10. kadencja, 35. posiedzenie, 1. dzień (20-05-2025)

8. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia Marii Dąbrowskiej w 60. rocznicę jej śmierci (druki nr 1082 i 1155).

Poseł Dorota Olko (tekst niewygłoszony):

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania komisji o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia Marii Dąbrowskiej w 60. rocznicę jej śmierci (druki nr 1082 i 1155).

    Wczoraj minęło dokładnie 60 lat od śmierci Marii Dąbrowskiej, wybitnej pisarki, eseistki i tłumaczki z aż trzech języków obcych. Największą sławę Dąbrowskiej przyniosła powieściowa tetralogia ˝Noce i dnie˝, wielowątkowa, epicka opowieść o pokoleniach polskiego ziemiaństwa i kronika narodzin inteligencji jako istotnej warstwy społecznej, z którą niewątpliwie identyfikowała się sama pisarka. Do dzisiaj jest to jeden z najlepszych i najciekawszych zapisów przemian społeczeństwa polskiego na przełomie XIX i XX w.

    Maria Dąbrowska całe życie uważała, że jej obowiązkiem jako pisarki jest również zabieranie głosu w sprawach społecznych. Nigdy nie ukrywała swoich lewicowych poglądów, była zwolenniczką spółdzielczości, tolerancji i praw kobiet. Dąbrowska była też zadeklarowaną feministką, która żyła, jak chciała i z kim chciała. W PRL zachowała krytyczny dystans wobec władzy oraz otwarcie protestowała przeciwko cenzurze. W spisywanych przez ponad pół wieku ˝Dziennikach˝ przedstawiła niezwykły i, nie ukrywajmy, czasami dość złośliwy obraz życia intelektualnego i przemian społecznych, który jest wspaniałym świadectwem historii epoki.

    Maria Dąbrowska była jedną z najważniejszych polskich pisarek, ale próżno jej dzisiaj szukać w czołówkach najchętniej czytanych autorów. Dlatego na koniec chciałam serdecznie zachęcić, żeby sięgać po książki Marii Dąbrowskiej. Mam też nadzieję, że wczorajsza rocznica będzie dla instytucji publicznych impulsem, żeby lepiej popularyzować twórczość Dąbrowskiej.

Przebieg posiedzenia