10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)

42. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1492).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Maciej Duszczyk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu rządu mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. To jest kolejna nowelizacja ustawy, która została przyjęta w marcu 2022 r. jako odpowiedź na zbrojną agresję Rosji przeciwko Ukrainie i napływ do Unii Europejskiej bardzo znaczącej grupy uchodźców z terytorium zaatakowanej Ukrainy. Pierwsza ustawa już implementuje decyzję Rady Unii Europejskiej o wdrożeniu dyrektywy o ochronie tymczasowej w taki sposób, że uchodźcy wojenni z Ukrainy uzyskują status ochrony tymczasowej na terytorium Unii Europejskiej. W związku z tym, że jest to dyrektywa, każde państwo członkowskie implementuje tę kwestię w taki sposób, który ma oddać ducha dyrektywy, ale oczywiście pewne rozwiązania powinny być uregulowane przez ustawę.

    Co w szczególności zakłada projekt? Po pierwsze, przedłuża legalność pobytu obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 4 marca 2026 r. Projekt w szczególności zakłada doprecyzowanie przepisów i usprawnienie istniejących rozwiązań wynikających z ponad 3-letniego doświadczenia w stosowaniu ustawy, w tym wykluczenie możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. To był jeden ze zidentyfikowanych problemów nadużywania systemu.

    Nałożenie wymogu przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci bez względu na wiek. Chodzi tutaj o wyeliminowanie sygnałów z gmin o próbach złożenia wniosków o nadanie numeru PESEL dzieciom, które nie przebywają na terytorium Polski.

    Zniesienie konieczności zapewnienia realizacji przez organ gminy zadania pobierania odcisków palców w miejscu pobytu osoby. To jest kolejny punkt, który uszczelnia system, ale również zmniejsza koszty ustawy.

    Wprowadzenie możliwości wykorzystania mechanizmów identyfikacji biometrycznej w obszarze wizerunku osoby przy nadawaniu numeru PESEL. To jest kwestia bezpieczeństwa.

    Podniesienie wymaganego minimum liczby mieszkańców, aby uznać ośrodek za obiekt zbiorowego zakwaterowania z 10 do 20 osób z jednoczesnym zachowaniem wszystkich wyjątków od tej zasady. Jest jeszcze bardzo kluczowa kwestia. W przypadku tej ustawy rezygnujemy z punktu, który był wcześniej, mianowicie tzw. kryterium humanitarnego. Są bardzo jasno określone tylko i wyłącznie te zasady, te grupy wrażliwe, które jeszcze mogą korzystać z pobytu w ośrodku zbiorowego zakwaterowania. Doprecyzowanie przypadków, w których wojewoda może wykwaterować obywatela Ukrainy z ośrodka. Chodzi o to, żeby unikać sytuacji, w której osoby tam przebywające nie spełniają kryteriów opisanych w ustawie.

    Aktualizacja wymogów do nabycia statusu CUKR, specjalny system, który ma przejść z ochrony tymczasowej na pobyt czasowy oraz uregulowanie legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy do 4 marca 2026 r. złożą wniosek o status CUKR do czasu uzyskania rozstrzygnięcia.

    Wprowadzenie przepisów umożliwiających zawieszenie biegu terminu w sprawach administracyjnych dotyczących wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    Zakończenie utrzymywania portalu ˝Praca w Polsce˝ oraz związana z tym zmiana ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

    Zapewnienie dalszego wsparcia dla tych uchodźców z Ukrainy, którzy nadal tego wsparcia potrzebują. Chodzi tutaj głównie o przedłużenie do dnia 31 grudnia 2025 r. możliwości świadczenia usług psychologicznych na rzecz obywateli Ukrainy przez przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Ukrainy posiadających odpowiednie wykształcenie uzyskane w Ukrainie. Kontynuowanie wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy.

    Zmiana w ustawie z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty mająca na celu uszczelnienie tzw. systemu uproszczonego, umożliwiającego wykonywanie zawodów lekarza i lekarza dentysty przez obywateli Ukrainy oraz inne osoby, które uzyskały kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza Unią Europejską.

    Zmiana w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, mająca na celu przedłużenie warunkowego prawa wykonywania zawodu, które zostało wydane na podstawie zgody ministra zdrowia na wykonywanie zawodu pielęgniarki lub położnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach tzw. procedury uproszczonej do czasu ukończenia kształcenia zgodnego z wymogami Unii Europejskiej i kontynuacji zatrudnienia w zawodzie pielęgniarki lub położnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

    Jak już wspomniałem, bardzo dużo zmian, jeśli chodzi o kwestię zakwaterowania. Projekt przewiduje, że z dniem 31 października 2025 r. zakończy się przyjmowanie nowych osób do ośrodków zbiorowego zakwaterowania poza wyjątkami dotyczącymi osób z grup wrażliwych. Od dnia 1 listopada 2025 r. pomoc w zakresie zakwaterowania i wyżywienia będzie miała charakter ściśle celowy, tylko dla tych, którzy rzeczywiście tego wsparcia potrzebują.

    W zakresie funduszu pomocy nowelizacja zakłada: jasne zasady rozliczania odsetek od środków funduszy, uelastycznie procesu finansowania funduszu pomocy oraz rozszerzenia katalogu źródeł jego finansowania, nowe kompetencje ministra finansów w zakresie kontroli i nadzoru.

    Wysoka Izbo! Projekt tej ustawy to nie jest tylko techniczna nowelizacja. Został on stworzony na podstawie bardzo szczegółowej analizy sytuacji uchodźców wojny z Ukrainy, ale w taki sposób, żeby po raz kolejny bardzo jasno uszczelnić system wsparcia dla tych osób, które rzeczywiście tego wsparcia nadal potrzebują.

    W imieniu rządu proszę o przyjęcie projektu ustawy, tak żebyśmy zapewnili bezpieczeństwo, sprawiedliwość, stabilność, szczególnie dla osób mieszkających w Polsce, jak i całego polskiego społeczeństwa, ale oczywiście nie zapominając o obywatelach Ukrainy, którzy nadal w Polsce znajdują swoje schronienie i potrzebują tego wsparcia. Bardzo dziękuję.

Przebieg posiedzenia