10. kadencja, 37. posiedzenie, 3. dzień (26-06-2025)
37. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (druk nr 1316).
Poseł Krzysztof Szymański:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Cel pierwszy i w zasadzie najważniejszy to jest zapewnienie dostępu do pasywnych środków ochrony osobistej. Ten proponowany projekt ma na celu umożliwienie obywatelom właśnie uzyskania dostępu do pasywnych środków ochrony osobistej, takich jak kamizelki kuloodporne, wkłady balistyczne do tych kamizelek oraz nowoczesne hełmy wojskowe.
Jaki jest obecny stan prawny? Obecnie zakup takich środków ochrony jest dosyć niejednoznacznie uregulowany przepisami, które mówią o kamizelkach i hełmach przeznaczonych do użytku wojskowego lub policyjnego, ograniczając ich sprzedaż do czterech przypadków: pierwszy - firmom posiadającym koncesję na usługi ochrony; drugi - jednostkom organizacyjnym z własnymi służbami ochrony; trzeci - szkołom uczącym zawodowo ochroniarzy i czwarty - firmom szkoleniowym przygotowującym kandydatów do pracy w ochronie.
Jaka jest obecna praktyka? Praktyka pokazuje, że ograniczenie to jest stosowane rozszerzająco. I choć na rynku znajdują się także kamizelki kuloodporne przeznaczone dla osób cywilnych o przeznaczeniu innym niż ściśle wojskowe lub policyjne, to ich sprzedaż przez podmioty koncesjonowane osobom cywilnym nie jest w praktyce dokonywana. Tymczasem starsze modele hełmów wojskowych, w tym te kompozytowe, często są już traktowane jako przedmioty kolekcjonerskie i mogą być nabywane bez żadnych ograniczeń.
Jakie są argumenty przemawiające za wprowadzeniem takich przepisów? Po pierwsze, to trwające w wielu częściach świata konflikty zbrojne, w tym przede wszystkim wojna na Ukrainie oraz na Bliskim Wschodzie. Są one polem działania różnego rodzaju misji humanitarnych, polem aktywności dziennikarzy, którzy relacjonują działania wojenne.Zarówno uczestnicy tych misji, jak i dziennikarze, powinni móc się przed udaniem w rejon potencjalnego zagrożenia legalnie wyposażyć w indywidualne środki ochrony osobistej, tj. właśnie kamizelki kuloodporne czy hełmy, które mogą uratować im życie. Podobne potrzeby mają mieszkańcy Polski, zwłaszcza ci z regionów przygranicznych, którzy chcieliby zadbać o swoje bezpieczeństwo.
Drugi argument, nie mniej ważny, to istnienie szarej strefy. Dziś wiele osób działa najprawdopodobniej w takiej szarej strefie prawnej, kupując np. atrapy kamizelek, atrapy hełmów, które wyglądają podobnie do prawdziwych, ale nie zapewniają żadnej ochrony, a to dlatego, że są najczęściej wykorzystywane do gry w paintball lub ASG. Wprowadzenie jasnych przepisów pozwalających obywatelom legalnie kupić sprawdzony sprzęt u licencjonowanych sprzedawców pozwoli uporządkować sytuację prawną, ale także wyeliminować z rynku niesprawdzone produkty.
Kolejny argument stanowi sama pasywność tych środków ochrony osobistej. To warto podkreślać: kamizelki i hełmy to jest wyposażenie pasywne. One nie służą do ataku, a jedynie do ochrony własnego życia. Dlatego im szersza dostępność, tym lepiej. Szersza dostępność nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo publiczne, wręcz przeciwnie, umożliwi obywatelom lepsze zabezpieczanie się, zwłaszcza w czasach niepewności, konfliktów i masowych migracji.
Cel drugi tej ustawy to usunięcie dwóch w zasadzie absurdalnych przepisów. Celem tej ustawy jest usunięcie dwóch regulacji najbardziej negatywnie ocenianych przez środowisko strzeleckie i przedsiębiorców działających w branży obrotu bronią i amunicją. Absurd pierwszy dotyczy łusek artyleryjskich. Mam tutaj na myśli to, że projekt ustawy w tym momencie obejmuje usunięcie łusek artyleryjskich z wykazu istotnych części amunicji. Obecnie obowiązujące przepisy skutkują sankcją karną za posiadanie np. wazonu wykonanego z pustej, wystrzelonej łuski znalezionej na pobojowisku, która w sposób absolutnie oczywisty nie jest szkodliwa ani niebezpieczna. Absurd drugi to limit czasowy użyczania broni do testów. Projekt znosi ten limit czasowy dla użyczania broni do testów przed zakupem dla konsumentów będących osobami fizycznymi, posiadającymi odpowiednie pozwolenie na broń. Propozycja ta ma na celu zniesienie dyskryminacji osób fizycznych względem osób prawnych, czyli firm, i zniesienie zbędnych ograniczeń konstytucyjnego prawa własności. Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP wszelkie ograniczenia wolności obywatelskich powinny być proporcjonalne i konieczne. Obecne przepisy w omawianym zakresie trudno takimi nazwać. Proponowana przez nas zmiana przywraca równe traktowanie obywateli względem innych podmiotów i pozwala korzystać z prawa w sposób jasny i bezpieczny.
Argument ogólny. Projekt będzie miał pozytywny wpływ na gospodarkę państwa, jak praktycznie każda zmiana deregulacyjna. Proponowana zmiana nie generuje żadnych kosztów dla budżetu państwa. Przeciwnie, przyniesie wzrost dochodów podatkowych dzięki zwiększeniu legalnego obrotu kamizelkami kuloodpornymi i hełmami, choć skala tego wzrostu jest trudna do oszacowania.
Kolejny argument ogólny dotyczy nowych producentów. Proponowana zmiana spowoduje powstanie nowych podmiotów produkujących i dystrybuujących przedmiotowe środki ochrony osobistej dla obywateli, co pociągnie za sobą utworzenie nowych miejsc pracy, a co za tym idzie, rozwój gospodarczy.
Podsumowując: Uważamy, że projekt powinien zostać poparty i przyjęty przez wszystkie strony sceny politycznej od szeroko pojętej lewicy po prawicę, gdyż proponowana zmiana poprzez umożliwienie osobom fizycznym nabywania pasywnych środków ochrony osobistej w koncesjonowanych podmiotach operujących na rynku broni, amunicji i technologii wojskowych lub policyjnych spowoduje ograniczenie nielegalnego obrotu tymi przedmiotami oraz wzrost obrotów podmiotów legalnie działających, co spowoduje wzrost przychodów podatkowych budżetu. Projekt spełnia także oczekiwania społeczne. Proponowane zmiany będą także mieć pozytywny wpływ na obronność kraju i przygotowanie osób fizycznych do sytuacji kryzysowych. Myślę, że wszyscy zauważamy, że stoimy przed realnym ryzykiem wystąpienia na terytorium Rzeczypospolitej pełnoskalowej, wyniszczającej wojny.
Szanowni Państwo! Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu wydało opinię w sprawie oceny skutków regulacji przedmiotowego projektu. W części IV: Rozwiązania przyjmowane w innych państwach, w szczególności państwach członkowskich OECD i Unii Europejskiej napisano, cytuję: Przeprowadzona analiza nie wykazała, by w zagranicznych porządkach prawnych obowiązywały przepisy zakazujące osobom fizycznym nabywania lub posiadania kamizelek kuloodpornych lub hełmów wojskowych. Nie zidentyfikowano również norm prawnych wprost przewidujących możliwość sprzedaży osobom fizycznym tego rodzaju sprzętu wojskowego. Co do zasady dopuszcza się sprzedaż, nabywanie i posiadanie przez osoby fizyczne kamizelek kuloodpornych i hełmów wojskowych.
Dalej: W objętych przeglądem zagranicznych aktach prawnych nie zidentyfikowano postanowień określających zasady najmu lub użyczania broni do prób i testów konsumenckich. Dalej: W objętych przeglądem zagranicznych aktach prawnych nie zidentyfikowano przepisów odnoszących się do łusek artyleryjskich. Dalej: Proponowane rozwiązanie normatywne dałoby pewność co do braku penalizacji posiadania łusek amunicji artyleryjskiej.
Z drugiej strony, biuro ekspertyz bardzo ciekawie zauważa, że: wnioskodawcy dążą jedynie do wyeliminowania ryzyka pociągnięcia do odpowiedzialności karnej osób posiadających łuski, a skutek taki może zostać osiągnięty przy zastosowaniu innego rozwiązania normatywnego, np. poprzez wyłączenie z zakresu definicji amunicji i jej komponentów niezawierających materiałów wybuchowych przy jednoczesnym wskazaniu, że ich wytwarzanie i obrót nimi podlega kontroli państwa. Zaznaczę jednak, że jeśli obrót łuskami będzie koncesjonowany, to obrót nimi, np. na rynku staroci, będzie penalizowany, co nie jest intencją wnioskodawcy.
Warto podkreślić również wagę konsultacji społecznych. Projekt nie proponuje rewolucji, wychodzi z propozycją racjonalnej i elementarnej zmiany, co potwierdzają wyniki konsultacji społecznych, w których głos zabrało ponad 3,5 tys. Polek i Polaków, którzy praktycznie jednogłośnie uznali projekt za dobry i praktyczny. Po pierwsze, aż 94% obywateli, w tym 92% kobiet biorących udział w konsultacjach społecznych, uznało przyjęcie tego projektu ustawy za zdecydowanie potrzebne, co dobitnie świadczy o silnej potrzebie poprawy poczucia bezpieczeństwa w naszym kraju. Po drugie, niespełna 2% obywateli nie zgadza się z oceną skutków społecznych, finansowych, gospodarczych i prawnych proponowanych zmian, co potwierdza trafność naszej diagnozy, stanowiąc dla nas powód do podejmowania kolejnych słusznych projektów i działań. Po trzecie, ponad połowa ankietowanych nie wskazała innych skutków proponowanych zmian, niż te ujęte w projekcie ustawy, co świadczy o ich wyczerpującym charakterze. Jednocześnie pozostajemy otwarci na dalszą dyskusję i pracę nad jego udoskonaleniem.
Kilka przykładów komentarzy z konsultacji społecznych. Cytat: Kamizelki z wkładami balistycznymi nie powinny być reglamentowane. Inny przykład: Należy koniecznie ułatwić społeczeństwu dostęp do środków zwiększających bezpieczeństwo indywidualne, zarówno bierne, jak i aktywne. Inny cytat: Bardzo dobra i prosta ustawa, która szybko ułatwi życie wielu Polakom oraz poprawi ich bezpieczeństwo. Nie może być tak, że państwo zakazuje środków do ochrony osobistej obywatelom. Jeszcze inny: Nie ma powodu dla utrzymywania ograniczeń w zakresie towarów wymienionych w projekcie ustawy. Dalej: Uważam, że każdy obywatel polski powinien mieć możliwość bezproblemowego dostępu do tego typu środków obrony. Dalej: Popieram projekt. Kuriozalne jest, że produkty o typowo defensywnym charakterze są regulowane. Kolejny cytat: Bardzo dobry projekt ustawy, normalizuje sposób zakupu kamizelek kuloodpornych, likwiduje absurd zakazu posiadania łusek artyleryjskich. Jestem za. I ostatni: Dostęp do środków ochrony balistycznej dla osób cywilnych nie powinien być w żaden sposób ograniczany, natomiast w chwili obecnej w efekcie interpretacji obowiązujących przepisów jest praktycznie niemożliwy z uwagi na obawy podmiotów zajmujących się obrotem tego rodzaju asortymentem.
I z tego miejsca bardzo serdecznie dziękuję wszystkim Polkom i Polakom, którzy wzięli udział w tych konsultacjach i tak jednoznacznie opowiedzieli się za słusznością naszego projektu. Tego typu głosów i komentarzy ze strony społecznej było zdecydowanie więcej.
Wysoki Sejmie! To nie przypadek, że obywatele tak licznie i znacząco popierają zgłoszony przez Konfederację projekt. Jest on po prostu słuszny i wynika z realnej potrzeby zwiększenia bezpieczeństwa Polek i Polaków. Wynik konsultacji społecznych to jasna informacja, że jako państwo polskie musimy zwiększać nasze możliwości obronne oraz poczucie bezpieczeństwa obywateli. Musimy procedować nad projektami, które to zapewniają.
I na koniec. Polacy chcą wypełniać swój konstytucyjny obowiązek obrony ojczyzny wynikający z art. 85 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jednak bez dostępu do podstawowych środków ochrony osobistej jak kamizelki kuloodporne czy hełmy, jest to w praktyce niemożliwe, a przynajmniej istotnie zagrażające. Kamizelka kuloodporna to nie broń ofensywna, to symbol gotowości do obrony. Dlatego z tego miejsca apeluję: Nie karzmy Polaków za chęć wzięcia odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo i zagłosujmy za proponowanym projektem, który uzyskał, jeszcze raz to powtórzę, bardzo szerokie poparcie społeczne. Nie ma silnej Polski bez świadomych, przygotowanych i odpowiedzialnych Polaków. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia