10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)
37. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji do Spraw Deregulacji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1374 i 1520).
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji Dariusz Standerski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie pytania i za zwrócenie szczególnej uwagi na hasło interoperacyjność, ponieważ to jest kluczowe w tworzeniu przyszłych usług publicznych w sferze cyfrowej. Za tym trudnym słowem tak naprawdę kryje się codzienność korzystania z naszych usług, dzisiaj nie tylko publicznych. I o co nam chodzi, kiedy mówimy o interoperacyjności?
Można to porównać do tego, kiedy dostajemy maila z bardzo ważnym załącznikiem, klikamy w ten załącznik, oczywiście jest bezpieczny, natomiast nie możemy go otworzyć, nie możemy odczytać tego, co tam jest, ponieważ nasze programy nie obsługują tego formatu. Na pewno każda i każdy z nas znalazł się w takiej sytuacji, która jest często bardzo stresująca, kiedy albo widzimy różne znaczki, których nie możemy odczytać, albo po prostu komunikat, że nasze programy nie mogą tego otworzyć. I tak jest dzisiaj niestety w wielu miejscach administracji publicznej, gdzie dalej mamy wiele systemów, które ze sobą się nie komunikują. Dalej produkują wiele formatów, które nie mogą zostać odczytane w innym systemie, zarówno w administracji rządowej, jak i w administracji jednostek samorządu terytorialnego. I to jest projekt ustawy, który kończy te stresujące sytuacje, który kończy erę systemów, które między sobą nie rozmawiają.
Po wejściu tej ustawy w życie będziemy mieli nie tylko repozytorium interoperacyjności, nie tylko architekturę informacyjną państwa, ale też konkretne wsparcie, przede wszystkim właśnie jednostek samorządu terytorialnego, we wprowadzaniu tego systemu.
Zacznijmy od terminu wejścia w życie proponowanej ustawy. Mamy pełną świadomość, że wprowadzenie tak kluczowej i tak trudnej dla wielu zmiany nie może zadziać się z dnia na dzień. Dlatego proponujemy rozłożenie w czasie, jeżeli chodzi o wejście w życie tej ustawy, dla jednostek samorządu terytorialnego do 72 miesięcy. To oznacza, że jeżeli jednostka samorządu terytorialnego dzisiaj, właśnie teraz inwestuje w system, to zgodnie z cyklem życia danego systemu za 6 lat, kiedy wejdzie ten obowiązek, ta jednostka i tak ten system będzie musiała wymienić. Oznacza to, że w ogromnej większości takich przypadków nie trzeba będzie poprawiać tego systemu, który jest dzisiaj, tylko po prostu będzie można zamówić, stworzyć system, który będzie spełniał wszystkie warunki architektury informacyjnej państwa. Ale mamy też świadomość, że niektóre samorządy będą chciały wprowadzić te rozwiązania szybciej, dlatego proponujemy konkretne rozwiązanie. Architektura informacyjna państwa to nie tylko dokument, ale także konkretny program, który w tej chwili, jak planujemy, wyniesie 45 mln zł i będzie finansowany również ze środków unijnych. Będzie to wsparcie eksperckie jednostek samorządu terytorialnego, jak również innych urzędów właśnie we wprowadzaniu tego rozwiązania.
Padło pytanie dotyczące bardzo ważnego wyzwania w przypadku osób, które są specjalistami, specjalistkami w tej dziedzinie, a nie pracują w największych miastach. Niezależnie od tego, czy dany urząd działa w Krakowie, w Warszawie, w mojej rodzinnej gminie Oborniki, czy innych gminach w całej Polsce, ogromnym ułatwieniem we wprowadzaniu tych zasad będzie jeden z celów tej ustawy, czyli ujednolicenie rozwiązań. Ponieważ zupełnie inaczej będziemy podchodzić do sytuacji, w której jednostki samorządu terytorialnego będą miały oferowane elastyczne, ale jednolite rozwiązania, takie jak np. dzisiaj systemy klasy EZD, to nie będziemy potrzebowali specjalisty, specjalistki, którzy znają się dokładnie na tym systemie wypracowanym w danej jednostce samorządu terytorialnego czy w danym konkretnym urzędzie, gdyż ten system był dopasowany do potrzeb danej jednostki. Te trzy strumienie, czyli, po pierwsze, długi okres wejścia w życie, który powoduje, że nie ma konieczności zmiany dzisiejszych systemów, nie ma konieczności wydawania pieniędzy dzisiaj, tylko czekamy na to zakończenie cyklu życia produktu; po drugie, wsparcie eksperckie we wdrażaniu i, po trzecie, kwestia jednolitych rozwiązań dla całego kraju, jednocześnie ułatwiają korzystanie z rozwiązań informatycznych w przyszłości, po wejściu w życie tej ustawy, i ograniczają wydatki po stronie jednostek samorządu terytorialnego.
Jeżeli chodzi o sprzęt, co również było tutaj poruszane i co jest bardzo ważną kwestią, to rząd zarówno wprowadzał, jak i planuje dalej wprowadzać programy, które oznaczają również inwestycje w sprzęt. Np. ˝Cyberbezpieczny samorząd˝ to 2 mld zł dla 1,9 tys. jednostek samorządu terytorialnego. Program przeprowadzono w roku 2024 i w tej chwili samorządy cały czas jeszcze wydają, inwestują pieniądze z tego rozwiązania. To także inwestycja w sprzęt. Już utworzony, a teraz wprowadzany program ˝Cyberbezpieczne wodociągi˝, również dla jednostek samorządu terytorialnego, to jest kilkaset milionów złotych również na sprzęt. Programy z Krajowego Planu Odbudowy dla szpitali to także inwestycje w sprzęt i we wdrożenia. A zatem mamy tu dwa strumienie: strumień w zakresie wsparcia eksperckiego, w zakresie wsparcia we wdrażaniu jednolitych rozwiązań oraz strumień inwestycji w konkretny sprzęt. Dlatego pracujemy nad tym i pracujemy wspólnie.
Bardzo serdecznie chciałbym podziękować wszystkim członkom komisji cyfryzacji za zawsze bardzo dobre dyskusje nad tym, jak wprowadzać najlepsze rozwiązania dla jednostek samorządu terytorialnego w tym zakresie, ponieważ dzięki m.in. takim dyskusjom powstał pomysł, żeby obok architektury informacyjnej państwa była właśnie architektura informacyjna samorządu dedykowana samorządowcom. Będziemy to wdrażać. Deklaruję pełną otwartość raportowania przed komisją cyfryzacji efektów wdrożenia ustawy, jeżeli ona uzyska poparcie zarówno Wysokiego Sejmu, jak i Izby Wyższej parlamentu, ponieważ to też jest punkt strategii cyfryzacji państwa, która jest kolejnym ważnym elementem tej ustawy. Jak słusznie zauważono, strategia będzie przyjęta na 10 lat i co 2 lata będą jej rewizje. Nie wyobrażam sobie takiej rewizji bez udziału Wysokiej Izby.
Chciałbym jeszcze raz bardzo serdecznie podziękować za pracę nad tym projektem, za ważne pytania i pomysły, które wzbogaciły zarówno ten projekt, jak i projekt strategii cyfryzacji państwa w ramach konsultacji publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia