10. kadencja, 35. posiedzenie, 2. dzień (21-05-2025)

18. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o Rzeczniku Rolników (druk nr 1113).

Poseł Robert Telus:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Państwo Posłowie! To jest bardzo dobra ustawa, ustawa, która tak naprawdę została stworzona na prośbę rolników. Wiemy, że w Polsce mamy taką sytuację, że 90% rolników tworzy gospodarstwa rodzinne, małe gospodarstwa, gospodarstwa, które, jeżeli mówimy o całym łańcuchu spożywczym, są najsłabsze pod względem prawnym. Bardzo często bywa tak, że rolnik dostaje pismo urzędowe i sam nie może nawet odczytać tego pisma, zrozumieć, co w tym piśmie jest skierowane, jaka jest informacja. Bardzo często rolnicy są oszukiwani przez firmy, które odbierają produkty i przez kontrahentów, przez duże supermarkety też rolnik jest wykorzystywany. Myślę, że takie sygnały do nas docierały, do każdego z posłów docierają z całej Polski. I jest potrzeba, aby rolników, szczególnie z tych małych gospodarstw rodzinnych, wesprzeć. Wiemy - to szczególnie ważne w tej chwili - jak bardzo ważne jest bezpieczeństwo Polaków. Chodzi o bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczeństwo militarne, cyberbezpieczeństwo, choć, jak myślę, w tej chwili najważniejsze jest bezpieczeństwo żywnościowe. Wszyscy to odczuliśmy, gdy zaczęła się pandemia i w sklepach brakowało produktów spożywczych. Dlatego rolnika trzeba w takich momentach wspierać, bo chodzi tu o nasze bezpieczeństwo, bezpieczeństwo nas wszystkich, tak naprawdę ponadpolityczne, ponadpartyjne.

    Dlatego wystąpiliśmy z taką inicjatywą, tak jak powiedziałem, na prośbę rolników, po to, aby stworzyć urząd, instytucję rzecznika rolników. Taka instytucja została już stworzona w 2019 r. dla małych i średnich przedsiębiorstw. I wiemy, jak bardzo dobrze funkcjonuje ta instytucja, jak wiele przedsiębiorstw, jak wiele małych firm, przede wszystkim polskich małych firm, korzysta z pomocy tej instytucji. Na wzór dobrze działającej instytucji, jaką jest rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw, za pomocą tej ustawy budujemy instytucję, która będzie bezpośrednio pomagała rolnikom.To jest najważniejszy cel tej ustawy. Oczywiście, że o niektórych rzeczach możemy dyskutować: o powołaniu, o odwołaniu. Chcieliśmy, żeby ta instytucja, żeby ten rzecznik rolników był stabilny, jeżeli chodzi o odwołanie i powołanie, żeby nie było czegoś takiego, że jak zmienia się władza, to musi od razu zmienić się rzecznik. Nie, nam nie o to chodziło. Zresztą, jak państwo wiecie, w tej chwili decydujący głos w tej sprawie będzie miała koalicja rządząca, nie my jako opozycja. Tu pokazujemy, że nam nie zależy na stworzeniu instytucji dla jakiegoś człowieka, tylko zależy nam na tym, żeby stworzyć instytucję dla rolnika, instytucję, która będzie pomagała rolnikowi, będzie go reprezentowała w wielu sprawach: w sprawach sądowych, w sprawach, w których rolnik jest wykorzystywany, w sprawach, w których rolnik sam nie może sobie poradzić.

    Tutaj mówimy również o instytucjach państwowych, bo wiecie, drodzy państwo, szczególnie jeżeli mówimy o instytucjach, które bezpośrednio współpracują z rolnikami, jak np. ARiMR czy KOWR, bardzo często rolnik też w tych instytucjach jest wykorzystywany. Bardzo często jest tak, jak już powiedziałem, że rolnik godzi się na to, co proponuje ARiMR, nie idzie w spór z ARiMR-em, bo nie stać go na prawnika, nie stać go na to, żeby przygotować się do sporu z ARiMR-em. Mówimy tutaj szczególnie o tych małych gospodarstwach. Duże gospodarstwa w tej kwestii jakoś tam sobie radzą, ale mówimy o tych najważniejszych, o tym, co jest trzonem naszego bezpieczeństwa żywnościowego i naszej struktury rolnictwa, bo nasze struktury rolnictwa to są gospodarstwa rodzinne. I tu jest właśnie potrzebna ta pomoc.

    Projekt ustawy zmierza do utworzenia, tak jak już powiedziałem, nieistniejącej dotychczas instytucji rzecznika rolników. Instytucja ta jest bardzo potrzebna polskim rolnikom, których interesy są narażone na szwank w wielu relacjach prawnych z władzami publicznymi, podmiotami gospodarczymi i partnerami handlowymi, w sprawach cywilnoprawnych i innych podobnych sytuacjach. Rolnicy z reguły są w tych konfliktowych sytuacjach stroną słabszą, a ich sytuacja materialna nie zawsze pozwala na komercyjną pomoc prawną. Celem wprowadzanej regulacji prawnej jest zapewnienie rolnikom bezpieczeństwa ekonomicznego i prawnego, aby mogli oni z kolei zapewnić Polakom bezpieczeństwo żywnościowe.

    Co może robić, jakie działania może podejmować rzecznik rolników? Jest to instytucja podobna, tak jak powiedziałem, do rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Podobne jest umocowanie prawne tej instytucji, podobne są jej zadania, uprawnienia i obowiązki, a także narzędzia prawne do ich realizacji, w tym uprawnienia do udziału w postępowaniach sądowych na rzecz rolników. Wnoszenie skarg nadzwyczajnych - bardzo ważna instytucja. Podejmowanie interwencji na rzecz rolników wobec władz publicznych. Cały katalog zadań jest wymieniony w art. 1 i 2.

    Rolnicy, podobnie jak mali i średni przedsiębiorcy, prowadzą specyficzną działalność. Wpływa ona na cały przekrój społeczeństwa. Na państwie spoczywa więc obowiązek zapewnienia takim grupom bezpieczeństwa działalności i jej wsparcia. Stąd też idea, by tego typu grupy miały swoich własnych rzeczników, którzy będą też konsolidować np. liczne związki zawodowe i inne struktury rolnicze.

    Tutaj mówimy o konsolidacji, tzn. o współpracy ze związkami zawodowymi. Zresztą umieszczamy tutaj również taki zapis, taką instytucję, że rzecznik rolników będzie mógł również wspierać związki zawodowe, pomagać związkom zawodowym. Wiemy, że niektóre związki zawodowe też potrzebują takiej pomocy. Dlatego też rzecznik będzie mógł pomagać nie tylko rolnikom, lecz również grupom czy związkom, czy organizacjom rolniczym, być dla nich wsparciem.

    Dlatego, drodzy państwo, przedstawiając ten projekt, chcę prosić państwa, żeby nad tym projektem się pochylić. W ogóle dziękuję, że jeden z naszych projektów, bo tak naprawdę złożyliśmy 16 projektów, z czego chyba dopiero drugi jest procedowany przez te 1,5 roku... Reszta leży gdzieś tam w zamrażarce czy w komisji sejmowej, czy w Sejmie i nie jest procedowana. Dziś miał być procedowany również bardzo ważny projekt, dotyczący odszkodowań dla rolników za szkody spowodowane przez ptaki. Ten projekt też spadł, nie jest procedowany. Wiadomo, że jest kampania wyborcza. Myślę, że tutaj rządzący boją się takiego projektu przedstawiać, dlatego przesunęli go na następne posiedzenie czy na kolejne posiedzenia. Już 1,5 roku jest przesuwany ten projekt i nie jest procedowany. Dlatego dziękujemy, że ten projekt został wniesiony i będziemy nad nim procedować.

    Proszę państwa, żeby nad tym się zastanowić, żeby zwrócić na to uwagę, że jest to instytucja, która będzie pomagać rolnikom, że nie chodzi o tworzenie kolejnej instytucji. Może tak niektórzy myślą, że chodzi o tworzenie instytucji. To jest instytucja, która ma być bezpośrednią pomocą dla polskiego rolnika, tego najsłabszego ogniwa w całym łańcuchu spożywczym, całym łańcuchu żywnościowym, tego, który potrzebuje tej pomocy, który potrzebuje również wsparcia takiego z instytucjami i takiego prawnego.

    Myślę, że wszyscy państwo posłowie, może poza posłami z dużych miast, w tej Polsce, nazwijmy to, powiatowej macie do czynienia z rolnikami, którzy przychodzą i proszą o pomoc. Ostatnio również miałem sytuację - już trzeci raz to podkreślam - że pisma, które przyszło z ARiMR-u, rolnik nie umiał rozczytać, tzn. nie mógł zrozumieć, co w tym piśmie jest. Powiem szczerze, że sam wziąłem to pismo do przeczytania i musiałem poprosić prawnika, żeby dokładnie wytłumaczył, co w tym piśmie jest. To są trudne rzeczy i ta instytucja ma tym polskim rolnikom pomagać.

    Drodzy Państwo! Myślę, że nad takim projektem powinniśmy się pochylić wszyscy i ponadpartyjnie, bo mam nadzieję, że mimo naszych politycznych różnic wszyscy wiemy, że bezpieczeństwo żywnościowe jest bardzo ważne, że polski rolnik jest dla nas bardzo ważny, że interes polskiego rolnika jest dla nas bardzo ważny, bo interes polskiego rolnika to jest interes nas wszystkich, konsumentów, to jest interes Polski. Dlatego proszę o poparcie tego projektu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia