10. kadencja, 32. posiedzenie, 1. dzień (02-04-2025)

6. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (druki nr 995 i 1123).

Poseł Sprawozdawca Piotr Głowski:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, druk sejmowy nr 995.

    Kilka słów o samej ustawie. W kwietniu 2018 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepisy zamykające drogę sądową dla osób poszkodowanych przez błędne decyzje administracyjne po upływie 5 lat od ich wydania są niezgodne z konstytucją. Dotyczyło to w tamtym czasie przepisów o scalaniu gruntów, które zostały następnie tak zmienione, aby po upływie 5 lat nadal można było stwierdzić, że dana decyzja została wydana z naruszeniem prawa. Dzięki temu osoby dotknięte nieprawidłową decyzją mogą ubiegać się o odszkodowanie. Podobną zmianę w przepisach Senat proponuje w temacie wspólnot gruntowych. Wspólnoty gruntowe stanowią specyficzny rodzaj instytucji współwłasności. Stosowane są głównie na terenach wiejskich. Według najnowszych danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnoty gruntowe obejmują łącznie ok. 82 tys. ha, co można porównać do powierzchni powiatu średniej wielkości. Są to głównie tereny leśne, ok. 60%, i rolne, ok. 40%. Istniejący stan prawny rozstrzyga, że nie ma możliwości wznowienia postępowania ani stwierdzenia nieważności takiej decyzji, nawet jeśli została wydana z naruszeniem prawa. W efekcie osoby, które chciałyby zakwestionować taką decyzję po upływie 5 lat, nie mają do tego skutecznej drogi prawnej, nie mogą nawet uzyskać oficjalnego stwierdzenia, że decyzja była błędna. Dotyczy to decyzji o ustaleniu, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie. Skutkiem tego jest sytuacja, w której strona nie ma możliwości wystąpienia z powództwem z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie takiej decyzji, którą wydano z naruszeniem prawa. W ocenie wnioskodawcy, czyli Senatu, obowiązujące rozwiązania nie realizują zasady praworządności, nie są także zgodne z zasadą zaufania obywateli do państwa i wywodzonymi z niej zasadami bezpieczeństwa prawnego, pewności prawa i stabilności skutków prawnych.

    Reasumując, chciałbym powiedzieć, że projekt nowelizacji przewiduje, że po 5 latach nadal nie będzie można unieważnić decyzji, ale będzie możliwe stwierdzenie, że została wydana z naruszeniem prawa, co pozwoli osobom poszkodowanym na dochodzenie swoich praw przy jednoczesnym zachowaniu stabilności prawa własności w zakresie wspólnot gruntowych. W związku z powyższym komisja spotkała się 19 marca, odbyło się pierwsze czytanie. Komisja po rozpatrzeniu projektu i naniesieniu zmian wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia