10. kadencja, 36. posiedzenie, 1. dzień (03-06-2025)

4. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (druk nr 1284).

Poseł Wiesław Różyński:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Procedowany druk nr 1284 dotyczy rządowego projektu ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Głównym problemem wymagającym rozwiązania jest nieefektywność działalności akademii i szkoły. Zadaniem akademii jest realizacja Narodowego Programu Kopernikańskiego, który obejmuje finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika, wspieranie szkoły, przyznawanie Nagród Kopernikańskich, powoływanie ambasadorów Akademii Kopernikańskiej, przyznawanie wsparcia finansowego na zadania przez nich realizowane, organizacje Światowego Kongresu Kopernikańskiego, przygotowanie oraz organizowanie konferencji, sympozjów i seminariów, współpracę międzynarodową.

    Wysoka Izbo! Specjalnie wymieniłem te zadania, bo zadania przypisane akademii w ustawie powielają zadania podmiotów, które działały na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki już wcześniej. Powoduje to rozproszenie sił i środków w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Przede wszystkim dotyczy to realizacji polityki stypendialno-grantowej, która nie daje oczekiwanych efektów. Zadania tego typu realizują już instytucje posiadające wysoką rangę międzynarodową, jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, które, podobnie jak akademia, podlegają nadzorowi ministra.

    Podobna sytuacja występuje w przypadku kolejnego zadania akademii - organizacji Światowego Kongresu Kopernikańskiego. Wydarzenia tego typu organizuje cyklicznie Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zadanie związane z powoływaniem ambasadorów Akademii Kopernikańskiej jest z kolei realizowane przede wszystkim w ramach dyplomacji prowadzonej przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Dwa inne zadania akademii, jak organizacja konferencji, sympozjów, seminariów oraz współpraca międzynarodowa, cechują się wysokim stopniem ogólności.

    Szkoła jest uczelnią publiczną, w związku z czym jej status reguluje Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zgodnie z ustawą celem działalności szkoły jest kształcenie i prowadzenie badań naukowych. Do końca 2024 r. szkoła nie prowadziła kształcenia na studiach, co oznacza, że nie realizowała podstawowego zadania uczelni. W ofercie szkoły znajdowały się wyłącznie studia podyplomowe, w tym MBA i kształcenie doktorantów. Warto zaznaczyć, że szkole nadano kategorię B+, na podstawie której może kształcić doktorantów, mimo że nie podlegała jeszcze ocenie jakości naukowej.

    Filie szkoły znajdują się w dużych miastach, które są silnymi ośrodkami akademickimi. Lokalizacja tych kolegiów nie była konsultowana ze wspólnotami akademickimi w tych miastach.

    W związku z przedstawionymi powyżej problemami projektowana ustawa zakłada likwidację obydwu podmiotów. Środki budżetu państwa przeznaczone na działalność akademii i szkoły po ich likwidacji będą mogły zostać przeznaczone na finansowanie zadań realizowanych przez inne podmioty. Zapewni to lepsze wykorzystanie przy niższych kosztach administracyjnych.

    Z dniem wejścia w życie projektowanej ustawy z mocy prawa zostanie otwarta likwidacja akademii i szkoły, która będzie miała na celu zakończenie ich działalności.

    Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga rekomenduje skierowanie projektu do drugiego czytania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia