10. kadencja, 32. posiedzenie, 3. dzień (04-04-2025)
24. punkt porządku dziennego:
Informacja Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2023 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Senioralnej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 938 i 946).
Poseł Agnieszka Maria Kłopotek:
Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Koleżanki i Koledzy Parlamentarzyści! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe chciałabym przedstawić naszą ocenę sytuacji osób starszych w Polsce na podstawie raportu za 2023 r. zaprezentowanego przez ministrę do spraw polityki senioralnej panią Marzenę Okła-Drewnowicz.
Na początku należy zaznaczyć, że zjawisko starzenia się społeczeństwa jest nieodwracalne i globalne. Wzrost liczby osób starszych stawia przed nami jako społeczeństwem wyzwanie, które wymaga kompleksowej odpowiedzi na poziomach rządowym i lokalnym. Niestety analiza dotychczasowych działań w tej kwestii nie napawa optymizmem. Z danych wynika, że pod koniec 2023 r. w Polsce mieszkało blisko 9,9 mln osób w wieku 60+, co stanowi aż 26,3% całej populacji naszego kraju. W populacji osób starszych większość stanowią kobiety. W 2023 r., podobnie jak rok wcześniej, stanowiły one 58,1%. Na 100 mężczyzn przypadało ich 138. Co czwarty Polak to senior, a w skali globalnej liczba osób w wieku senioralnym rośnie w zastraszającym tempie. Ta sytuacja wymaga od nas szczególnej uwagi, odpowiedzialności i działań w wielu obszarach życia społecznego i gospodarczego.
Raport z 2023 r. wskazuje szereg poważnych problemów, które wymagają natychmiastowej interwencji. Przede wszystkim zauważamy alarmujący stan zdrowia osób starszych - ponad 60% osób powyżej 60. roku życia zmaga się z długotrwałymi chorobami, a ponad 45% z ograniczeniami w codziennym funkcjonowaniu. To sygnał, że poprzedni rząd nie podjął wystarczających działań, by poprawić dostępność opieki zdrowotnej, w tym szczególnie opieki długoterminowej i geriatrycznej. Pomimo wzrostu liczby lekarzy specjalistów geriatrii nadal nie udaje się sprostać rosnącym potrzebom. Wciąż mało jest wyspecjalizowanych placówek medycznych, a dostępność usług zdrowotnych dla seniorów, szczególnie w małych miejscowościach i na wsiach, pozostawia wiele do życzenia.
Raport wskazuje, że polityka senioralna w Polsce nie odpowiada skutecznie na realne potrzeby tej grupy społecznej. W Polsce nadal wiele osób starszych zmaga się z problemami związanymi z niskimi emeryturami. Co gorsza, jak wskazują dane w raporcie, zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w 2023 r. było 18% osób w wieku 65 lat lub więcej, czyli o 1,2 punktu procentowego więcej niż w roku poprzednim. Szczególnie niekorzystnie pod tym względem przedstawia się sytuacja gospodarstw domowych składających się z jednej osoby dorosłej w wieku 65 lat lub więcej. W 2023 r. aż 40,5% tego typu gospodarstw domowych było zagrożonych ubóstwem albo wykluczeniem społecznym, to o 5,3 punktu procentowego więcej niż w roku poprzednim. Kolejnym problemem, na który chcielibyśmy zwrócić uwagę, jest rosnące zjawisko wykluczenia społecznego i cyfrowego seniorów. Niskie dochody z emerytur, trudności w zaspokajaniu podstawowych potrzeb, a także brak dostępu do usług publicznych i opieki zdrowotnej to kwestie, które należy szybko rozwiązać.
Pomimo tych trudności seniorzy angażują się w życie społeczne i kulturalne, co zasługuje na wielkie uznanie. Niemniej jednak dostęp do zajęć edukacyjnych, kulturalnych czy społecznych jest wciąż mocno ograniczony, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Raport wskazuje liczne inicjatywy lokalne, jak uniwersytety trzeciego wieku czy koła gospodyń wiejskich, ale to wciąż za mało, by mówić o szerokim wsparciu seniorów i ich aktywnym udziale w życiu społecznym.
Szanowni Państwo! Sytuacja osób starszych w Polsce jest coraz bardziej niepokojąca. Rząd Prawa i Sprawiedliwości zbyt często ograniczał się do doraźnych działań, które nie odpowiadały na realne potrzeby seniorów. Raport za 2023 r. pokazuje, że rząd PiS nie podjął wystarczających działań na rzecz poprawy sytuacji seniorów w Polsce. Potrzebujemy obecnie kompleksowej polityki senioralnej, która będzie uwzględniała wszystkie aspekty życia seniorów: zdrowie, sytuację materialną, dostęp do usług publicznych oraz aktywność społeczną.
Szanowni Państwo! Sytuacja osób starszych w Polsce to kwestia, którą należy traktować priorytetowo. Zmieniająca się struktura demograficzna naszego kraju nakłada na nas obowiązek opracowania takich polityk społecznych, które nie tylko będą odpowiadały na bieżące potrzeby seniorów, ale będą miały także na uwadze przyszłość. W związku z tym apelujemy o dalsze wzmocnienie systemu wsparcia dla osób starszych, szczególnie w zakresie opieki zdrowotnej, dostępności usług opiekuńczych, poprawy warunków finansowych czy rozwoju polityki zatrudnienia seniorów.
Polskie Stronnictwo Ludowe zawsze stawiało na solidarność (Dzwonek) międzypokoleniową i odpowiedzialność za osoby, które wniosły ogromny wkład w rozwój naszego kraju. Dziś to my musimy zadbać o ich godne życie, które zapewni im poczucie bezpieczeństwa, szacunku i szansę na pełnię życia w ostatnich latach. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia