10. kadencja, 39. posiedzenie, 3. dzień (24-07-2025)

42. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1492).

Poseł Urszula Nowogórska:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku sejmowym nr 1492.

    Wysoka Izbo! Skupię się na merytoryce proponowanej zmiany. Zmiana, nad którą dzisiaj się pochylamy, dotyczy ustawy z dnia 12 marca 2022 r., wielokrotnie zmienianej do dnia dzisiejszego. Powodem kolejnej zmiany jest dostosowanie ustawy do nowych doświadczeń, a także konieczność doprecyzowania przyjętych rozwiązań do aktualnej sytuacji uchodźców z Ukrainy. W związku z powyższym kluczowa zmiana sprowadza się do przedłużenia legalnego pobytu uchodźców, którzy przybyli na nasze terytorium w związku z działaniami wojennymi na Ukrainie, z dnia 30 września 2025 r. do dnia 4 marca 2026 r., a co za tym idzie - do przedłużenia, ale i uszczelnienia dostępu do świadczeń zdrowotnych, świadczeń na rzecz rodziny i świadczeń socjalnych oraz możliwości pobytu w obiektach zbiorowego zakwaterowania osób należących do grup wrażliwych.

    Zmiany w ustawie dotyczą ponadto okresu, w którym organy gmin mogą upoważnić pracowników administracji publicznej lub jednostek organizacyjnych danej gminy, zgłoszonych przez ich pracodawców jako wolontariusze... Dotyczą okresu dopuszczenia do tymczasowego wykorzystania obiektu budowlanego na potrzeby zbiorowego zakwaterowania obywateli Ukrainy oraz okresu ważności wizy i zezwolenia na pobyt czasowy, terminu opuszczenia RP, jak również okresu ważności kart pobytu oraz zgody na pobyt tolerowany.

    Kolejna zmiana dotyczy wydłużenia okresu spoczywania terminów załatwiania przez wojewodów spraw administracyjnych cudzoziemców do 4 marca 2026 r. Chodzi tu szczególnie o zezwolenia: na pobyt czasowy, na pobyt stały i na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej. Wynika to przede wszystkim ze zwiększającej się ilości wniosków składanych do urzędów wojewódzkich. Zmiana ustawy daje możliwość uszczelnienia systemu udzielania pomocy, bo zdarzały się takie przypadki, że ze względu na wysokość pomocy obywatele Ukrainy składali wnioski o ochronę tymczasową w różnych krajach Unii Europejskiej. Teraz taki wniosek można będzie złożyć tylko w jednym kraju. Nie będzie możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę w ramach małego ruchu granicznego, o którym wspominał pan minister, bo to nie jest związane z działaniami wojennymi.

    Ustawa nakłada na szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców obowiązek przekazywania na bieżąco komendantowi głównemu Straży Granicznej danych i informacji o dokumentach. Umożliwi to prawidłowe prowadzenie rejestrów i procesu odbierania statusu UKR. Zmiana w art. 4 ust. 2 i 8 kończy możliwość złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL i złożenia odcisków palców w miejscu pobytu. Wynika to z racjonalizacji zarządzania i wykorzystywania sprzętu teleinformatycznego w systemie rejestrów państwowych. Przy wydawaniu numeru PESEL konieczna będzie obecność dzieci, bez względu na ich wiek. Wynika to z sygnałów z urzędów gmin o nadawaniu PESEL-u dzieciom, które nie znajdowały się na terytorium państwa polskiego.

    Zmiana w art. 12 dotyczy określenia terminu zakończenia przyjmowania nowych osób do ośrodków zbiorowego zakwaterowania na dzień 31 października 2025 r., poza grupami wrażliwymi określonymi w zapisach ustawy. W art. 12 doprecyzowaniu ulega ust. 17k. Dotyczy on konieczności dostosowania się osób przebywających w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania do obowiązujących norm społecznych i regulaminów. Ta zmiana ma na celu wykluczenie patologii i incydentów. Wynika ona z tego, że służby są zmuszane do interwencji w wyniku różnych dziwnych sytuacji, które zdarzają się w ośrodkach. Obiekty, w których przebywa więcej niż 20 osób, muszą uzyskać pozytywną opinię nadzoru budowlanego, sanepidu i straży pożarnej. Liczy się wówczas wszystkie osoby tam mieszkające, bez względu na źródło i sposób finansowania ich pobytu.

    Kolejna zmiana polega na doprecyzowaniu i uszczegółowieniu zapisów dotyczących Funduszu Pomocy. Likwidacji ulega portal Praca w Polsce. W art. 25 ujednolica się zapis dotyczący pieczy zastępczej. Reguluje się zapisy w art. 26 dotyczące świadczenia wychowawczego względem dzieci, które ukończyły szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia, a spełniają obowiązek nauki w szkole wyższej zgodnie z przepisami prawa polskiego. Na placówki sprawujące opiekę nad dziećmi nakłada się obowiązek dostosowania do wymogów gwarantujących bezpieczeństwo zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. Chodzi tutaj o dzieci do lat 3. Po 31 sierpnia 2025 r. nie będzie np. możliwości tworzenia żłobków zgodnie z zapisami art. 28, bo ulega on uchyleniu.

    Do 31 grudnia 2025 r. przedłużono okres świadczenia usług psychologicznych na rzecz obywateli Ukrainy przez przebywających na terenie naszego państwa obywateli Ukrainy posiadających odpowiednie wykształcenie w tym zakresie. Obserwujemy również zwiększoną ilość wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, co skutkuje trudnościami w ich terminowej obsłudze, dlatego wydłuża się czas ich rozpatrywania z 6 do 15 miesięcy. (Dzwonek) Wprowadza się także zmiany w podatkach CIT i PIT polegające na wydłużeniu preferencji podatkowych do końca 2026 r.

    Wysoka Izbo! Wiele analiz, wniosków i doświadczeń sprawiło, że istnieje konieczność doprecyzowania zapisów ustawy, by pomoc była kierowana do osób, które rzeczywiście jej potrzebują. Chodzi również o racjonalizację wydatkowania środków państwa polskiego. Będziemy dalej pracować, panie marszałku, nad tą ustawą na posiedzeniach Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Bardzo dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia