10. kadencja, 34. posiedzenie, 1. dzień (07-05-2025)
4. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1176 i 1200).
Poseł Ireneusz Zyska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1176, wraz ze sprawozdaniem komisji, druk nr 1200, zawiera rozwiązania oczekiwane przez osoby poszkodowane przez powódź we wrześniu 2024 r. W przedłożeniu rządowym uzupełnionym poprawkami zgłoszonymi w pierwszym czytaniu znalazły się rozwiązania, które są wynikiem m.in. wcześniejszej wielomiesięcznej pracy Komisji Nadzwyczajnej w ramach wyjazdowych posiedzeń oraz wielu spotkań, konsultacji i rozmów z powodzianami. Są to zmiany, które rzeczywiście stwarzają szansę na przyjście państwa z pomocą osobom poszkodowanym. To, czy tak się stanie, zależy jednak od kilku czynników: jednoznaczności i jasności przepisów, organizacji udzielania pomocy, a przede wszystkim pieniędzy przeznaczonych w budżecie na ten cel.
Pomoc dla osób fizycznych w zakresie wykupu nieruchomości przez Skarb Państwa, a konkretnie przez Wody Polskie, na zasadach dobrowolności to dobre rozwiązanie, jednakże mechanizm wykupu 100% plus 20% dodatku, biorąc pod uwagę ceny usług i materiałów budowlanych na terenach powodziowych, w naszej ocenie jest niewystarczający. Złożyliśmy zatem poprawkę zwiększającą dodatek do 50% wyceny wartości rynkowej nieruchomości sprzed powodzi.
Pozytywnie należy ocenić premię powodziową dedykowaną wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym, a także wydłużenie okresu wypłat zasiłków i terminów ich rozliczania. Istotne jest także uproszczenie procedur odbudowy, np. zastąpienie pozwolenia na budowę zgłoszeniem robót budowlanych. Wreszcie wsparcie dla osób fizycznych, które wynajmowały swoje lokale przedsiębiorcom. Rozwiązanie w postaci wypłaty świadczenia lokalowego umożliwi wyremontowanie zniszczonych lokali usługowych i handlowych. Wielokrotnie zwracałem na to uwagę. Cieszę się, panie ministrze, że dzięki temu rozwiązaniu centra zalanych miasteczek na Opolszczyźnie i Dolnym Śląsku znowu ożyją. Pozytywnie oceniamy także wydłużenie okresu umorzenia składek ZUS oraz ubiegania się o pożyczkę z agencji rozwoju regionalnego, co będzie stanowić realną pomoc dla przedsiębiorców.
Wprowadzone w ustawie zmiany systemowe dotyczące obowiązku raportowania do Wód Polskich przez jednostki samorządu terytorialnego w zakresie warunków zabudowy wydawanych na terenach zagrożonych przez powódź z pewnością przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa. Jednak naszym zdaniem na terenach powodziowych, zwłaszcza w strefie bezpośredniego zagrożenia, docelowo powinien zostać wprowadzony zakaz zabudowy, potwierdzony w planach zagospodarowania przestrzennego oraz we wzmiankach w księgach wieczystych nieruchomości.
Doceniając wszystkie dobre rozwiązania zaproponowane w ustawie, trzeba powiedzieć, że niestety rząd nie jest konsekwentny w swoich działaniach, gdyż nie przeznaczył w budżecie państwa adekwatnych środków finansowych na ich realizację. Świadczy o tym chociażby reguła wydatkowa, jeśli chodzi o wykup zniszczonych nieruchomości. W projekcie ustawy została wpisana kwota 0 zł na rok 2025, co już teraz spotkało się z wielkim rozczarowaniem osób, które liczyły, że w tym roku będą mogły kupić działkę i rozpocząć budowę swojego domu w innym, bezpiecznym miejscu. Bez pieniędzy stanowiących rekompensatę za zniszczone nieruchomości nie będzie to możliwe. Stąd nasza poprawka o przesunięciu w ramach reguły wydatkowej tego budżetu 800 mln zł kwoty 50 mln zł na rok 2025. Bardzo proszę pana ministra i ministra finansów o to, żeby jednak w tym roku, a to już zostanie tylko połowa roku, znalazły się adekwatne środki, o zainteresowanie.
Istotnym problemem, który nie został rozwiązany w ustawie, jest brak możliwości sprzedaży przez gminę nieruchomości osobom, które straciły swoje domy, w trybie bezprzetargowym, z ograniczeniem do mieszkańców gminy. Np. Rada miejska w Lądku-Zdroju podjęła uchwałę nr 16/82/2025 w sprawie zbycia nieruchomości stanowiącej własność gminy w trybie bezprzetargowym. Jednak nadzór prawny wojewody dolnośląskiego zakwestionował tę uchwałę jako sprzeczną z zasadami zbywania nieruchomości publicznych, o których mowa w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość składam poprawkę, która umożliwi zbywanie na rzecz poszkodowanych mieszkańców gminy nieruchomości przeznaczonych na cele mieszkaniowe z pominięciem drogi przetargu nieruchomości. Trzeba zauważyć, że powodzianie nie mają równych szans w przetargu nieograniczonym z osobami zamożnymi spoza gminy, zainteresowanymi zakupem nieruchomości w lokalizacji np. atrakcyjnej turystycznie. (Dzwonek) Ponadto konieczna jest weryfikacja i zmiana zasad udzielania pomocy finansowej ze środków budżetu państwa wydanych przez MSWiA. O tym jednak będę mówił już na posiedzeniu komisji.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera przedmiotowy projekt ustawy wraz ze zgłoszonymi poprawkami. Mam nadzieję, że to dobre prawo przyczyni się do poprawy sytuacji osób poszkodowanych w powodzi we wrześniu 2024 r. Dziękuję bardzo. Składam poprawkę. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia