10. kadencja, 39. posiedzenie, 4. dzień (25-07-2025)
46. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Michał Jaros:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Dziękuję za to pytanie. W odpowiedzi informuję, co następuje.
Funkcjonująca obecnie ustawa - Prawo zamówień publicznych implementuje do polskiego porządku prawnego regulacje przyjęte na poziomie unijnym. W ustawie tej określono zarówno instrumenty służące prawidłowemu przygotowaniu i przeprowadzeniu postępowania, jak i gwarancje dla wykonawców dotyczące dochodzenia swoich praw przy ubieganiu się o zamówienie.
Obowiązujące przepisy obligują zamawiającego do prowadzenia procesów zakupowych w sposób zapewniający najlepszą jakość zamawianych dostaw, usług oraz robót budowlanych w ramach środków, którymi dysponuje, oraz uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych i - co najważniejsze - gospodarczych.
Urząd Zamówień Publicznych prowadzi obecnie przegląd funkcjonowania obowiązującej od 2021 r. ustawy - Prawo zamówień publicznych. Dotychczasowe wnioski wskazują, że ustawa nie wymaga zmian o charakterze gruntownym czy systemowym, a jedynie korekt w określonych obszarach. Zresztą sam miałem okazję uczestniczyć w takich spotkaniach ze środowiskiem zamawiających, zarówno na poziomie centralnym, tu, w Warszawie, jak i regionalnie, w moim regionie, na Dolnym Śląsku. Miałem okazję rozmawiać z praktykami, którzy zajmują się tym na co dzień.
Odnosząc się do kwestii zmniejszenia biurokracji w obrębie zamówień publicznych, wskazać należy, że w oparciu o wnioski z przeprowadzonego przeglądu planowane jest podjęcie działań legislacyjnych zmierzających w szczególności do odformalizowania procedur krajowych, czyli postępowań o wartości nieprzekraczającej progów unijnych. W tym zakresie należy wskazać również na równolegle procedowane projekty deregulacyjne, które są omawiane na tym posiedzeniu Sejmu, dotyczące: podniesienia progu stosowania ustawy ze 130 tys. do 170 tys. zł, co pozwoli na odformalizowanie postępowań o niższych wartościach; wprowadzenia zapisów mających wspierać konkurencyjność postępowań; certyfikacji - to też jest na tym posiedzeniu Sejmu - wykonawców zamówień publicznych, której przyjęcie umożliwi zastąpienie szeregu dokumentów i oświadczeń składanych na potrzeby ubiegania się o zamówienia jednym certyfikatem. Dotyczy to głównie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, ale generalnie każdego z Unii Europejskiej, głównie oczywiście z Polski.
Odnosząc się do kwestii wzrostu liczby odwołań rozpatrywanych przez Krajową Izbę Odwoławczą, należy wskazać, że ustawa - Prawo zamówień publicznych zawiera szeroką definicję wykonawcy, wynikającą z materii prawa unijnego. Szeroki katalog podmiotów mogących ubiegać się o zamówienie jest korzystny zarówno dla zamawiających, gdyż umożliwia im wybór wykonawcy z licznej grupy oferentów, jak i dla wykonawców, gdyż otwiera dostęp do kontraktów realizowanych ze środków publicznych. Otwarty dostęp do zamówień pociąga za sobą konieczność zagwarantowania możliwości dochodzenia swoich praw poprzez środki ochrony prawnej, czyli odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej i skargę do sądu zamówień publicznych. Środki te, przewidziane również w regulacjach unijnych, umożliwiają systemową kontrolę prawidłowości udzielania zamówień.
Odnotowany w ostatnim okresie wzrost liczby odwołań do KIO wynika przede wszystkim ze zwiększenia liczby postępowań o udzielenie zamówienia oraz z większego zainteresowania przedsiębiorców uzyskaniem zamówienia. Wpływ na to ma również podniesienie poziomu świadomości prawnej wykonawców, a także przystępne koszty postępowania odwoławczego.
Mając na względzie potrzebę sprawnego prowadzenia postępowań oraz terminowego realizowania inwestycji ze środków publicznych, planuje się podjęcie działań legislacyjnych, które będą polegały na wprowadzeniu zmian w tych obszarach procedury zamówieniowej, co do których najczęściej formułowane są zarzuty w postępowaniach odwoławczych prowadzonych przez Krajową Izbę Odwoławczą. Na liczbę składanych odwołań przełożą się ponadto przyjęte przez Sejm przepisy ustawy wdrażającej wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tzw. sprawie Kolin. Przepisy te przewidują, że wykonawcy z państw trzecich nie będą mogli korzystać ze środków ochrony prawnej przewidzianych w procedurze ubiegania się o zamówienie.
W zakresie wykluczenia przypadków wyboru tzw. firm teczek należy wskazać, że sama okoliczność złożenia przez wykonawcę oferty w postępowaniu zamówieniowym nie oznacza, że zamówienie to zostanie udzielone właśnie temu wykonawcy.
Ustawa - Prawo zamówień publicznych zawiera szereg regulacji umożliwiających wykluczenie takich firm, co zabezpiecza zamawiających przed wyborem wykonawcy, który nie posiada kwalifikacji lub doświadczenia pozwalającego mu wykonać dane zamówienie w sposób należyty. Przykładem jest chociażby regulacja dotycząca korzystania przez wykonawców z zasobów udostępnianych im przez inne podmioty - w przypadku gdy wykonawca sam nie spełnia warunków udziału w postępowaniu zamówieniowym. W takim przypadku wykonawca musi przedstawić zobowiązanie takiego podmiotu udostępniającego zasoby, z którego będzie wynikało, że wykonawca ten ma do nich rzeczywisty dostęp. W odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub dotyczących doświadczenia udostępnienie zasobu musi łączyć się z wykonaniem robót budowlanych lub usług przez taki podmiot trzeci.
W zakresie skrócenia czasu postępowania o udzielanie zamówienia istotnym elementem jest również poziom profesjonalizmu i fachowości osób odpowiedzialnych za jego przeprowadzenie. W celu podniesienia tego poziomu Urząd Zamówień Publicznych prowadzi szereg bezpłatnych i ogólnodostępnych działań edukacyjnych poświęconych właśnie kwestiom prawnym i zagadnieniom z zakresu zarządzania projektami i procesami zakupowymi. Należy tu wspomnieć w szczególności o projekcie pod nazwą ˝Akademia zakupów publicznych˝.
Opisane działania zmierzające do odbiurokratyzowania państwa mają zatem charakter zarówno zmian prawnych, jak i działań pozalegislacyjnych. Każde z nich podejmowane jest w oparciu o sygnały i potrzeby komunikowane przez uczestników rynku zamówień publicznych i w dialogu z nimi, zarówno chodzi o tych, którzy zamawiają, jak i o tych, którzy wykonują te usługi bądź (Dzwonek) prace. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia