10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)

36. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1304 i 1469).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie tradycyjnie podziękuję za te wszystkie słowa akceptacji kolejnego już omawianego tutaj projektu, który cyfryzuje polskie sądownictwo, polskie procedury sądowe. Tak, cyfryzacja, cyfryzacja i jeszcze raz cyfryzacja. To jest absolutny priorytet na tę kadencję i na pewno jeszcze na kolejne. Chciałbym przytoczyć dla zobrazowania sytuacji kilka danych, które pokazują, w którym miejscu jesteśmy.

    W polskich sądach rocznie produkuje się ok. 500 mln kartek, czyli jest produkowanych ok. 500 km akt, a powierzchni archiwalnej każdego roku przybywa ok. 10 tys. metrów kwadratowych. To jest skala problemu, z którym musimy się mierzyć. Ten problem się nie zatrzyma ani na chwilę, ten proces trwa. Z każdym kolejnym miesiącem tych wyzwań, jeśli chodzi o obrót papierem, jest coraz więcej. Stąd też dla nas niezwykle istotne jest tempo, utrzymanie tego tempa zmian w cyfryzowaniu wymiaru sprawiedliwości. Już w tej chwili w Sądzie Okręgowym Warszawa-Praga trwa taki pilotażowy program wprowadzania całkowicie cyfrowych akt, czyli w ogóle odejścia od jakiegokolwiek papieru. Jest to też dostępność akt sądowych w trybie 24 godziny, 7 dni w tygodniu. Nie ma tu tego elementu wysłania pisma drogą elektroniczną, żeby następnie je choćby częściowo wydrukować i dołączyć do akt, czyli jest całościowa cyfryzacja. To jest taki kolejny etap szerokiego planu scyfryzowania sądu.

    Odpowiadając na pytanie o harmonogram i plany naszych działań, kolejny raz wyrażę gotowość do naprawdę potrzebnego, jak mi się wydaje, dedykowanego posiedzenia czy to komisji sprawiedliwości, czy połączonych komisji sprawiedliwości i Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, żeby opowiedzieć o całym planie transformacji cyfrowej, którą w tej chwili przeprowadzamy. Projekt nazwano w sposób bardzo oczywisty, czyli: Cyfrowy sąd, i na wielu płaszczyznach ma wprowadzać tę cyfryzację do naszego wymiaru sprawiedliwości. Równolegle w Sejmie przecież procedujemy nad ustawą, która już w pełni ucyfryzuje Krajowy Rejestr Sądowy. A więc tych działań jest dużo, one dzieją się równolegle, a na pewno za kilkanaście miesięcy, za rok, 2 lata będziemy już w innej rzeczywistości niż w tej chwili. Te dane, które przytoczyłem na wstępie, na pewno już będą korzystniejsze.

    Jeżeli chodzi o termin i pytania, które tutaj były zadane, dotyczące vacatio legis, to wskazany termin 14-dniowy dotyczy jakiegoś chyba niewielkiego wycinka tych przepisów. Co do zasady właśnie ten etap przejścia na cyfrową komunikację w kierunku sądu ma wydłużony kilkumiesięczny termin vacatio legis. Zresztą w tym zakresie też zostały złożone poprawki w drugim czytaniu, żeby skorelować terminy wejścia tych przepisów w życie z przyjętymi już niedawno przepisami dotyczącymi procedury karnej. Chodzi o to, żeby te momenty, kiedy będzie można kierować pisma do sądów zarówno w postępowaniach cywilnych, jak i karnych po prostu uwspólnić. Ten kilkumiesięczny okres potrzebny jest m.in. do tego, żeby przeprowadzić szkolenia, które zresztą już trwają, w zakresie sądownictwa powszechnego na okoliczność wejścia tych przepisów w życie. A więc nie ma obawy, że wymiar sprawiedliwości, że sądy nie będą gotowe na wejście tych przepisów w życie. Podobnie nie będzie żadnych kłopotów, jeśli chodzi o stronę finansową, bo środki są zabezpieczone. Co więcej, środki nie są wygórowane, bo ten system jest już dzisiaj technologicznie gotowy na to, żeby taką korespondencję prowadzić.

    Teraz to jest z jednej strony oczywiście kwestia uchwalenia tych przepisów, ale z drugiej strony kwestia przygotowania całej tej sfery organizacyjnej, zabezpieczeń, przeprowadzenia licznych testów, żeby eliminować te wszystkie zagrożenia związane z awaryjnością systemu teleinformatycznego, która i tak na dzisiaj, jeżeli chodzi o funkcjonowanie portalu informacyjnego, jest niewielka. Takich awarii rejestrowanych jest kilka w ciągu roku i one nie trwają nigdy więcej niż kilkanaście minut. Służby informatyczne są naprawdę niezwykle sprawne, a systemy są też bardzo solidnie zabezpieczane na wypadek jakichkolwiek awarii.

    Jeżeli chodzi natomiast o pytania dotyczące mediacji, to przede wszystkim gratuluję tutaj panu posłowi dotychczasowego zaangażowania w sprawy mediacji, bo to jest naprawdę cały czas niedoceniana forma kończenia sporów. Natomiast my tymi przepisami - tu odpowiadam także pani poseł Kwiecień - nie wchodzimy w ogóle w zasady przeprowadzenia mediacji. One się będą odbywały cały czas na dotychczasowych zasadach. Tu nie ma nawet próby ingerencji czy ucyfrowienia tego momentu, kiedy strony między sobą muszą się porozumieć w obecności mediatora, bez mediatora. My umożliwiamy cyfrową komunikację już na etapie finalnym, po zakończeniu mediacji...

    (Poseł Anna Kwiecień: A, rozumiem.)

    ...czyli na etapie wniesienia ugody, ale też tylko tym profesjonalnym pełnomocnikom. Ułatwiamy pewne kwestie formalne, z załączaniem do ugody protokołu z ugody. Tak więc my tylko cyfrujemy ten finalny element, żeby usprawnić sądowe zatwierdzanie ugody, natomiast w tym zakresie pozostajemy w tej rzeczywistości prawnej, w jakiej jesteśmy. Niemniej jednak pragnę zasygnalizować, że prawdopodobnie dzisiaj, a jak nie dzisiaj, to jutro do uzgodnień, do konsultacji trafi projekt ustawy, który trochę porządkuje samą kwestię mediatorów mediacji. Mówimy tu o krajowym rejestrze mediatorów, o pewnych szkoleniach. Chodzi o to, żeby trochę to uporządkować i wzmocnić w ogóle pozycję mediatora, bo absolutnie dostrzegamy, że to jest ta gałąź, na której się trzeba skupić.

    Dziękuję też za przypomnienie, że w sprawach szczególnie istotnych dla polskiej gospodarki, dla sektora budowlanego, inwestycyjnego jest przewidziana procedura obligatoryjnego skierowania do mediacji sporów pomiędzy przedsiębiorcami budowlanymi, którzy najczęściej są reprezentowani przez adwokatów, radców, żeby z pominięciem sądu próbowali jeszcze wszystkie spory, które wynikają na tle realizacji umów o roboty budowlane, jakoś rozstrzygnąć. Branża zresztą sama o to postuluje. Do tego projektu załączamy badania zrzeszenia tej grupy przedsiębiorców, które wskazują, że w zdecydowanej większości sporów to polubowne zakończenie właśnie z wykorzystaniem mediacji jest najskuteczniejszą metodą gaszenia tych pożarów, gaszenia sporów. Tak więc mamy nadzieję, że to obligatoryjne kierowanie przyczyni się także do tego, że tych sporów przede wszystkim w sądach będzie mniej i że one będą szybciej rozstrzygane, co oczywiście w sposób naturalny będzie się przekładało na większą stabilność tego sektora gospodarki.

    Mam nadzieję, że odpowiedziałem na wszystkie pytania. Zakończę tylko odniesieniem do apelu pana posła Kowalskiego o zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego i wymianę korespondencji pomiędzy organami administracji publicznej. To oczywiście nie za bardzo mieści się stricte w gestii Ministerstwa Sprawiedliwości, ale oczywiście to przyjmujemy. Niemniej jednak wydaje się, że właśnie system e-doręczeń, który wszedł w życie, jest właśnie remedium na to. Właśnie on wprowadza tę elektroniczną wymianę korespondencji pomiędzy organami administracji publicznej, zapewniając sprawniejszy obieg dokumentów z wyłączeniem stron, z wyłączeniem wnioskodawców. Wydaje się więc, że chyba właśnie ten postulat wręcz doczekał się realizacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia