolnej Białorusi, temat społeczeństwa białoruskiego, które jest od lat wspierane przez Rzeczpospolitą w swoich dążeniach europejskich, zachodnich, demokratycznych, jest tematem, o którym nigdy nie możemy zapomnieć. Naszym obowiązkiem, a wynika to z polskiej racji stanu, jest wspieranie demokratycznych dążeń naszego wschodniego sąsiada, narodu białoruskiego, który od wielu lat jest ciemiężony przez autorytarne, totalitarne działania reżimu Aleksandra Łukaszenki. Tak też było w tym przypadku. 26 stycznia odbyły się wybory, o których można powiedzieć, że były to wybory tylko z nazwy. Cały proces wyborczy - kampania, klimat towarzyszący tym wyborom, dopuszczenie społeczności międzynarodowej do procesu kontroli, nadzoru nad tymi wyborami - wskazywał, że nie mamy do czynienia z wolnymi, znanymi z państw demokracji zachodniej wyborami, a jedynie z pseudoprocesem zatwierdzającym funkcjonowanie obecnego reżimu.
Aleksander Łukaszenka według oficjalnych danych prezentowanych przez stronę rządową na Białorusi zdobył blisko 90%, dokładnie 87% poparcia. Nie wiemy, jak bardzo ten wynik odbiega od prawdziwych nastrojów społeczeństwa białoruskiego, i jest on w ocenie projektodawców wynikiem stricte propagandowym. Projekt uchwały wskazuje, że wynik wyborów, które były przeprowadzone w sposób niedemokratyczny, z pogwałceniem podstawowych, elementarnych praw człowieka, z naruszeniem podstawowej zasady wolności słowa, zrzeszania się, funkcjonowania demokratycznej opozycji, przejrzystości procesu wyborczego, po prostu nie jest przez nas, Rzeczpospolitą Polską, i przez cały zachodni świat demokratyczny uznawany. To jest fundamentalne stwierdzenie, jakie płynie z treści tej uchwały.
Projektodawcy, również w trakcie pracy w ramach komisji, podkreślają fakt, że zachodnie mechanizmy kontroli, zachodnie mechanizmy nadzoru, te demokratyczne mechanizmy wspierające pluralizm nie zostały tutaj w żaden sposób dopuszczone, jeśli chodzi o nadzór nad procesem wyborczym. Co więcej, mamy absolutną pewność, że te wybory, tak jak zresztą wcześniejsze wybory, były przeprowadzone z naruszeniem elementarnego prawa międzynarodowego, z naruszeniem elementarnej godności człowieka, w klimacie represji, w klimacie niszczenia białoruskiej opozycji, w sytuacji gdy tysiące osób, które mają zdanie inne niż władza na Białorusi, siedzą w więzieniach, są represjonowane.
Wysoka Izbo! W związku z tym wydaje się zasadne podjęcie tej uchwały w klimacie porozumienia, zgody, jak również podkreślenie faktu, że kwestia demokratyzacji, poszanowania procesów wyborczych na Białorusi jest tym, o co musimy wspólnie walczyć - ramię w ramię z opozycją białoruską, ramię w ramię ze społecznością międzynarodową, ramię w ramię z każdym, komu na sercu leżą wolności i prawa demokratycznego świata. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia