10. kadencja, 34. posiedzenie, 1. dzień (07-05-2025)
1. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 993 i 1120).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Maria Ejchart:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę państwa, w grudniu 2023 r. przejęliśmy państwo w rozsypce, zwłaszcza wymiar sprawiedliwości, zniszczony wymiar sprawiedliwości. Jego częścią jest Służba Więzienna. Proszę państwa, tak, zgadzam się z panem posłem Wosiem. Zgadzam się z panem w tym miejscu. Nie wiem, jakie zamiary miał pan minister Zbigniew Ziobro wobec tej służby i nie chcę wiedzieć. Moja wyobraźnia tak daleko nie sięga. (Oklaski) Wiem jednak, że Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej był fragmentem projektu państwa autorytarnego, państwa inwigilującego obywateli, inwigilującego swoich własnych funkcjonariuszy.
(Głos z sali: O sobie mówicie?)
Inspektorat był wyrazem braku zaufania do funkcjonariuszy. Był patologią w Służbie Więziennej. (Oklaski) Był powołany bez potrzeby. Był nieskuteczny i ogromnie kosztowny. Tak, mówiliśmy o tym wiele razy. Nic nowego merytorycznego, panie pośle, dzisiaj pan nie powiedział. Nie zakrzyczy pan rzeczywistości. Nie zakłamie pan rzeczywistości, panie pośle. Bo już dane, które były w OSR-ze do tej ustawy, która wprowadzała Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej, są zafałszowane. Nie jest prawdą, że wzrastała wtedy przestępczość wewnątrz jednostek penitencjarnych. Tak jak nadal nie wzrasta, chociaż nie bagatelizujemy tej przestępczości. Ona jest ogromnie ważna, ogromnie szkodliwa i ogromnie niebezpieczna. Natomiast do jej zwalczania powołane są inne służby i zawsze były, na czele z Policją i z innymi służbami, które funkcjonują w państwie demokratycznym.
Powoływanie nowej służby, służby, która była poza kontrolą, poza kontrolą parlamentarną, poza kontrolą ministra koordynatora służb, która była wyłączona ze struktur Służby Więziennej i wyłączona ze struktur, w jakich funkcjonują inne służby specjalne... Była to supersłużba, która miała pełną autonomię i podlegała wyłącznie ministrowi sprawiedliwości. Minister sprawiedliwości prof. Adam Bodnar nie potrzebuje takiej służby, bo ufa innym służbom państwa. Dlatego powołanie tej służby było wyrazem braku zaufania do państwa, było po prostu ogromnie niebezpiecznym niszczeniem państwa i jego struktur.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Wstyd!)
Proszę państwa, uważam, że przywoływanie dramatycznego wydarzenia krakowskiego z ubiegłego tygodnia w kontekście dzisiejszej dyskusji o Inspektoracie Wewnętrznym Służby Więziennej jest po prostu niestosowne, jest nieadekwatne do dzisiejszego tematu, ponieważ Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej nie miał do czynienia z takimi przypadkami, nie był stworzony po to, żeby zajmować się takimi przypadkami, bo tam jest zwrot: poza służbą. Chodzi o przestępstwa popełniane w związku ze służbą. To przestępstwo, ogromne przestępstwo, najgorsze z możliwych, było popełnione poza służbą, ale dzisiaj nasze działania, w tym odwołanie dyrektora generalnego Służby Więziennej, są wyrazem odpowiedzialności za tę służbę. Natomiast powtarzam raz jeszcze: nie łączmy tych dwóch zdarzeń, bo to jest po prostu niestosowne, zwłaszcza dzisiaj, w dniu pogrzebu pana doktora.
Proszę państwa, tak, rzeczywiście w ostatnich 5 latach, bo funkcjonariusz, który dokonał zabójstwa, miał 5-letni staż, Służba Więzienna, wobec obniżonych standardów, którym nie podlegały inne służby, przyjmowała do swoich szeregów każdego według własnego schematu, na podstawie orzeczeń własnych komisji, bo z powodu wakatów trzeba było szybciej przyjmować funkcjonariuszy. Służba Więzienna przyjmowała każdego, również tych, których nie chciały inne służby. Obecnie musimy zrobić w tym zakresie porządek. I dlatego, po pierwsze, trwa bardzo szczegółowa kontrola w Katowicach, która już dzisiaj wykazała daleko idące nieprawidłowości, podkreślam: nieprawidłowości, których źródło sięga 5 lat wstecz. Jak zapowiedział minister sprawiedliwości, dzisiaj powstaje, rozpoczyna swoją działalność zespół, który opracuje nowe standardy przyjmowania do Służby Więziennej. Powtarzam, że chodzi o standardy, które zostały obniżone w 2022 r. Przyjrzymy się również wszystkim przepisom i standardom, które dotyczą weryfikacji funkcjonariuszy, którzy pełnią służbę. Jest ich 27 tys. To ogromna liczba funkcjonariuszy pełniących bardzo trudną, wrażliwą i niebezpieczną pracę, którym należy się najwyższy szacunek i zabezpieczenie ze strony państwa. Jeszcze raz podkreślam: powstanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej było wyrazem braku zaufania do funkcjonariuszy. To był mechanizm ministra, który miał ich inwigilować.
Proszę państwa, łatwo jest zniszczyć instytucje, również Służbę Więzienną, można to zrobić naprawdę szybko. Odbudowywanie trwa lata. Tak, dzisiaj jestem odpowiedzialna za funkcjonowanie tej służby i biorę za to pełną odpowiedzialność. Czuję ciężar tej odpowiedzialności, ale to są lata zaniedbań, to są lata niszczenia, niszczenia ludzi, przepisów, struktur i etosu Służby Więziennej. (Oklaski)
Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:
Bardzo dziękuję.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Maria Ejchart:
Chcę odpowiedzieć jeszcze tylko na jedno pytanie, jeżeli mogę, panie marszałku, dotyczące Pegasusa.
Na wszystkie inne pytania odpowiadałam już wielokrotnie, proszę państwa, wystarczy przeczytać stenogramy z poprzednich posiedzeń. Mogę powtórzyć te argumenty, ale wydaje mi się, że one dzisiaj padały już wielokrotnie na tej sali. Tak, w świetle uchylanych dzisiaj przepisów widać, że Pegasus mógł być stosowany przez ministra sprawiedliwości, podobnie jak i wszystkie inne techniki pracy operacyjnej: podsłuchy, zakup kontrolowany. Podkreślam, że to jest służba jednego ministra. Minister sprawiedliwości i ta służba mieli niezwykle szerokie uprawnienia do prowadzenia pracy operacyjnej. Wspomnę tylko jedną rzecz, ? propos tych kosztów, o których dzisiaj było tyle razy mówione, tych kilkudziesięciu milionów, które zostały wydane na tę służbę. W tych kilkudziesięciu milionach zawarte jest auto do prowadzenia pracy operacyjnej, którego wyposażenie miało kosztować 9 mln zł. Nawet trudno mi sobie wyobrazić, co było składnikiem tego wyposażenia.
Proszę państwa, służba miała również możliwość stosowania prowokacji w warunkach zakładu karnego, co w oczywisty sposób wiąże się z zagrożeniem bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia