10. kadencja, 31. posiedzenie, 2. dzień (20-03-2025)
20. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o umowach międzynarodowych (druk nr 1077).
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Andrzej Szejna:
Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić na przedstawienie formalnego oczywiście stanowiska ministra spraw zagranicznych. Ministerstwo Spraw Zagranicznych przedstawia następujące stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o umowach międzynarodowych, druk sejmowy nr 1077. Projekt przewiduje uzupełnienie art. 22a obowiązującej ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, który to przepis określa tryb wystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej z Unii Europejskiej, o obowiązek przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego, które miałoby poprzedzać przedłożenie prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej projektu decyzji o wystąpieniu Polski z Unii Europejskiej oraz ratyfikowanie umowy międzynarodowej określającej warunki wystąpienia Polski z Unii Europejskiej.
Proponowane zmiany mają na celu ustawowe zagwarantowanie przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w ww. przypadkach, co jest politycznie zrozumiałe i zgodne z interesem Polski, ale z prawnego punktu widzenia należy również mieć na uwadze, że zgodnie z art. 125 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe. Natomiast zgodnie z art. 125 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm RP bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Ponadto należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 125 ust. 5 konstytucji zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa. Tą ustawą jest ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym.
Minister spraw zagranicznych podchodzi z entuzjazmem do filozofii, która legła u podstaw projektu. Należy jednak poczynić pewne uwagi natury prawnej i legislacyjnej przed dyskusją, która nas czeka.
Zdaniem ministra spraw zagranicznych wprowadzenie do ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych obowiązku przeprowadzania referendum ogólnokrajowego we wskazanych w poselskim projekcie nowelizacji ww. ustawy przypadkach może być czy przez prezydenta, czy przez opozycję, czy przez inne fora prawne uznane za usiłowanie pozbawienia Sejmu, prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej czy Senatu konstytucyjnych kompetencji do zarządzenia referendum ogólnokrajowego we wskazanych w nowelizacji sytuacjach, co może stać w sprzeczności z art. 125 ust. 2 konstytucji.
(Głos z sali: Czyli ta propozycja jest niedyskusyjna.)
Ponadto należy mieć na uwadze, że w przypadku uchwalenia przez parlament zmian proponowanych w nowelizacji prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może skierować ustawę nowelizującą ustawę o umowach międzynarodowych do Trybunału Konstytucyjnego.
Zatem minister spraw zagranicznych, jako organ regularnie korzystający z przepisów ustawy o umowach międzynarodowych, rozumie intencje wnioskodawców nowelizacji, które co do ich materii gorąco popiera. W MSZ prowadzimy obecnie prace przygotowawcze nad ustawą o umowach międzynarodowych, w której tryb wystąpienia Polski z Unii Europejskiej zostanie uregulowany w osobnym rozdziale ustawy, a nie, jak w obecnym porządku prawnym, w jednym artykule, tj. art. 22a. Planuje się wpisanie projektu ustawy o umowach międzynarodowych do planu rządowego procesu legislacyjnego na drugą połowę 2025 r.
Z uwagi na powyższe minister spraw zagranicznych proponuje, aby po pierwszym czytaniu poselskiego projektu nowelizacji ustawy o umowach międzynarodowych projekt został skierowany do dalszego procedowania w komisjach sejmowych. Pozwoliłoby to również na skorelowanie prac nad postulowaną zmianą z przedłożeniem przez ministra spraw zagranicznych nowej ustawy o umowach międzynarodowych.
Jeszcze raz w imieniu ministra spraw zagranicznych proszę o przyjęcie podziękowań za cenną inicjatywę uznającą i wzmacniającą stabilne członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Dziękuję. (Oklaski)
A co do odpowiedzi panom, panu ministrowi Wosiowi i panu posłowi Sachajce, i to już jest poza oficjalnym stanowiskiem ministra spraw zagranicznych - jeśli państwo pozwolicie. Padło tu dzisiaj sformułowanie, które mi się bardzo podoba, ono jest zgodne z prawdą i powiedziała o tym również pani marszałkini: Polskę do Unii Europejskiej wprowadziły obywatelki i obywatele. I tylko oni mogą zdecydować o tym, czy chcą, na jakich warunkach chcą. A tak w ogóle uważam, że nikt nie chce, poza Prawem i Sprawiedliwością i Konfederacją. To jest moja osobista uwaga (Oklaski), nie ministra spraw zagranicznych oficjalne stanowisko, które państwu przedstawiłem. Dziękuję.
(Poseł Jarosław Sachajko: Ja o co innego pytałem, panie ministrze.)
Wyjaśnię panu w kuluarach.
Przebieg posiedzenia