10. kadencja, 31. posiedzenie, 1. dzień (19-03-2025)

Oświadczenia.

Poseł Artur Szałabawka (tekst niewygłoszony):

    Chciałbym zwrócić uwagę na istotny problem, który dotyka wielu polskich rodzin, a mianowicie brak możliwości skorzystania z urlopu okolicznościowego w przypadku śmierci prababci lub pradziadka. Obowiązujące obecnie przepisy zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy przewidują prawo do urlopu okolicznościowego w przypadku śmierci rodziców, małżonka, dziecka, rodzeństwa, teściów, dziadków czy wnuków. Jednakże pradziadkowie, którzy w wielu rodzinach odgrywają kluczową rolę wychowawczą, zostali pominięci w tym katalogu.

    Analizując logikę przepisów, trudno znaleźć uzasadnienie dla tego pominięcia. Wydaje się, że mamy tu do czynienia ze zwykłą luką legislacyjną, ponieważ w systemie prawa pracy pradziadkowie stanowią naturalne przedłużenie linii pokrewieństwa, w której śmierć innych bliskich członków rodziny uprawnia do skorzystania z urlopu okolicznościowego. W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w art. 61⁷ pradziadkowie są uwzględniani jako krewni w linii prostej, co dodatkowo wskazuje na ich istotną rolę w strukturze rodzinnej.

    Co więcej, zgodnie z art. 9 Kodeksu pracy normy prawa pracy powinny być interpretowane w sposób sprzyjający ochronie interesów pracownika, zwłaszcza w kontekście godzenia życia zawodowego z obowiązkami rodzinnymi. Jeśli chodzi o perspektywę konstytucyjną, to Konstytucja RP w art. 18 oraz art. 71 nakłada na państwo obowiązek ochrony rodziny jako podstawowej jednostki społecznej. Wobec tego pominięcie pradziadków w przepisach o urlopie okolicznościowym może być sprzeczne z duchem tych regulacji.

    Współczesne realia pokazują, że w niejednym gospodarstwie domowym to właśnie prababcie i pradziadkowie są opiekunami najmłodszych pokoleń. Ich śmierć bywa dla rodziny równie dotkliwa jak utrata dziadków. Dlatego warto rozważyć nowelizację przepisów i dodanie prababci oraz pradziadka do katalogu członków rodziny, których śmierć uprawnia do skorzystania z jednodniowego urlopu okolicznościowego.

    Nie jest to postulat rewolucyjny, lecz jedynie dostosowanie prawa do współczesnych realiów życia rodzinnego. Wprowadzenie takiej zmiany nie generowałoby znaczących kosztów dla pracodawców, ale miałoby ogromne znaczenie dla osób, które tracą bliskich. Czy nie powinniśmy jako ustawodawcy zapewnić możliwości godnego pożegnania tych, którzy przez lata byli filarem wielu rodzin? Apeluję o rozważenie tej zmiany i podjęcie stosownych działań legislacyjnych.

Przebieg posiedzenia