10. kadencja, 39. posiedzenie, 4. dzień (25-07-2025)

40. punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów dokument: Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2024 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki i Rozwoju (druki nr 1299 i 1471).

Poseł Arkadiusz Sikora (tekst niewygłoszony):

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie przedstawionego przez prezesa Rady Ministrów dokumentu: informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, stan na 31 grudnia 2024 r., wraz ze stanowiskiem komisji, druki nr 1299 i 1471.

    Utworzenie w 1995 r. SSE w Polsce miało na celu pobudzenie rozwoju gospodarczego w regionach o wyższym bezrobociu i gorszej koniunkturze. SSE stanowią wydzielony obszar, na którym obowiązują preferencyjne warunki dla inwestorów, takie jak ulgi podatkowe i wsparcie w zakresie infrastruktury.

    W początkowym okresie funkcjonowania SSE, do 1997 r., powstało w Polsce 17 takich stref. Pamiętam, jak w 1997 r. w odpowiedzi na bardzo wysokie, sięgające 30% bezrobocie spowodowane likwidacją kopalń w regionie Wałbrzycha na Dolnym Śląsku powstała WSSE. W 2024 r. bezrobocie na tym terenie spadło poniżej 5%. Dała ona pracę blisko 45 tys. osób, a firmy zainwestowały w niej 22 mld zł. Obecnie w Polsce działa 14 stref, które swoim zasięgiem obejmują obszar 22 949,5 ha. Działalność SSE ma na celu przyciąganie kapitału zagranicznego i wspieranie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. Specjalne strefy ekonomiczne w 2024 r. obejmowały tereny zlokalizowane w 185 miastach i 310 gminach i były zagospodarowane w 76,13%, a przedsiębiorcy posiadali 1910 ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na ich terenie.

    Na przestrzeni lat zasady udzielania pomocy w strefach ulegały zmianom, przy czym najistotniejsze modyfikacje wynikały z unijnych regulacji dotyczących udzielania pomocy publicznej, w szczególności regionalnej pomocy inwestycyjnej. Znalazło to odzwierciedlenie w funkcjonowaniu w przeszłości kilku programów pomocowych dotyczących stref. Ostatni z nich dotyczył pomocy regionalnej.

    W 2024 r. skumulowana wartość zainwestowanego kapitału wyniosła ponad 167,16 mld zł, co oznacza spadek o 0,46 mld zł, czyli o ok. 0,3% w stosunku do roku poprzedniego. Na koniec grudnia 2024 r. inwestorzy zatrudniali łącznie prawie 368,9 tys. pracowników, a na budowę infrastruktury na obszarze stref wydatkowano 361,1 mln zł. Zainwestowany w strefach kapitał w ponad 70,9% pochodził z sześciu krajów, tj. Niemiec, Polski, Belgii, Korei Południowej, Luksemburga i Holandii. W strukturze branżowej inwestycji zdecydowanie dominuje branża motoryzacyjna. Przypada na nią prawie 28,6% skumulowanej wartości inwestycji w strefach. Na kolejnych pozycjach plasują się producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, blisko 8,6%, oraz producenci urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego, ok. 8,4%.

    Zgodnie z obowiązującymi przepisami strefy będą funkcjonowały do końca 2026 r. Ale tak naprawdę idea SSE została zanegowana w 2018 r., kiedy to weszła ustawa o wspieraniu inwestycji, która rozszerzyła obszar, na którym można uzyskać preferencje podatkowe, praktycznie na cały kraj. Zasadniczo zamiast funkcjonowania SSE na ograniczonym obszarze ustawa ta wprowadziła możliwość korzystania z ulg podatkowych na większości terenów w Polsce. Ta ustawa spowodowała, że SSE praktycznie straciły sens funkcjonowania i w ostatnich latach inwestycje w nich znalazły się w defensywie.

    Podsumowując, SSE na przestrzeni lat, zwłaszcza w okresie transformacji społecznej w Polsce oraz w okresie wejścia Polski do UE, stanowiły niezbędny instrument regulujący strukturę społeczno-ekonomiczną. Z pełną świadomością można dzisiaj powiedzieć, że spełniły swoje zadanie mające na celu przyspieszenie rozwoju gospodarczego regionów przez przyciągnięcie inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy dla dotkniętych przemianami społecznymi terenów.

    Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy przyjmuje przedstawioną przez prezesa Rady Ministrów informację.

Przebieg posiedzenia