10. kadencja, 32. posiedzenie, 2. dzień (03-04-2025)
10. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka:
Bardzo dziękuję.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Transformacja energetyczna trwa. Ona się w Polsce dzieje od lat, jest przeprowadzana i ona musi odbywać się w sposób sprawiedliwy. Ta transformacja jest opierana na stabilnych źródłach energii poprzez inwestycje w źródła gazowe, będzie też prowadzona z uwzględnieniem energetyki jądrowej, dlatego też w ostatnich dniach sfinalizowano rozmowy ze stroną amerykańską w tym zakresie budowy elektrowni jądrowej. Ale też ta transformacja opiera się na tanich źródłach energii, tanich wytwórczo i tanich w zakresie produkcji, czyli chodzi o odnawialne źródła energii, energii z wiatru, energii ze słońca, energii z wody. Ta transformacja dzisiaj odbywa się także poprzez decentralizację i dekoncentrację. Dzisiaj wiele mówimy o bezpieczeństwie, wiele mówimy o bezpieczeństwie militarnym. Odmieniamy to słowo przez wszystkie przypadki, ale nie możemy zapominać, że jedną z podstawowych zasad tego bezpieczeństwa i jego fundamentów jest także bezpieczeństwo energetyczne. Bezpieczeństwo energetyczne może być osiągnięte poprzez dekoncentrację źródeł wytwórczych, decentralizację tego systemu. Sytuacja za naszą wschodnią granicą, pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę, pokazała, że właśnie ten system, który jest oparty na źródłach rozproszonych, jest również systemem, który może być bezpieczny.
Z punktu widzenia naszego systemu elektroenergetycznego głównym wyzwaniem jest nie tylko ta transformacja, jeśli chodzi o źródła wytwórcze, ale też inwestycje w zakresie przede wszystkim bilansu energii. Pogodozależne OZE wymagają zarządzania energią i robimy wszystko, by to zarządzanie odbiło się bardzo pozytywnie na kieszeni Polek i Polaków, obniżając ceny energii w przyszłości. Natomiast tutaj ta transformacja w zakresie decentralizacji i dekoncentracji odbywać się będzie i odbywa się poprzez inwestycje w spółdzielnie energetyczne, w społeczności energetyczne oraz klastry energii. Dlatego też wspieramy rozwój tych form, wspieramy rozwój spółdzielczości, bo one opierają się właśnie na aspekcie bezpieczeństwa.
W zakresie projektu ustawy, który jeszcze dziś będzie przedmiotem prac w parlamencie, ustawy odległościowej, zapisaliśmy, by spółdzielnie mogły tutaj ubiegać się o odpowiednie udostępnienia przez operatorów danych pomiarowych jako spółdzielnie w rozumieniu ustawy - Prawo spółdzielcze, nie tylko spółdzielnie w rozumieniu ustawy o odnawialnych źródłach energii. My poszerzamy ten katalog i wprowadzamy zasadę, żeby spółdzielnie, także spółdzielnie energetyczne, do tej pory obwarowane obowiązkiem składania corocznych sprawozdań w ramach rejestru, w którym są w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, już tego nie musiały robić. Czyli w myśl też zasady deregulacji, odejścia od zbędnej, naszym zdaniem, wprowadzonej przez naszych poprzedników sprawozdawczości, wprowadzając też możliwość zintegrowanego zarządzania państwem, operator jest w stanie przekazać bezpośrednio innej jednostce publicznej te dane. Nie trzeba na spółdzielców, nie trzeba na przedsiębiorców nakładać kolejnych obowiązków. My ten obowiązek zdejmujemy.
Ale też w ramach kolejnych aktów prawnych, ustawy o promowaniu wytwarzania energii w morskich farmach wiatrowych i ustawy o odnawialnych źródłach energii, chcemy rozszerzyć te zapisy dzisiaj obowiązujące w ramach tworzenia spółdzielni energetycznych w gminach wiejskich o miasta. Uważamy, że miasta powinny mieć możliwość, gminy miejskie, ubiegania się też o objęcie tą formułą. To jest efekt szeregu rozmów z przedstawicielami samorządu, którzy dzisiaj bardzo mocno, wchodząc w każde kolejne, inne przestrzenie, nie tylko te dotychczas związane z polityką samorządową, ale nowe, chcą wziąć na siebie również odpowiedzialność za de facto bilansowanie systemu elektroenergetycznego na poziomie lokalnym. To daje im gwarancję niższych rachunków za prąd, czyli de facto niższych rachunków dla mieszkańców, poprzez zupełnie inną strukturę opłat. Nie będzie już przecież potrzeby przesyłu energii z tych spółdzielni. Będzie można zbilansować ten system na poziomie lokalnym. My taką możliwość gminom miejskim także chcemy dać.
Wprowadzamy także mechanizmy inwestycyjne w ramach Krajowego Planu Odbudowy, w ramach programu wsparcia. Dla spółdzielni energetycznych, społeczności energetycznych oraz klastrów energii przeznaczyliśmy blisko 1 mld zł na fazę przedinwestycyjną, projektową, ale też inwestycyjną w zakresie tworzenia tych form, bo chcemy je promować i już dzisiaj widzimy gigantyczne zainteresowanie tym projektem. Blisko 1 mld zł to tak naprawdę pierwszy krok. W kolejnym kroku chcemy dać możliwość ubiegania się o środki na tworzenie, na wsparcie dla spółdzielni energetycznych z programu ˝Energia dla wsi˝. Dlatego wystąpiliśmy z wnioskiem o zwiększenie wsparcia w ramach tego programu z 1 mld do 3 mld. Po negocjacjach z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym udało się to wsparcie zwiększyć i to daje gwarancję, że będzie można też z programu ˝Energia dla wsi˝ skorzystać w zakresie tworzenia spółdzielni energetycznych. Dzisiaj jest to jedna z bardziej pożądanych zmian w zakresie naszego systemu elektroenergetycznego, przede wszystkim przez gminy, przez samorządy.
Pozytywne wnioski w ramach naszych ustaw formułowane nie tylko przez operatorów systemu dystrybucyjnego, operatora systemu przesyłowego, lecz także właśnie przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego pokazują, że gminy same chcą dzisiaj brać udział w tym procesie. Samorządowcy są najbliżej lokalnych wspólnot i chcą dać im szansę na tańszy prąd, a spółdzielnie energetyczne, społeczności i klastry energii poprzez te inwestycje i zmiany legislacyjne zagwarantują tańszy prąd dla Polaków. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia