10. kadencja, 36. posiedzenie, 1. dzień (03-06-2025)
4. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (druk nr 1284).
Poseł Witold Wojciech Czarnecki:
Panie Marszalku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, druk sejmowy nr 1284.
Jest rzeczą symptomatyczną, że właśnie dzisiaj, tuż po ogłoszeniu wyników wyborów prezydenckich i licznych pozytywnych deklaracjach strony rządowej odnoszących się do wielu rzeczy wymagających poprawy jest przedstawiony projekt ustawy likwidującej Akademię Kopernikańską. Przypomnę Wysokiej Izbie, że utworzenie Akademii Kopernikańskiej z inicjatywy pana prezydenta Andrzeja Dudy to piękna i szczytna idea uczczenia 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Miała to być korporacja co najwyżej 100 uczonych, po połowie z Polski i z zagranicy, reprezentująca pięć dziedzin nauki związanych ze spuścizną Mikołaja Kopernika, tj. astronomią, prawem, medycyną, ekonomią oraz teologią i filozofią. Na Światowym Kongresie Kopernikańskim mianowano 48 pierwszych członków akademii, w tym trzech laureatów Nagrody Nobla.
Ustawa o akademii zainicjowała też Nagrodę Kopernikańską, tak by Polska zaistniała na rynku światowym jako dysponującą rozpoznawalną nagrodą. Pierwszą Nagrodę Kopernikańską otrzymali wybitni fizycy, obydwaj nobliści, dopełniając liczbę członków akademii do pięciu, do pięciu noblistów. Każdy laureat zostaje członkiem akademii.
Budżet akademii wynosi 26 mln zł. Warto sobie uświadomić, że 26 mln zł to jest niesamowicie mała kwota, jeżeli chodzi o przeznaczanie pieniędzy na badania naukowe, rozwój. To po prostu w stosunku do budżetów czy funduszy powierniczych wielkich uniwersytetów jest naprawdę promil. Czyli ta kwota, którą dysponowała akademia w pierwszej fazie, była naprawdę niewielka. Ten budżet tylko raz do 2023 r. został zrealizowany w pełni. Po zmianie władzy z powodów stricte politycznych, bo przecież to jest instytucja PiS-owska - kompletny bezsens - obcięto budżet o 13 mln zł.
(Poseł Marzena Anna Machałek: Nawet jeśli, to co w tym złego?)
Owładnięte nienawiścią do poprzedników i do dokonań pana prezydenta Andrzeja Dudy i rządu Prawa i Sprawiedliwości środowiska zarządzające ministerstwem nękają politycznie motywowanymi szykanami i kontrolami akademię. Ustawa o likwidacji Akademii Kopernikańskiej to polityczna zemsta w postaci skrajnej, a nie żadna troska o polską naukę. Akademia Kopernikańska była odważną próbą stworzenia niezależnej instytucji naukowej dającej polskim uczonym nową platformę współpracy międzynarodowej. Czy naprawdę tak was boli to, że powstaje coś poza waszą pełną kontrolą, coś, czego nie da się podporządkować aparatowi partyjnemu? Czy niszczenie tego, co stworzyli poprzednicy, jest waszą wizją polityki, wizją państwa? W jakiej sytuacji stawiacie dzisiaj Polskę, Polskę, która pozbawia członkostwa w akademii pięciu laureatów Nagrody Nobla, kilkudziesięciu wybitnych uczonych w skali światowej? Żeby przypomnieć słynne słowa: Po co nam lotnisko w CPK, skoro mamy lotnisko w Berlinie?
(Głos z sali: CPK.)
To po co nam Nagroda Kopernikańska, skoro mamy nagrody innych wybitnych uczonych niemieckich?
Nie miejmy złudzeń. Ta ustawa o likwidacji akademii i szkoły to nie jest głos za oszczędnościami, to jest głos za kapitulacją. To jest głos, by Polacy nie mieli ambicji, własnych instytucji, własnych symboli naukowego rozwoju. To inicjatywa skrajnie szkodliwa. Szkodzi to wizerunkowi Polski.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość (Dzwonek) przedstawiam wniosek o odrzucenie w całości w pierwszym czytaniu prezentowanego projektu ustawy. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia