10. kadencja, 32. posiedzenie, 1. dzień (02-04-2025)

6. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (druki nr 995 i 1123).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacek Czerniak:

    Bardzo dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję za pytania i za dyskusję. Chciałbym również ustosunkować się do tych obaw i trosk, które w części państwa wystąpień klubowych czy też pytań poselskich się pojawiły.

    Otóż chciałbym stwierdzić formalnie, że to jest projekt senacki. Rząd ustosunkował się do niego pozytywnie. My w każdym etapie prac nad tym projektem w Senacie braliśmy udział, zarówno na posiedzeniach komisji rolnictwa Senatu, jak i później na posiedzeniu plenarnym. A więc popieramy ten projekt senacki. Dlaczego jest dzisiaj procedowany i czy nie był procedowany wcześniej? Przypomnę tym z państwa, którzy byli w czasie IX kadencji, że on również był projektem senackim w czasie IX kadencji Sejmu Rzeczypospolitej. Został skierowany i zamrożony, po prostu nie procedowano nad nim do końca. W sposób doskonały i bardzo merytoryczny pan Piotr Głowski jako sprawozdawca komisji przedstawił założenia tego projektu senackiego, więc nie będę powtarzał tych założeń, tylko odniosę się do pewnych kwestii, które zostały podniesione.

    Szanowni Państwo! Często jest tak, że mamy różne dane, bo te dane się zmieniają. Muszę państwu powiedzieć w przypadku danych, o których państwo mówiliście, czyli 107 ha w ramach wspólnot gruntowych i 5100 osób, że na dzisiaj, bo to przecież się zmienia, jest 80 tys. ha. Proszę to przyjąć jako zmianę, bo dane o 107 ha dotyczyły 2009 r. Kolejne kwestie zostały, jak myślę, doskonale omówione w tych wystąpieniach klubowych, w których mówiono o tym, że my tej decyzji nie wzruszamy, ale dajemy możliwość, przez stwierdzenie naruszenia prawa, wystąpienia o odszkodowanie do sądu. Ale czy to odszkodowanie będzie? Z automatu tego nie wprowadzamy. To jest decyzja sądu. To jest postępowanie, w którym trzeba udowodnić, że decyzja administracyjna miała przyczynowoskutkową... Że to sytuacja, że została właśnie w ten sposób wydana.

    Szanowni Państwo! Muszę też powiedzieć, że podobna zmiana była wprowadzana przy ustawie o scalaniu i wymianie gruntów w tamtej kadencji. A zakres, że tak powiem, zmiany dotyczącej spraw przedmiotowych, jest zupełnie inny. Więc dzisiaj mówimy o zmianie dotyczącej wspólnot. Z naszych informacji wynika, że takich postępowań jest kilka w ciągu roku.

    Pan poseł Marek Chmielewski pytał, kto będzie płacił to ewentualne odszkodowanie. Proszę państwa, to jest zadanie administracji rządowej przekierowane do starosty, więc tym, który będzie płacił odszkodowanie, będzie oczywiście Skarb Państwa. Ale jeszcze raz państwu powtórzę, że nie będzie automatu, że wniosek o odszkodowanie będzie jednocześnie decyzją. To jest możliwość. To jest to, co chcemy naprawić, a co dzisiaj istnieje właśnie we wspomnianych już ustawach.

    Dlaczego to robimy, dlaczego popieramy ten projekt senacki? Już to zostało powiedziane. Był wyrok Trybunału Konstytucyjnego w 2019 r. Chcemy wprowadzić pewnego rodzaju sprawiedliwość społeczną, żeby te możliwości były. Muszę państwu powiedzieć, rozwiewając obawy: nie zostaną zmienione stosunki własnościowe. Nie ma takiej możliwości, bo to nie będzie dotyczyło tej kwestii, jeszcze raz to powtarzam, a tylko ewentualnych odszkodowań z tego tytułu.

    Jeszcze odniosę się do pytania pana posła z Konfederacji. Pan poseł w swoim pytaniu stwierdził, że to nie ma związku z projektem ustawy. Jednak zadał pytanie, więc żeby nie zostawiać tego pytania bez odpowiedzi, popieram... Nie ma ono związku z projektem ustawy, chodziło o normę GAEC 2. Otóż, szanowny panie pośle, szanowni państwo, rzeczywiście w pierwszej wersji tych hektarów było, pan poseł powiedział 130, ale było 146 tys. ha, ale okazało się... Proponowaliśmy, żeby czynne torfowiska były definiowane jako 60% materii organicznej na głębokości 40 cm. Otóż komisja odniosła się do tego i uznała, że czynne torfowiska mają być, kiedy jest 40% materii organicznej. Jeżeli chodzi o centymetry, to utrzymano 40 cm, i wyszło niestety 400 ha, o których mówił pan poseł.

    Co do Mercosuru - przypomnę tylko, to również nie jest pytanie związane z projektem ustawy - my jako Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zajęliśmy negatywne stanowisko co do takiego projektu umowy Unii z Mercosurem. Zostało ono podtrzymane przez decyzję Rady Ministrów: chodzi o podjętą uchwałę, również wnoszącą sprzeciw co do propozycji związanej z kontyngentami. Dotyczyło to drobiu, wołowiny, również innych produktów. Mówimy, że tę umowę traktujemy jako część dotyczącą również naszych relacji gospodarczych z Ukrainą. One tutaj się kumulują, chodzi o te wszystkie, że tak powiem, towary, więc jest tak, jak powiedziałem. To odnośnie do GAEC 2 i Mercosuru.

    Więc uspokajam: sytuacje, że jakieś strony czy też grupy społeczne będą mogły spekulować, dochodzić różnych odszkodowań... Proszę państwa, Kodeks postępowania administracyjnego jasno precyzuje strony. Strona jest napisana i nie może być tak, że ktoś, kto nagle sobie pomyśli, że ma odszkodowania z tego tytułu, wystąpi do sądu. Strona jest stroną.

    Czy jako ministerstwo nie dbamy o rolnika? Właśnie tutaj można powiedzieć przewrotnie: wprost przeciwnie - dbamy o rolnika, ponieważ udziałowcy we wspólnotach gruntowych to rolnicy, więc dajemy im szansę, jeżeli chodzi o możliwości dotyczące odszkodowania. W związku z tym mam nadzieję, że rozwiałem wątpliwości części przedstawicieli klubów parlamentarnych. Dziękuję za to poparcie innym przedstawicielom i bardzo proszę Wysoką Izbę o przyjęcie tego senackiego projektu ustawy. Dziękuję bardzo, pani marszałek.

Przebieg posiedzenia