10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)
32., 33. i 34. punkt porządku dziennego:
32. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2024 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium (druki nr 1295, 1364 i 1490).
33. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2024 roku wraz ze sprawozdaniem Komisji Finansów Publicznych (druki nr 1321 i 1335).
34. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o przedstawionej przez Prezesa Rady Ministrów Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2024 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego (druki nr 1275 i 1396).Poseł Zofia Czernow:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Ministrowie! Oceniając wykonanie budżetu za 2024 r., należy zacząć od stanu finansów publicznych, które przejął rząd Donalda Tuska na koniec 2023 r., po rządach Prawa i Sprawiedliwości. Projekt budżetu został opracowany przez rząd PiS, który miał zupełnie inną filozofię i traktował budżet jako jeden z elementów finansów publicznych, absolutnie nie traktował budżetu jako głównego planu finansowego państwa. Tak, niewątpliwie łatwiej zarządzać finansami, w szczególności finansami publicznymi, bez konieczności przestrzegania stabilizującej reguły wydatkowej i innych ograniczeń oraz zasad. Rząd, w szczególności minister finansów, zdawał sobie sprawę z nieprawidłowości, jakie występowały w zarządzaniu finansami publicznymi, z budżetem włącznie.
Celem rządu było przywrócenie prawidłowego funkcjonowania finansów publicznych i ustanowienie budżetu centralnym planem finansowym państwa. Cel ten został zrealizowany, ale niestety nie w pełnym zakresie. Po pierwsze, rząd miał bardzo mało czasu, zaledwie 4 dni, na poprawienie sporządzonego przez PiS projektu budżetu. Po drugie, co było jeszcze trudniejsze, nikt nie zdawał sobie sprawy, że skala nieprawidłowości jest tak wielka. Dopiero biała księga, raport z kwietnia 2024 r. pt. ˝Stan polskich finansów publicznych 2016-2023˝, ujawniła całą skalę nieprawidłowości, zaniechań czy celowych działań. W białej księdze wskazano na zjawiska i działania, które znacząco pogarszały przejrzystość finansów publicznych. Wymienię tu niektóre z nich i zachęcam do zapoznania się z białą księgą. Po pierwsze, zmniejszenie znaczenia budżetu państwa w finansowaniu zadań publicznych na rzecz rozwiązań pozabudżetowych, nad którymi parlament nie ma kontroli. Było 300 mld zł, a dzisiaj tutaj lejemy łzy, że zostało 150 mld zł. Po drugie, utworzenie w tym czasie ok. 400 nowych jednostek w sektorze rządowym, pozarządowym i samorządowym oraz 15 nowych funduszy obsługiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Po trzecie, finansowanie zadań publicznych przez jednostki, które utworzono w innym celu, np. Fundusz Solidarnościowy, który miał służyć potrzebom osób z niepełnosprawnościami. Tymczasem czemu służył? Różnym zadaniom, które były potrzebne. A już szczególnie chodzi tu o Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, który służył do finansowania wszystkiego, co było potrzebne. (Poruszenie na sali, dzwonek)
(Poseł Paweł Szrot: No tak, racja.)
(Poseł Anna Kwiecień: Wszystko, co było potrzebne.)
Po czwarte, wysoki stopień skomplikowania przepływu środków między jednostkami sektora finansów publicznych powodował brak przejrzystości finansów publicznych. Przywrócenie niezbędnej roli budżetowej państwa i zlikwidowanie chaosu w finansach publicznych z jednej strony było nakazem chwili, a z drugiej wymagało czasu. Ważne jest, że wszystkie nieprawidłowości wprowadzające chaos i brak przejrzystości zostały zidentyfikowane.
Przechodząc do wyników osiągniętych w 2024 r., pragnę zwrócić uwagę na to, jak zakończył się 2024 r. i co przyniósł dla gospodarki i sfery społecznej. Niewątpliwie udało się wprowadzić gospodarkę na tory rozwoju. Oto liczby: wzrost PKB realnie o 2,9% przy prawie zerowym wzroście na koniec 2023 r. Przecież groziła nam recesja - wszyscy już o tym zapomnieli. Gospodarka ruszyła i nie był to wzrost incydentalny, bowiem 2025 r. potwierdza dalszy wzrost gospodarczy. Dziś nasza gospodarka jest 20. gospodarką świata i ma szansę na dalszy rozwój. (Oklaski) Pan poseł Sasin przed chwilą mówił, jak marnie było we wszystkich dziedzinach. A dlaczego pan Sasin nie zwrócił uwagi na to, jak marnie było, jeżeli chodzi o wynagrodzenia i sytuację Polaków? W 2024 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw było wyższe aż o 11% w porównaniu z 2023 r., a jego siła nabywcza zwiększyła się o 7% wobec wzrostu o zaledwie 0,5% w 2023 r. Dlaczego tutaj nie ubolewamy nad tym? Przecież Polacy realnie tracili swoje dochody. Wpływ na wzrost spożycia miały takie działania jak wysokie podwyżki wynagrodzeń w sferze budżetowej, np. ponad 30-procentowy wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli. Inflacja wyniosła 3,6% wobec 11,4% w 2023 r. i przestała drenować portfele Polaków i ich oszczędności. Poziom spożycia prywatnego i publicznego był zdecydowanie wyższy odnośnie do założeń budżetowych, zdecydowanie wyższy w porównaniu do roku poprzedniego, a oszczędności Polaków powoli zaczęły się odbudowywać. Świadczy o tym stopa oszczędności gospodarstw domowych. Wyniosła ona w IV kwartale 10,6%, przy 6% w tym samym okresie w 2023 r. To dobre wyniki gospodarcze i społeczne, które zapoczątkowały poprawę warunków życia Polaków, podkreślam: zapoczątkowały, bo takie są fakty.
Przechodząc do realizacji budżetu, chcę podkreślić, że dochody budżetu państwa wyniosły ponad 623 mld zł i były wyższe o 8,6% w porównaniu do roku 2023. To kwota ponad 50 mld zł. Dochody z VAT były o 43,5 mld zł, tj. o 17,8%, wyższe w porównaniu do roku poprzedniego. Wydatki budżetowe wyniosły ponad 834 mld zł. I to były bardzo potrzebne wydatki. Dzięki temu wprowadzono wiele korzystnych zmian w polityce społecznej dla Polek i Polaków, dla obronności. Ale chcę tu podkreślić, że w tym mieszczą się spłaty długu PiS, a także zaciągniętych przez was zobowiązań zawartych w tzw. Polskim Ładzie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia