10. kadencja, 41. posiedzenie, 2. dzień (25-09-2025)
37. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 rokiem Franciszka Karpińskiego (druki nr 352 i 1699).
Poseł Daria Gosek-Popiołek (tekst niewygłoszony):
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec poselskiego projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 rokiem Franciszka Karpińskiego, druk nr 352, wraz ze sprawozdaniem Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 rokiem Franciszka Karpińskiego, druk nr 1699.
Franciszek Karpiński to jeden z najwybitniejszych poetów oświecenia. Kształcił się w Kolegium Jezuickim w Stanisławowie oraz na akademii jezuickiej we Lwowie i w Wiedniu. Zmienił polską literaturę zarówno jako poeta, jak i teoretyk. Zadebiutował w 1780 r. tomikiem ˝Zabawki wierszem i przykłady obyczajne˝, który zadedykował Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu. Był autorem tak znanych sielanek jak ˝Do Justyny. Tęskność na wiosnę˝ czy ˝Laura i Filon˝.
Jest autorem fundamentalnych dla naszej kultury, tożsamości ˝Pieśni nabożnych˝ z najbardziej znanymi pieśniami: ˝Poranna˝ i ˝Wieczorna˝. Niektóre pieśni przetrwały do dziś w ramach ˝nabożeństwa domowego˝: ˝Kiedy ranne wstają zorze˝, ˝Wszystkie nasze dzienne sprawy˝ oraz jedna z najpiękniejszych polskich kolęd ˝Bóg się rodzi˝.
Ważną częścią jego poezji była poezja patriotyczna. Do najsłynniejszych utworów należą ˝Żale sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta˝ oraz ˝Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim˝.
W 1818 r. został właścicielem Chorowszyzny, gdzie spędził resztę życia, spisując ˝Historię mego wieku i ludzi, z którymi żyłem˝, intymny pamiętnik zainspirowany ˝Wyznaniami˝ Jana Jakuba Rousseau, którego Karpiński uważał za swego największego mistrza.
Klub Lewicy popiera projekt uchwały ustanawiającej rok 2025 rokiem Franciszka Karpińskiego w uznaniu dla jego roli w polskiej kulturze, literaturze i historii.
Przebieg posiedzenia