10. kadencja, 34. posiedzenie, 1. dzień (07-05-2025)
3. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druki nr 934 i 1153).
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:
Oczywiście.
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Pan poseł Zbigniew Chmielowiec właśnie przyniósł mi karteczkę, żebym was pozdrowiła, czyli pozdrowiła młodzież wraz z opiekunkami z grup działających w ramach Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w gminie... W jakiej gminie?
(Poseł Zbigniew Chmielowiec: Baranów Sandomierski.)
Baranów Sandomierski. To orkiestry dęte i grupy artystyczne. (Oklaski) Witamy was serdecznie. Karteczka była trochę nieczytelna, dlatego nie wiedziałam, z jakiej miejscowości jesteście.
(Poseł Zbigniew Chmielowiec: Ja mam brzydkie pismo, ale...)
Pani minister, przepraszam bardzo i bardzo proszę o zabranie głosu.
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:
Szanowna pani marszałek, nie ma za co przepraszać. Ja również bardzo serdecznie pozdrawiam zgromadzoną tutaj młodzież. Super, że nas w Sejmie odwiedzacie.
Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Chciałabym już po raz kolejny, jeszcze raz serdecznie podziękować i docenić intencje inicjatorów procedowanego dziś poselskiego projektu. Projektu, co do którego nie mam najmniejszych wątpliwości, że jest słuszny i potrzebny i że jest zgodny z duchem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania - długa nazwa. To bardzo ważna dyrektywa, która łączy w sobie dwie bardzo istotne zasady życia społecznego i wartości: przejrzystość i równość. One są ze sobą istotnie związane. W jaki sposób? Jaki ma związek jawność płac z równością płci? Zależność ta może wydawać się nieoczywista, ale przecież żeby móc przeciwstawić się dyskryminacji, żeby móc przeciwstawić się nierównościom, trzeba o tych nierównościach, o ich występowaniu wiedzieć. Wprowadzenie jawności wynagrodzeń ma więc na celu zwiększenie przejrzystości w systemie płac, umożliwienie pracownikom dochodzenia swoich praw wtedy, kiedy dochodzi do dyskryminacji, i zmniejszenie luki płacowej między kobietami i mężczyznami, czyli problemu, z którym wciąż także jako Polska, tak jak inne państwa Unii Europejskiej, się borykamy. Jawność płac stanowi istotne, ważne i potrzebne narzędzie walki z dyskryminacją ze względu na płeć. Jest to więc zadanie doniosłe i taki jest cel dyrektywy europejskiej.
Wracając do projektu poselskiego, o którym dzisiaj rozmawiamy, warto zauważyć, że w obecnym kształcie w istocie ten projekt dotyczy jawności wynagrodzeń jeszcze na poziomie rekrutacji pracownika, więc ma węższy zakres, niż pierwotnie było to założone. To jest wciąż projekt zgodny ze wspomnianą dyrektywą europejską, dokładnie z jej art. 5, więc można odpowiedzialnie stwierdzić, że projekt częściowo implementuje założenia dyrektywy, która w całości zaimplementowana, wdrożona do polskiego systemu prawnego będzie do czerwca przyszłego roku. Taki był, i to wynika z uzasadnienia projektu poselskiego, nadrzędny cel tej ustawy. Dzięki temu, że dziś procedujemy nad tym projektem, dzięki temu, że ten projekt ma szansę już wkrótce wejść w życie, uprawnienia czy prawa przyznawane osobom zatrudnianym mają szansę zadziałać wcześniej, szybciej, zanim ta całościowa dyrektywa zostanie wdrożona. Jednocześnie udało się osiągnąć taki kompromis i takie zapisy w tym projekcie ustawy, że unikniemy sytuacji, w której do Kodeksu pracy wprowadzono by przepisy, które po krótkim czasie trzeba byłoby zmienić w związku z wdrażaniem całości dyrektywy. Chciałabym z tego miejsca bardzo serdecznie podziękować za wzorcową współpracę poselską, pana posła Zembaczyńskiego, wszystkich posłów pracujących w komisji, z resortem pracy. Rzeczywiście projekt ustawy względem pierwotnego projektu został zawężony, ale to bardzo dobrze. To nie jest szkoda dla tego projektu. To jest usprawnienie i poprawa tego projektu, który będzie bardziej kompatybilny z przepisami przygotowywanymi przez resort pracy, dotyczącymi wdrożenia już samej dyrektywy. Tyle o współpracy, tyle o procesie tworzenia tego projektu.
Przejdźmy do tego, co najbardziej kluczowe i zasadnicze w tym działaniu, czyli do realnych korzyści, jakie niosą ze sobą rozwiązania zawarte w tej ważnej, procedowanej dzisiaj ustawie. Przede wszystkim pracodawca, i to wynika wprost z naszej ustawy, będzie musiał z wyprzedzeniem informować kandydata o wynagrodzeniu na stanowisku, o które ten kandydat się ubiega, z uwzględnieniem jego wszystkich składników. Będzie mógł podać początkową wysokość wynagrodzenia lub przedział oparty na obiektywnych, neutralnych kryteriach, neutralnych także jeżeli chodzi o płeć. Co to oznacza? To oznacza, że jeszcze przed rozmową kwalifikacyjną pracownik czy kandydat będzie dokładnie wiedział, na czym stoi w kwestii ewentualnej przyszłej pensji. To jest bardzo ważna jakościowa zmiana, bo wielu pracowników doświadczyło sytuacji, w których dopiero po długim, wielopoziomowym, żmudnym i wymagającym procesie rekrutacji otrzymywali informacje o wynagrodzeniu, które to wynagrodzenie w żadnym stopniu nie spełniało ich oczekiwań. Dla osób szukających pracy takie długotrwałe procesy z wieloma niewiadomymi to jest strata czasu, to jest po prostu niepotrzebny wysiłek i energia, którą mogliby poświęcić, gdzie indziej szukając zatrudnienia spełniającego ich oczekiwania.
Dzięki ustawie pracownik jeszcze przed rozmową kwalifikacyjną otrzyma najważniejsze odpowiedzi na konkretne pytania: Jakie będzie spodziewane wynagrodzenie, jakie będą jego składniki, co składa się na to wynagrodzenie? Będzie mógł sam czy będzie mogła sama świadomie podjąć decyzję, czy chce dalej uczestniczyć w tym procesie rekrutacji, czy chce dalej ubiegać się o to stanowisko. Oznacza to po prostu koniec z nieprzyjemnymi i przykrymi, bezsensownymi niespodziankami pod koniec rekrutacji. To jest konkretny przykład i konkretny obszar, w którym jawność płac, jawność wynagrodzeń już na etapie ogłoszeń o pracę przyniesie realne korzyści.
Kolejny zapis w projekcie to jest zakaz pytania rekrutowanych do pracy osób o ich przeszłe i obecne wynagrodzenie. Manipulowanie przez pracodawcę wysokością proponowanego wynagrodzenia pod kątem warunków finansowych z poprzedniego stanowiska pracownika będzie już niemożliwe. To jest kolejna realna i ważna korzyść dla osób poszukujących nowej pracy.
Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Robimy dzisiaj krok w dobrym kierunku, w tym kierunku, który wyznacza nam także dyrektywa europejska. Warto oczywiście zwrócić uwagę, że implementacja całej tej dyrektywy jest trudnym, skomplikowanym, wielopoziomowym zadaniem, któremu jest w stanie sprostać wyłącznie strona rządowa, i strona rządowa wykonania tego zadania się oczywiście podjęła. 5 grudnia 2024 r. w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powołany został specjalny zespół do spraw wdrożenia dyrektywy; do prac w tym zespole zostali zaproszeni przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości i Departamentu do spraw Równego Traktowania w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przedstawiciele Głównego Urzędu Statystycznego czy wspominanej tutaj wielokrotnie Państwowej Inspekcji Pracy, która oczywiście - w tym względzie się nic nie zmienia - jest i będzie tą instytucją, która będzie stała na straży wypełniania także tych nowych obowiązków przez pracodawców. A wtedy, kiedy oni nie będą ich wykonywać, kiedy nie będą dopełniać obowiązków, to Państwowa Inspekcja Pracy oczywiście będzie miała, bo już dziś ma, narzędzia, żeby te obowiązki egzekwować lub żeby nakładać odpowiednie sankcje, jeżeli z tych obowiązków się nie wywiązują.
Ostatnie spotkanie wspomnianego zespołu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbyło się zaledwie kilka dni temu i mogę państwa z pełną odpowiedzialnością poinformować, że prace w ministerstwie idą sprawnie. Meldujemy kolejne etapy wdrażania tej dyrektywy, ale dziś robimy pierwszy krok w kierunku jawności, w kierunku równości, w kierunku lepszego traktowania i kobiet, i mężczyzn na rynku pracy. A już wkrótce, jestem przekonana, będziemy ogłaszać kolejne dobre zmiany w zakresie jawności, równości i bezpieczeństwa wszystkich pracujących. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia