10. kadencja, 36. posiedzenie, 1. dzień (03-06-2025)
3. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze (druki nr 1208 i 1229).
Poseł Sprawozdawca Krzysztof Gadowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś mówimy o ustawie o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Projekt ustawy 23 kwietnia trafił do Sejmu, natomiast 28 został skierowany do pierwszego czytania w komisji. Komisja rozpoczęła i zakończyła pracę 28 maja 2025 r. sprawozdaniem zawartym w druku nr 1229.
Czego dotyczy projekt? Projekt generalnie jest odniesieniem do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2024/1787 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym oraz zmieniającego rozporządzenie Unii Europejskiej 2019/942. Co jest celem tego rozporządzenia? Oczywiście ograniczenie emisji metanu z sektora energetycznego, obejmującego sektor ropy naftowej, gazu i węgla. Oczywiście mówimy o metanie, który jest gazem cieplarnianym. Jest drugi po dwutlenku węgla, jeśli chodzi o wkład w zmiany klimatyczne, i jest odpowiedzialny za ok. 1/3 ocieplenia, czyli emisji, która się odbywa.
Warto wspomnieć przy tym, jeśli mówimy o Polsce, jak to wygląda w skali kraju. W 2023 r. z górotworu objętego wpływami eksploatacji górniczej wydzieliło się 752 mln m3 metanu, w związku z czym można powiedzieć, że w ciągu minuty wydobywa się 1431 m3 tego gazu. Jeśli przejdziemy do przelicznika wydobytej tony węgla w stosunku do emisji, to tu mamy prawie 16 m3 w stosunku do wydobytej tony węgla. Takie są wartości.
W związku z tym teraz rozporządzenie wymaga od krajów członkowskich, abyśmy dokonywali pomiarów tego metanu, kwantyfikowali, monitorowali, raportowali i weryfikowali emisję metanu w sektorze energetycznym we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Wprowadza przepisy dotyczące redukcji tej emisji, w tym przeprowadzenia badań mających nad celu wykrywanie wycieków i napraw, obowiązki dotyczące przeprowadzenia napraw oraz ograniczenia dotyczące uwalniania do atmosfery i spalania gazu w pochodni. Po to, żeby to wszystko można było zbadać, analizować i ściągać te dane z podmiotów, które ewentualnie emitują ten metan, mówi się o powołaniu tzw. organu właściwego. Organ właściwy jest odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie stosownych zapisów zawartych w tym rozporządzeniu. I tego właściwie dotyczy ten projekt ustawy.
Zgodnie z tym projektem organ ma przede wszystkim takie kompetencje jak pozyskiwanie informacji od podmiotów zobowiązanych, władcze rozstrzygnięcia dotyczące właśnie tych spraw, kontrolowanie i wykonywanie obowiązków nałożonych w tym rozporządzeniu na podmioty czy nakładanie sankcji za ich niewykonywanie. Dzisiaj w polskim nie tylko porządku prawnym, ale funkcjonowaniu tych wszystkich spraw związanych zarówno z geologią, jak i wydobyciem, takim organem naturalnym jest prezes Wyższego Urzędu Górniczego. To organ odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie, stosowanie Prawa geologicznego i górniczego. To organ centralnej administracji rządowej właściwy w sprawach nadzoru górniczego. W myśl tego Prawa geologicznego i górniczego dzisiaj sprawuje on nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, m.in. w zakresie ochrony środowiska, sprawuje nadzór i kontrolę nad wykonywaniem robót geologicznych, w tym również geologicznych służących poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż węglowych. I dzisiaj w świetle obowiązujących przepisów i praktyki, jaką ma prezes urzędu górniczego w ramach również okręgowych urzędów górniczych, zbudował już specjalną strukturę w tym zakresie, ma odpowiednie doświadczenie, które wymaga poszerzenia oczywiście jego bazy zarówno osobowej, jak i bazy materialnej co do przeprowadzenia i monitorowania tych działań i podjęcia wszystkich działań zapisanych w rozporządzeniu metanowym, jest on organem kompetentnym i wydaje się, że dzisiaj jedynym, który może ten proces wdrożyć w życie i przystąpić do realizacji tego zadania. Oczywiście konkluzja, która pojawiła się na posiedzeniu komisji podczas rozpatrywania tego projektu ustawy, jest jedna: przyjąć przedstawiany i debatowany dzisiaj projekt w całości bez uwag. Dlatego też Wysokiej Izbie rekomenduję właśnie takie stanowisko.
Chciałem wszystkim klubom podziękować za rzetelną dyskusję. Wszyscy żyjemy również tą nadzieją i świadomością, że nie jest to jedyny dokument, w którym w tym zakresie co do realizacji rozporządzenia, tzw. rozporządzenia metanowego, będziemy to wprowadzać. Minister przemysłu na posiedzeniu komisji wyraźnie wyartykułowała, że przygotowany jest kolejny projekt, w którym wejdziemy w szczegóły zapisów tej ustawy i on w najbliższym czasie również zostanie przedłożony Wysokiej Izby pod obrady. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia