10. kadencja, 34. posiedzenie, 3. dzień (09-05-2025)

20. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Prawo o prokuraturze (druk nr 1205).

Poseł Witold Tumanowicz:

    Szanowna Pani Marszałek! Dziękuję za przypomnienie tych statystyk. Powiem trochę dla zawstydzenia dużej części tej sali, że w pierwszej dziesiątce wciąż jest pan poseł Grzegorz Braun, którego tu już od prawie roku nie ma z nami, więc warto byłoby te statystyki podciągnąć, szczególnie że naprawdę obserwują nas także Polacy, wyborcy i widzą często tutaj pustą salę. To jest jednak mimo wszystko dosyć zawstydzające.

    Ale wracam do przedmiotu naszej dyskusji. Wiemy doskonale, że ten poselski projekt ustawy jest odpowiedzią na bulwersujące okoliczności przesłuchania pani Barbary Skrzypek. Rzeczywiście należy się pochylić nad tymi przepisami, żeby więcej nie dochodziło do takich sytuacji. Kluczowe założenie tego projektu to zapewnienie prawa do obecności pełnomocnika na każdym etapie postępowania dla strony innej niż oskarżony i osoby niebędącej stroną w postępowaniu karnym. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami strona inna niż oskarżony może ustanowić pełnomocnika, a osoba niebędąca stroną również może ustanowić pełnomocnika, jeśli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. W praktyce oznacza to, że organ procesowy, czyli prokurator lub sąd, może odmówić udziału pełnomocnika, jeśli uzna, że obecność pełnomocnika nie jest uzasadniona.

    W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, że obecnie na odmowę prokuratora w kwestii dopuszczenia pełnomocnika przysługuje zażalenie, ale rozpatruje je prokurator nadrzędny nad prokuratorem, który taką odmowę wydał. A jeżeli postępowanie o odmowie wydaje sąd, to na takie postępowanie zażalenie nie przysługuje. A więc rzeczywiście w kwestii przyznania pełnomocnika mamy ograniczone prawo do kontroli sądowej dla osób niebędących stroną. W praktyce osoba, której odmówiono obecności pełnomocnika, nie jest w stanie się przed tym obronić. Nowe przepisy tego projektu likwidują całkowicie uznaniowość organów, a gwarantują prawo do obecności pełnomocnika na każdym etapie postępowania. Nie da się w żaden sposób skrytykować tych regulacji, biorąc pod uwagę jeszcze inne bardzo ważne okoliczności.

    Chciałbym też powiedzieć, że niestety w praktyce przesłuchuje się w charakterze świadka osobę, wobec której zgromadzono dostateczne dowody umożliwiające postawienie jej zarzutów. Dochodzi do sytuacji, w których osobę wskazaną w zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa jako podejrzaną przesłuchuje się w charakterze świadka. Dlaczego takie metody, które są naprawdę zakazane i nieetyczne, nadal są stosowane? Ponieważ podejrzany lub oskarżony nie ma obowiązku obciążać zeznaniami samego siebie, ale świadek już ma obowiązek zeznawać o wszystkim, co wie, nawet gdyby miało to go obciążyć. I taki świadek, który za chwilę staje się podejrzanym, jest w obecnym systemie pozbawiony prawa do pełnomocnika. Choćby przez wzgląd na te okoliczności te regulacje zasługują na poparcie.

    Kwestia upoważnienia każdego uczestnika rozprawy do nagrywania jej przebiegu, czyli dźwięku oraz obrazu, za pomocą własnego urządzenia. Chciałbym powiedzieć, że jest to o tyle wątpliwe, że nie zawiera sankcji za publikację materiału. W tej materii również trzeba byłoby się zastanowić i nad tym podyskutować, bo samo utrwalenie zarejestrowanego przebiegu przesłuchania... Trzeba by rozważyć odroczenie przesłuchania ze względu na brak spełnienia wymagań technicznych, jeśli chodzi o rejestrację, czy jest to słuszne rozwiązanie. Warto byłoby się zastanowić, czy nie lepiej byłoby wprowadzić konieczności wyznaczenia nowego terminu przeprowadzenia czynności.

    Reasumując, projekt zasługuje na poparcie. Będziemy się przyglądać pracom w komisji. W naszej ocenie trzeba może pewne rzeczy doprecyzować, ale generalnie popieramy ten projekt. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia