10. kadencja, 32. posiedzenie, 1. dzień (02-04-2025)
8. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1133 i 1136).
Poseł Mirosław Suchoń:
Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw po przedstawieniu sprawozdania komisji, druki nr 1133 i 1136.
Szanowni Państwo! 24 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która zobligowała gminy do sporządzenia planów ogólnych, czyli opracowań planistycznych obejmujących całą gminę. W związku z tym dotychczasowe studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin według obecnego stanu prawnego tracą moc najpóźniej z dniem 1 stycznia 2026 r., bo do tego momentu gminy musiały opracować nowe plany ogólne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami po 1 stycznia 2026 r. uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu będzie możliwe według aktualnego stanu prawnego, jeżeli w danej gminie wszedł w życie ten nowy dokument planistyczny, czyli plan ogólny. Reforma ta przy wszystkich jej mankamentach, co jest niestety charakterystyczne dla rządów PiS-u, biorąc pod uwagę możliwość finansowania tej reformy ze środków KPO, stwarzała szansę na to, by naprawić sytuację w obszarze planowania przestrzennego kraju. To niezwykle ważna sprawa, która dałaby szansę na nowy impuls dla rozwoju wielu gmin w Polsce, ale także uporządkowałaby kwestie zarządzania przestrzenią. Stan w tej sprawie jest tragiczny, do czego chyba nikogo nie trzeba przekonywać. W latach 2004-2020 powierzchnia kraju objęta planami zagospodarowania przestrzennego wzrosła z 17%, nieco ponad 17% do zaledwie 31%, nieco ponad 31%, a nasze państwo było urządzane tzw. wuzetkami, więc reforma planowania przestrzennego jest jak najbardziej uzasadniona. Jaki jest stan realizacji? Do końca marca 2025 r. 80% gmin zgłosiło zbiór danych przestrzennych do planu ogólnego, do ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych, co oznacza, że przynajmniej 80% gmin przystąpiło do sporządzania planu ogólnego. A jest to ważne, dlatego że do tej pory jako przyczyny nieprzystąpienia do stwarzania planów zagospodarowania przestrzennego przez gminy wskazywane były kwestie finansowe. I właśnie ta reforma stwarzała szansę, dlatego że szły za tym środki finansowe, prawie 900 mln zł, które mogły być przeznaczone w trybie konkursowym dla gmin na finansowanie tego przedsięwzięcia.
Szanowni Państwo! Jeżeli weźmiemy pod uwagę zaawansowanie gmin odnośnie do realizacji planów ogólnych, istnieje obawa, że dla wielu gmin ten czas okazał się jednak niewystarczający. Zaplanowany przez poprzedni rząd 2,5-letni okres na przeprowadzenie tej reformy dla wielu gmin wydaje się wystarczający, gdyby rozpocząć pracę od razu, bez zbędnej zwłoki, dlatego że zarządzanie przestrzenią, plany planistyczne, wizja gminy są realizowane na bieżąco. Niemniej jednak wiele gmin zwlekało z podjęciem tych prac, w zasadzie nie wiadomo dlaczego. Dzisiaj dochodzi do kumulacji wielu negatywnych czynników, takich jak choćby problem ze znalezieniem odpowiednich osób. Weryfikowałem to w wielu miejscach w Polsce. Wiele gmin mówi, że być może rzeczywiście późno rozpoczęły, ale raczej wskazują na to, że do końca roku powinny zdążyć z takim planem ogólnym. Z jednej strony wskazuje to na fakt, że jest wiele samorządów, które dobrze sobie radzą z wypełnianiem nałożonych na nie obowiązków. Z drugiej strony jest grupa samorządów, która w zasadzie podeszła w taki bardzo, powiedziałbym, liberalny, w złym tego słowa znaczeniu, sposób realizacji tych obowiązków, a przecież są to kwestie dotyczące możliwości w zakresie kreowania nowych miejsc pracy, kreowania nowych firm czy też innej zabudowy, która mogłaby służyć mieszkańcom. Tak że oczywiście dzisiaj przesunięcie tego terminu o pół roku wydaje się zasadne. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że trzeba wzmocnić pomoc dla gmin. Choć ministerstwo oczywiście cały czas realizuje tutaj zadania, to jeżeli ta reforma nie osiągnie odpowiedniego statusu, istnieje zagrożenie, że część tych środków, które mogły zostać wykorzystane przez gminy (Dzwonek), po prostu nasze państwo straci. W związku z tym w imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 deklaruję, że będziemy popierać ten projekt ustawy.
Natomiast oczywiście apelujemy do samorządów o to, żeby wzmocnić tę pracę, ponieważ konsekwencje mogą dotknąć większej grupy, a nie tylko tych, którzy zaspali. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia