10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)
38. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji do Spraw Deregulacji oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o środkach ochrony roślin (druki nr 1430 i 1503).
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacek Czerniak:
Bardzo serdecznie dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za te pytania, muszę powiedzieć: za wszystkie pytania, bo niektóre wykraczały poza prawodawstwo i unijne, i polskie.
Kilka spraw porządkujących kwestie formalne, zanim odpowiem na poszczególne pytania. Proszę państwa, data rozporządzenia - 10 marca 2023 r. Proszę państwa, nie chcę być tutaj wykładowcą prawa konstytucyjnego czy prawodawstwa, ale powinniśmy wiedzieć - jeżeli nie wiemy, to przypomnę - że rozporządzenie wchodzi bezpośrednio do systemu prawnego państwa członkowskiego. Inaczej jest z dyrektywą. Dzisiaj mówimy o tym, iż w rozporządzeniu Komisji 2023/564 została wskazana w art. 5 data wejścia tego rozporządzenia - 1 stycznia 2026 r.
Proszę państwa, rozumiejąc wszystkie kwestie związane z rolnictwem, rozumiejąc pewne problemy, minister Czesław Siekierski trzykrotnie wystąpił do Komisji Europejskiej z propozycją, żeby termin wejścia rozporządzenia został przesunięty o 2 lata. Ba, Komisja pracuje w tym zakresie, bo Komisja również zastanawia się nad tym terminem, jak również nad pewnymi uproszczeniami związanymi z mechanizmem obowiązku elektronicznego, który został nałożony w ramach tego rozporządzenia.
Szanowni Państwo! Większość posłów pytała o przygotowanie rolników do tego systemu teleinformacyjnego, o szkolenia, elementy edukacji czy programy informacyjne. I bardzo dobrze. Ta troska, proszę państwa, będzie spełniona, bo w funduszach europejskich na rzecz cyfryzacji, z których właśnie będzie m.in. finansowany ten system, są również pieniądze - to było w pierwszym czytaniu - na szkolenia. Te szkolenia - bo też pytano o strukturę powiatową, o to, kto będzie te szkolenia prowadził - będą prowadziły m.in. ODR-y.
Myślę, że kwestie dotyczące spraw związanych z edukacją, ze szkoleniem, z kosztami... O, jeszcze były koszty. Oczywiście koszty, jak powiedziałem, są pokrywane z funduszy europejskich na rzecz cyfryzacji. Jest to przeszło 19 mln zł.
Były też propozycje związane z kodem QR. Proszę państwa, pan poseł Patryk Wicher to proponował. Tylko z tym mamy pewien drobny problem, ponieważ dzisiaj na etykietach nie ma obligatoryjnie kodu QR. Oczywiście trwają prace w tym kierunku. Z kodem QR chodzi o to, że podchodzimy i go telefonem sczytujemy. Dzisiaj jest on jedynie na naklejkach, że tak powiem, analogowych. A więc ten kierunek jest również kierunkiem pozytywnym. Mówiliśmy o tym, szanowni państwo, również w tym kontekście, że my narzucamy, że ustawodawstwo polskie, rząd polski proponuje to wbrew interesowi, bo reprezentuje jakieś inne interesy. Proszę państwa, ten projekt ustawy daje narzędzia, bo - jak powiedziałem - to rozporządzenie działa wprost, on proponuje pewne rozwiązania, które mają być ułatwieniem. Czy nam się to podoba, czy nie, dzisiaj od cyfryzacji nie odejdziemy. Jest dzisiaj możliwość, że tak powiem, przed wejściem tej ustawy czy terminem wejścia rozporządzenia, by był system papierowego ewidencjowania, ale idziemy w kierunku, jak się wydaje, od którego nie ma odwrotu.
Proszę państwa, były pytania dotyczące kwestii związanych z jednym portalem, jedną platformą. Oczywiście to wszystko, że tak powiem, będzie w ramach jednej platformy. Będą to dane, które będą generowały również dane z innych systemów, które są dzisiaj np. w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, np. te związane z numerami działek. Idziemy w tym kierunku, wydaje się, nowoczesnym, i to jest dzisiaj naszym zdaniem ułatwienie. Aczkolwiek nie chciałbym, żeby padło z tej mównicy, że rolnicy nie są przygotowani na cyfryzację, bo nie mają sprzętu, doświadczenia itd. Jeżeli nawet takie sytuacje będą, to będą sporadyczne, aczkolwiek będzie ta pomoc edukacyjna, pomoc szkoleniowa, o której mówiłem. Przewodniczący Mirosław Maliszewski mówił, że czasami, proszę państwa, taka ewidencja, takie przedstawienie danych dotyczących określonych środków ochrony roślin mogą być dla nas obronne, np. gdy ktoś nam zarzuci, że nasz produkt jest związany z jakimiś sytuacjami.
Oczywiście były też pytania stricte techniczne. Czy np. będzie można pobierać dane? Dzisiaj każdy system musi być przygotowany albo jest przygotowany na to, żeby pobierać dane. Nie chciałbym tutaj trywializować, bo pan poseł Bogucki mówił, że dzisiaj Excel załatwi te sprawy. Excel, panie pośle, ich nie załatwi. Tych danych, które są tutaj, w tym załączniku w rozporządzeniu, Excel, zgodnie z moją wiedzą, aczkolwiek bardzo małą, dotyczącą tej kwestii, nie załatwi.
Szanowni Państwo! Pani posłanka mówiła o tym, że jest programistką. Pani Hołownia mówiła, że to jest niemożliwe, żeby w takim czasie taki system stworzyć. Oczywiście, bo to jest proces, to jest proces techniczny i wymaga profesjonalizmu, jakiegoś czasu. Natomiast, proszę państwa, zgodnie z tym jest to rozdzielone. Być może to zabrzmi dziwnie, ale ten przepis - jeżeli przejdzie przez sejmowe głosowanie, bo została złożona poprawka w komisji, został wydłużony termin wejścia dla gospodarstw do 20 ha o 2 lata - ma obowiązywać zgodnie z naszą propozycją od 1 stycznia 2026 r., gdyż w tym terminie wchodzi w życie ustawa. Ale, proszę państwa, będzie on miał zastosowanie dopiero, być może to brzmi dziwnie, od daty wskazanej w obwieszczeniu ogłoszonym w Monitorze Polskim przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat tego, że ten system jest już gotowy. To są te dwa rozróżnienia: wejście w życie ustawy, jak powiedziałem, oraz obwieszczenie informujące o tym, że ten system już będzie działał.
Szanowni Państwo! Były jeszcze jakieś ograniczenia związane ze szkoleniami i jeszcze kary. Element mówiący o tych karach jest bardzo istotny. Proszę państwa, tutaj będzie miał zastosowanie Kodeks wykroczeń. Ale nikt nie będzie, że tak powiem, karał rolników za nieprzestrzeganie tych określonych działań, za niewpisanie itd. Wiem, że w uzasadnieniu było troszeczkę przesadnie napisane, że będzie to karane grzywnami. Otóż nie, proszę państwa, jeżeli już będzie kara, bo to jest sankcja określona w tym głównym rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady, to ta sankcja w naszym wykonaniu będzie najbardziej minimalna i będzie polegała na ewentualnym upomnieniu, że coś tam nie zostało zrealizowane. Przypomnę, że zgodnie z tym rozporządzeniem termin wpisania tych danych to jest 30 dni.
Szanowni Państwo! Uwierzmy w polskich rolników, uwierzmy w to, że ten system będzie im pomagał, a nie przeszkadzał. To jest ten kierunek. Starałem się rozwiać wszystkie państwa wątpliwości, które w jakiejś dużej części były uzasadnione, a w części dotyczyły czystej propagandy czy czystej polityki, ale do tej kwestii nie będę się odnosił. Dziękuję bardzo za uwagę.
Przebieg posiedzenia