10. kadencja, 35. posiedzenie, 1. dzień (20-05-2025)

8. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia Marii Dąbrowskiej w 60. rocznicę jej śmierci (druki nr 1082 i 1155).

Poseł Joanna Lichocka:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość z przyjemnością poprze ten projekt uchwały. Jest on dobrze napisany. Pokazuje Marię Dąbrowską we właściwym wymiarze: jej twórczości, jej postawy życiowej, społecznej, politycznej. To ważne, żebyśmy o Marii Dąbrowskiej pamiętali nie przez stereotyp, jaki nam wpojono, czyli pisarki, która świetnie się zaadaptowała do PRL-u. Bo przecież tak niekiedy o niej pisano. Było to spowodowane tym, że pamięć, prawda o postawie Marii Dąbrowskiej jest zakłamana. Jej ˝Dzienniki˝ ukazały się w pełni dopiero w 2009 r., ale w nakładzie 300 egzemplarzy. 300, proszę państwa. Wcześniej ukazywały się ˝Dzienniki˝ w formie ocenzurowanej. 43% zawartości mogło pójść do ludzi. W pełni - w 300 egzemplarzach w 2009 r. Tam Maria Dąbrowska nie ma złudzeń wobec ekipy, która nastała po 1945 r. Nie ma złudzeń wobec tych bolszewickich sługusów, którzy zajmowali najwyższe stanowiska. Pisze tam otwarcie i prawdopodobnie dlatego nie ma możliwości, pieniędzy na wydanie jej ˝Dzienników˝. Przy okazji tej uchwały dobrze byłoby zaapelować do ministerstwa kultury, żeby jednak znalazło sposób i pieniądze na wydanie tych ˝Dzienników˝, które zostały opracowane przez prof. Tadeusza Drewnowskiego i Polską Akademię Nauk, w normalnym nakładzie, by dotarły nie tylko do bibliotek naukowych.

    Warto też powiedzieć, że Maria Dąbrowska to pisarka polskiej inteligencji. Ona kultywowała i przeniosła dalej, w XX w. i XXI w. etos polskiej inteligencji, świadomość własnego obowiązku wobec wspólnoty i pracy dla wspólnoty, dla ludu. To jest coś, o czym różne wykształciuchy zapominają - zapominają, że to na tym polega ten etos, inteligencki etos. Dlatego warto pamiętać o Marii Dąbrowskiej, warto czytać ˝Noce i dnie˝, zresztą nie tylko ˝Noce i dnie˝. Warto czytać także jej ˝Dzienniki˝ i jej korespondencję, która na szczęście jest teraz sukcesywnie wydawana. To jest pisarka, która ukształtowała wiele pokoleń polskiej inteligencji i powinna kształtować kolejne.

    Warto też powiedzieć, że w PRL-u przyjęła odważną postawę, podpisała List 34. Potem, gdy władze PZPR-owskie nałożyły różne sankcje na pisarzy, którzy podpisali ten list, ona miała odwagę powiedzieć różnym notablom na zjeździe warszawskiego oddziału Związku Literatów Polskich prawdę w oczy i sprzeciwić się cenzurze. (Dzwonek)

    Warto pamiętać o Marii Dąbrowskiej. Wczoraj minęło 60 lat od jej śmierci. Popieramy tę uchwałę. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia