10. kadencja, 39. posiedzenie, 4. dzień (25-07-2025)

56. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2024 roku wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej (druki nr 1405 i 1417).

Poseł Elżbieta Burkiewicz:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Może nieco ochłodzę poziom tej dyskusji.

    Mam zaszczyt zaprezentować opinię klubu Polska 2050 Szymona Hołowni dotyczącą sprawozdania z działalności NIK za 2024 r. Nie chciałabym przynudzać, tak jak pan poseł Gosek, i pewną część pominę, bo już bardzo dużo spraw poruszono. (Oklaski)

    Dziękując Najwyższej Izbie Kontroli, wszystkim pracownikom, całemu kierownictwu za wyjątkową pracę i za to, co nam państwo przedstawiliście w sprawozdaniu - bardzo dużo ważnych rzeczy usłyszeliśmy, zobaczyliśmy - chciałabym odnieść się tylko do dwóch wniosków pokontrolnych, które mnie osobiście, choć nie są one stricte polityczne, jakoś bardzo poruszyły. Pierwszy wniosek pokontrolny dotyczy przeciwdziałania przemocy domowej. Ten problem ma ogromne znaczenie społeczne. Przemoc domowa ma bardzo długofalowe skutki społeczne, takie jak: rozpad więzi, samookaleczenia, rozbite rodziny, próby samobójcze, uzależnienie, zaburzenia psychiczne. Konsekwencje źle działającego systemu, który przeciwdziała przemocy domowej, obciążają cały system społeczny, co wpływa na bezpieczeństwo zarówno dzieci, jak i całych rodzin.

    Jakie są wyniki kontroli NIK dotyczące właśnie tego obszaru? 90% skontrolowanych jednostek, głównie chodzi o policję, nie realizowało prawidłowo ustawowych zadań. Policja i pomoc społeczna często nie wywiązywały się ze swoich obowiązków. I tak: nie zakładano ˝Niebieskich kart˝ mimo oczywistych przesłanek, w co trzeciej komendzie pominięto procedurę ˝Niebieskie karty˝ mimo sygnałów wskazujących na przemoc, w żadnej komendzie nie prowadzono prawidłowo procedur dotyczących ˝Niebieskich kart˝, w 67 ośrodkach pomocy społecznej procedury były realizowane nierzetelnie. I tutaj niestety można powiedzieć, że mamy problemy systemowe, brakuje jednolitych narzędzi do identyfikowania rodzin zagrożonych przemocą.

    Dane o ˝Niebieskich kartach˝ były rozproszone w odrębnych, nieskoordynowanych bazach, co bardzo utrudniało analizę i interwencję. Występowały opóźnienia w wizytach kontrolnych i przekazywaniu dokumentów. Nie mamy też centralnego, zintegrowanego krajowego rejestru ˝Niebieskich kart˝ dostępnego dla wszystkich instytucji na terenie całego kraju. Państwo jako Naczelna Izba Kontroli rekomendujecie prezesowi Rady Ministrów utworzenie krajowego rejestru ˝Niebieskich kart˝. Bardzo mocno chciałabym się przyłączyć do tej rekomendacji. Jest to nam bardzo potrzebne.

    Nawiązując do tego, co się w tej chwili dzieje, mam pytanie: Kiedy rzeczywiście będziemy dbać o bezpieczeństwo obywateli i przeciwdziałać przemocy domowej? W tej chwili mówi się bardzo dużo o zagrożeniu obywateli ze strony migrantów. Migranci mają nam jakoby zagrażać. Nie mówi się jednak o tym, jak bardzo zagraża nam przemoc domowa. Jej ofiary cały czas są ciche, a żadne prawicowe media o nich nie wspominają. Proszę na to zwrócić uwagę. Zwracam się w tej chwili do prawej strony tej sali.

    Drugą kwestią, o której chciałam wspomnieć, jest system repatriacji. Wnioski pokontrolne są bardzo niepokojące i po prostu smutne, jeśli chodzi o ten system. Mówimy o latach 2017-2023. W tych 6 latach zostało do Polski ściągniętych w ramach repatriacji tylko 4787 osób. Jest to bardzo niewielki odsetek osób, które czekają na repatriację. (Dzwonek) Rodzi się również pytanie o to, dlaczego nie myślimy o tym systemie, który w tej chwili istnieje. Jesteśmy bardzo mocno zagrożeni, jest nas coraz mniej. Polacy mieszkający za granicą są grupą, która mogłaby zasilić szeregi obywateli mieszkających na terenie naszego kraju. Mamy kolejne bardzo niepokojące informacje na temat tego, jak niewłaściwie działa ten system. Według informacji, która pochodzi z wniosków Izby, prognozy wskazują, że w obecnym tempie repatriacja może nam zająć, uwaga, 22 lata. Apeluję więc do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o to, aby zwróciło uwagę na to, jak działa system repatriacji.

    Kończąc, pragnę wyrazić serdeczne podziękowania dla pana prezesa Mariana Banasia i całego kierownictwa oraz wszystkich pracowników Najwyższej Izby Kontroli za ich rzetelną, niezależną, profesjonalną pracę na rzecz państwa i obywateli. Klub Parlamentarny Polska 2050 - Trzecia Droga będzie głosował za przyjęciem sprawozdania NIK. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia