10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)
42. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1492).
Poseł Paweł Hreniak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 24 lutego 2022 r. w obliczu dramatycznych wydarzeń na Ukrainie przyjęliśmy w Sejmie rozwiązania prawne zapewniające pomoc uchodźcom wojennym z Ukrainy. Była to odpowiedź na sytuację, w której mieszkańcy Ukrainy dotkniętej zbrodniczym atakiem Putinowskiej Rosji szukali u nas schronienia i my im tej pomocy udzieliliśmy.
Dziś są już ponad 3 lata od rozpoczęcia konfliktu. Sytuacja osób uciekających przed konfliktem w tych dramatycznych warunkach w pewnym sensie, na tyle, ile można w ten sposób mówić, ustabilizowała się. Część z tych osób wróciła na Ukrainę, część pojechała na Zachód, a część pozostała w Polsce.
Ponad rok temu, w maju 2024 r., w Sejmie odbywała się podobna dyskusja jak ta dziś. Wtedy, jako klub Prawa i Sprawiedliwości zwracaliśmy uwagę, że powinniśmy dążyć do stopniowego wygaszania ustawy pomocowej. Ta ustawa powstała w odpowiedzi na kryzys, na bardzo konkretną sytuację, gdy napływ uchodźców po ataku barbarzyńców z Rosji był ogromny. Teraz musimy zmierzać ku rozwiązaniom, które pozwolą z tych tymczasowych regulacji zrezygnować na rzecz ogólnych zasad obowiązujących w naszym kraju. Szkoda tylko, że przez ten rok rząd Donalda Tuska nie wprowadził takich mechanizmów, które by pozwoliły właśnie w tym kierunku podążać.
W obecnej sytuacji należy schodzić z naszych budżetowych obciążeń. Musimy wprowadzić mechanizmy, które uszczelnią system tak, żeby środki trafiły tam, gdzie trafić powinny, a Ukraińcy uzyskali samodzielność, również tę finansową. Mówiliśmy o tym również ponad rok temu. Niestety, tak jak można było się spodziewać, nie utrzymaliście tego kierunku. Z projektu ustawy, którą przedłożyliście, z prognoz wynika, że wydatki na Fundusz Pomocy, zamiast zmniejszać się, będą się zwiększać. Jak czytamy w OSR, dysponenci tego funduszu, poszczególne ministerstwa, zgłaszają na IV kwartał 2025 r. zapotrzebowanie w kwocie 924 mln zł, a na I kwartał 2026 r. jest to już kwota znacząco wyższa i wynosi 1207 mln zł w ramach Funduszu Pomocy. To pokazuje, że celu, którym miało być uniezależnienie się jak największej liczby osób od pomocy państwa polskiego, obecnej koalicji nie udało się zrealizować.
Jako klub Prawa i Sprawiedliwości chcemy stopniowego wygaszania tej ustawy, popieramy ideę wygaszania ochrony czasowej. Osoby, które chcą zostać w Polsce, powinny mieć możliwość funkcjonowania na podstawie ogólnych przepisów. Niestety tu nie podołaliście. W poprzedniej nowelizacji w maju 2024 r. Sejm przyjął rozwiązania, które od lipca 2024 r. miały wprowadzić możliwość uzyskania statusu CUKR, ale mimo zapewnień ta usługa nie była aktywna. Przypomnę, że zmiana statusu UKR na CUKR powoduje m.in. zwiększenie uniezależnienia się Ukraińców od pomocy finansowej państwa i, co się z tym wiąże, zmniejszenie obciążeń dla budżetu, np. w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. To się wam niestety, panie ministrze, nie udało.
Szanowni Państwo! Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie kontynuował merytoryczne prace nad tym projektem. Na pewno w trakcie sejmowych prac będziemy proponować rozwiązania, które umożliwią skuteczne odejście od rozwiązań, które były proponowane na czas kryzysu, na rzecz rozwiązań ogólnych, takich, które zmniejszą obciążenia dla budżetu państwa, a jednocześnie zapewnią możliwość funkcjonowania tych, którzy uciekali przed wojną, ale na ogólnie przyjętych zasadach. Ostatecznie podejmiemy decyzję, jak się zachować, oczywiście po pracach w komisji i na sali plenarnej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia