10. kadencja, 34. posiedzenie, 1. dzień (07-05-2025)

Oświadczenia.

Poseł Grzegorz Lorek (tekst niewygłoszony):

    6 maja 1945 r. w Kuryłówce k. Leżajska, podkarpackie, oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej odparły trzy ataki sił ekspedycyjnych NKWD. W walkach poległo siedmiu żołnierzy NOW i 57 NKWD. W odwecie Sowieci zamordowali ośmiu mieszkańców i spalili wieś. NKWD już od lipca 1944 r. w okolicach Leżajska dokonywało aresztowań żołnierzy Armii Krajowej, NOW i przedstawicieli Delegatury Rządu na Kraj. Polskie podziemie niepodległościowe znajdowało się w skomplikowanej sytuacji, walcząc bowiem z komunistycznym aparatem władzy, równocześnie musiało bronić ludności polskiej przed atakami oddziałów UPA. 6 maja 1945 r. w rejonie Kuryłówki patrol NOW z oddziału Stanisława Pelczara ps. Majka napotkał tyralierę żołnierzy sowieckich. Doszło do wymiany ognia, co zaalarmowało pozostałe znajdujące się w pobliskich miejscowościach oddziały partyzanckie podporządkowane Franciszkowi Przysiężniakowi ps. Ojciec Jan. Wkrótce walka przeniosła się do Kuryłówki. Bitwa oddziałów NOW z ekspedycją NKWD trwała blisko siedem godzin. Obrońcy odparli w sumie trzy sowieckie ataki. Późnym popołudniem, spodziewając się kolejnego ataku, polskie oddziały wycofały się z wioski. Wraz z nimi ewakuowała się część mieszkańców Kuryłówki. Podczas bitwy poległo siedmiu żołnierzy NOW, a pięciu zostało ciężko rannych. Straty sowieckie wyniosły 57 zabitych. 8 maja 1945 r. do Kuryłówki wkroczyli Sowieci. Zamordowali osiem osób i spalili zabudowania wioski.

    Bitwa pod Kuryłówką należy do największych zwycięskich bojów żołnierzy podziemia antykomunistycznego w 1945 r. Została upamiętniona na Grobie Nieznanego Żołnierza napisem na jednej z tablic, a 2 lata temu w Kuryłówce odsłonięto pomnik tej bitwy.

Przebieg posiedzenia