10. kadencja, 34. posiedzenie, 2. dzień (08-05-2025)

10. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (druk nr 1131).

Poseł Witold Tumanowicz:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu do tego projektu zwrócono uwagę, że do Sejmu wpłynęły już dwa projekty poselskie w omawianym zakresie. I chyba wszyscy przemawiający tutaj, z tej mównicy zgadzamy się co do tego, że musi się zakończyć stasowanie aresztu jako kary. Areszty nie są karą i nie mogą być tak stosowane. Wielu przedmówców już o tym wspominało. Tym bardziej więc dziwię się, że tak długo procedujemy nad tymi projektami. Mógłbym nawet złośliwie zapytać, czy nie czekamy na jeszcze jakiś jeden projekt, bo może jeszcze jakiś wpłynie i dopiero wtedy zaczniemy się na poważnie zajmować tym tematem.

    W uzasadnieniu do tego projektu jest mowa o tym, że w tych już przedłożonych projektach nie zawsze prezentowano optymalne propozycje legislacyjne. Nie wiem, czy wzięto pod uwagę, czy naprawdę przeczytano projekt Konfederacji czy Polski 2050 - Trzeciej Drogi, ale nie można się z tym stwierdzeniem zgodzić, ponieważ są w naszych projektach zapisy, rozwiązania, których nie zastosowano w omawianym dziś projekcie ustawy, a są potrzebne.

    Zacznę najpierw od elementów łączących te projekty. Mamy w tych projektach kwestie ze sobą zgodne, jak stosowanie aresztu jako środka ostatecznego, wykluczenie stosowania aresztu w przypadku przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat czy wpisanie maksymalnego czasu aresztu. To są rozwiązania, które łączą, i na pewno będziemy je popierać. Natomiast w naszym projekcie, w projekcie Konfederacji, bardziej postawiliśmy akcent na obowiązki prokuratora, jakie musi podjąć w przypadku przedłużania aresztu. W tym projekcie proponuje się, aby sąd ocenił efektywność postępowania prokuratora przy przedłużaniu aresztu, co oczywiście jest dobrym rozwiązaniem, jednak brakuje tu, a w projekcie Konfederacji to jest, by we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania prokurator był zobligowany wskazać w sposób precyzyjny najpóźniejsze terminy zabezpieczenia dowodów i przeprowadzenia środków dowodowych, czyli po prostu harmonogram działań. Dzięki temu na etapie ewentualnego wniosku o przedłużenie aresztu możliwe będzie skontrolowanie działań prokuratury oraz odmowa przedłużenia aresztu w przypadku niewypełnienia przez prokuratora planowanych czynności procesowych. Apelujemy, aby uwzględnić nasze propozycje na etapie dalszych prac, ponieważ są one istotne dla podejmowania decyzji o przedłużeniu aresztu.

    Niestety ten projekt nie zawiera regulacji, o które my wnosimy, a które są bardzo potrzebne. Pierwszą z nich jest wyłączenie sędziego, który orzeka o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego w toku postępowania przygotowawczego. W naszym projekcie wprowadzamy zakaz stosowania aresztu wydobywczego, czyli wykluczenie stosowania aresztu w celu wymuszenia na oskarżonym zeznań lub przyznania się do winy. W tym projekcie tego brakuje. Ponadto projekt Konfederacji wprowadza nowe środki zapobiegawcze w postaci aresztu domowego i dozoru elektronicznego. Te dwa środki zapobiegawcze niewątpliwie przysłużą się zmniejszeniu problemu z przeludnieniem w aresztach śledczych. Mamy nadzieję, że projektodawcy w dalszych pracach, skoro pominęli nasz projekt, chociaż wprowadzą te instytucje w tym projekcie. Skoro dozór elektroniczny stosowany jest wobec skazanych, dlaczego nie może być stosowany wobec osób oskarżonych?

    Tych różnic jest jeszcze więcej. Wymieniłem tylko niektóre z nich. Oczywiście sam projekt idzie w dobrym kierunku - co prawda nie odpowiada na wiele potrzebnych postulatów, ale nawet w tej formie zasługuje na dalsze prace w komisji. Mamy jednak nadzieję, że na etapie dalszych prac propozycje Konfederacji zostaną potraktowane poważnie i uwzględnione w końcowym kształcie projektu ustawy. Dlatego nie składamy wniosku o odrzucenie. Będziemy pracować nad tymi projektami. Mam nadzieję, że to już koniec, nie będziemy czekać na żaden kolejny projekt ustawy i zajmiemy się już tym. Dziękuję.

Przebieg posiedzenia